15 гадоў таму была зліквідаваная «Свабода»

15 гадоў таму ўпершыню падчас прэзідэнцтва Аляксандра Лукашэнкі была зліквідаваная незалежная газета - «Свабода».

Яе рэдактарам быў дэпутат Вярхоўнага Савета Ігар Гермянчук. Адпаведную пастанову прыняў Вышэйшы гаспадарчы суд 24 лістапада 1997 года, нагадвае «Радыё Свабода»..

На працягу амаль сямі гадоў свайго існавання газета «Свабода» зазнавала ціск з боку ўлады. То яе забаранялі друкаваць у дзяржаўных друкарнях і распаўсюджваць, то арыштоўвалі рахунак, то распачыналі судовыя справы. Аднак толькі за Лукашэнкам газету закрылі. Фармальнай падставай стаў шэраг папярэджанняў ад дзяржаўнага камітэта друку. Вышэйшы гаспадарчы суд разглядаў справу ўсяго 15 хвілін. Выдавец газеты Павел Жук мяркуе, што гэтымі крокамі ўлады спадзяваліся знішчыць альтэрнатыўныя крыніцы інфармацыі:

«Фактычна гэта была крыніца, якая давала інфармацыю найблізкіх да ўлады колаў. Рэдактар Гермянчук быў дэпутатам у той час і сябрам апазіцыі БНФ у Вярхоўным Савеце. Да яго звярталіся ўсе чыноўнікі, усе пакрыўджаныя рэжымам Лукашэнкі.

Таму там праходзіла даволі шмат інфармацыі, якая была абсалютна нявыгадная кіраўнічай групоўцы. І таму газета была зліквідаваная. Беспадстаўна. Суддзя Гаспадарчага суда Клімянкова пасля гэтага імкліва пайшла на павышэнне ".

За некалькі дзён да суду газеце накіравалі адразу два «папярэджання аб парушэнні закона". Да прыкладу, адно з іх было вынесенае за артыкул «Дзяды ў Менску», дзе чыноўнікі ўбачылі правядзенне паралелі паміж падзеямі 1937 года і нашага часу. Маўляў, артыкул быў накіраваны на запалохванне грамадзян Беларусі «рэпрэсіямі». Якія ж сапраўдныя прычыны закрыцця "Свабоды"? Павел Жук адзначае:

«Лукашэнка пакрысе прывучаў грамадства, што ў яго можна паволі забіраць дасягнення дэмакратыі. Мы заўсёды былі першымі. Пасля «Свабоды» былі яшчэ чатыры газеты, якія закрылі».

«Свабода» была агульнанацыянальнай газетай, ейны наклад дасягаў да 85-ці тысяч паасобнікаў, адзначае журналіст Віктар Валадашчук:

«Газета кранала надзённыя тэмы, якія і сталі падставай, каб спыніць яе існаванне. Калі пішам пра тое, што не падабаецца чыноўнікам, ці пра тое, чаго яны баяцца, каб даведваліся людзі, яны і робяць намаганні, каб знішчыць гэтую інфармацыйную пляцоўку.

Газета мела сваё аблічча. Яна брала тыя тэмы, якія не маглі крануць іншыя газеты. Людзі маюць рацыю, калі называюць "Свабоду" легендарнай ».

Са слоў журналіста Аляксандра Старыкевіча, улады зліквідавалі газету «Свабода», бо яна была культавай газетай:

«Лукашэнка разумеў, што і газета, і ейны рэдактар Ігар Гермянчук - гэта тыя, хто не спыніцца. Іх як тую Пагоню - не разбіць, не спыніць, не стрымаць. І таму газету пастанавілі зліквідаваць, знайшоўшы для гэтага ўмоўна юрыдычную нагоду. Проста гэта быў такі свядомы акт разбурэння сімвала беларускай незалежнай прэсы».

За гэтыя 15 гадоў ці змянілася стаўленне ўлады да незалежных СМІ?"

Ні ў якім разе. Доўжыцца ціск на незалежныя СМІ. У рознай ступені ў залежнасці ад розных перыядаў. Аднак я не думаю, што ў гэтай ўлады будзе калі-небудзь нармальнае стаўленне і паразуменне з незалежнымі СМІ ».