28 сакавiка 2024, Чацвер, 15:33
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

5 фактаў пра тое, як Кастусь Каліноўскі дапякае сённяшняй уладзе

45

150 гадоў таму ў ноч на 23 студзеня 1863 года ўспыхнула паўстанне пад правадырствам Кастуся Каліноўскага. Як ні парадаксальна, але гэты чалавек і па гэты дзень працягвае дапякаць цяперашняй уладзе.

Плошча Каліноўскага

Менавіта так «перайменавалі» Кастрычніцкую плошчу ўдзельнікі намётавага мястэчка (ГІП на 835), якія пратэставалі супраць фальсіфікацыі прэзідэнцкіх выбараў 2006 года. Тады гэты невялікі астравок свабоды стаў сапраўдным цвіком у крэсле беларускіх уладаў, які  абвінуўся масай праблем - як унутры грамадства, так і далёка за межамі краіны, піша «Салідарнасць».

Плошча-2006

І хай на атласах вуліц і шыльдах дамоў усё яшчэ значыцца «Кастрычніцкая», плошча Каліноўскага ўжо даўно замацавалася ў свядомасці і сэрцах многіх беларусаў, стаўшы своеасаблівым сінонімам незалежнасці.

Ордэн Каліноўскага

У 1995 годзе ў сістэму дзяржаўных беларускіх узнагарод быў уведзены ордэн Кастуся Каліноўскага, які задумваўся як вышэйшая дзяржаўная ўзнагарода краіны; яго апісанне было зацверджана прэзідэнтам 15 студзеня 1996 г.

Ордэн павінен быў уручацца за самаадданы ўчынак, мужнасць і адвагу, а таксама іншыя самаадданыя дзеянні, звязаныя з выкананнем воінскага, грамадзянскага або службовага абавязку і спалучаныя з рызыкай для жыцця.

На жаль, гэтая ўзнагарода так і не была ні разу ўручаная. У чэрвені 2004 г. ордэн Каліноўскага афіцыйна скасавалі. Асабліва сумна, што менавіта ў гэты год адзначалася сто саракавая гадавіна з часу пакарання нацыянальнага героя Беларусі.

- Нічога звышнатуральнага ў гэтым я не бачу, - адзначаў у інтэрв'ю «Комсомольской правде в Беларуси» экс-старшыня Вярхоўнага савета 12-га склікання Станіслаў Шушкевіч. - Усякая праўдзіва беларуская сімволіка адваротная цяперашняй уладзе. Успомніце, як паступілі з бел-чырвона-белым сцягам і гербам «Пагоня»...

Аднак канчаткова сцерці імя Каліноўскага з узнагароднай памяці не атрымалася. У 2008 годзе моладзевыя арганізацыі Беларусі і беларускай дыяспары заснавалі ордэн Свабоды імя Кастуся Каліноўскага. Першым яго ўладальнікам стаў лідэр «Маладога фронту» Зміцер Дашкевіч.

Праграма Каліноўскага

Пасля рэпрэсій 2006 года гэтая праграма стала своеасаблівым выратавальным кругам для тых студэнтаў і аспірантаў з Беларусі, якія былі адлічаныя з ВНУ, арыштаваныя або па палітычных прычынах не маглі там вучыцца. Тысячы чалавек сталі стыпендыятамі праграмы Каліноўскага, атрымаўшы магчымасць заканчэння вучобы ў Польшчы.

Вуліца Каліноўскага

І чым, здавалася б, у нашы дні магла дапячы названая ў гонар героя Беларусі яшчэ ў 1963 годзе, вуліца Менска? Аказалася, што вельмі нават магла.

Яшчэ ў 2005 годзе тагачасны прэм'ер-міністр Сяргей Сідорскі зацвердзіў праект «Храм-помнік у гонар Усіх Святых і ў памяць бязвінна забітых у Айчыне нашай. Па вул. Каліноўскага ў г. Менску». Вось толькі маскоўскаму спонсару гэта спалучэнне здалося некалькі пікантным: будаваць за свае грошы храм на вуліцы, названай у гонар чалавека, які ўзначальваў антырасейскае паўстанне і папросту абвясціў: «Народзе, што тады толькі зажывеш шчасліва, калі над табою Маскаля ўжэ не будзе» спонсару чамусьці не хацелася.

Першапачаткова «масквічы» нават патрабавалі перайменаваць вуліцу. На шчасце, усё абышлося малой крывёю. Вуліцу Каліноўскага пакінулі, а для тэрыторыі пад храмам прыдумалі новую вуліцу - Усясвяцкая.

«Ідэалагічна няверны» Каліноўскі

Ці трэба казаць, што пасля ўсяго пералічанага нават мімалётная згадка пра Кастуся Каліноўскага здольна выклікаць у цяперашняй уладзе раздражненне. Не дзіўна, што цэлая плеяда ідэолагаў вось ужо многія гады б'ецца над тым, каб зрабіць вобраз Каліноўскага не такім прывабным.

Так у навучальным дапаможніку па гісторыі Беларусі для вучняў 10 класа Якава Трашчанка (2008 год) ёсць нават адмысловы параграф пад назвай: «Гістарыяграфічны міф пра Вікенція (Кастуся) Каліноўскага».

Тлустым шрыфтам там выдзеленая фраза: «Паводле этнічнай ідэнтыфікацыі, ён быў палякам і ніколі не называў сябе беларусам». І далей робіцца выснова: «Ніякіх аб’ектыўных падстаў для ператварэння В. Каліноўскага ў «нацыянальнага героя беларускага народа» не існуе». А ў наступным параграфе гэтага падручніка кат Каліноўскага - генерал Мураўёў названы «таленавітым адміністратарам і арганізатарам».

Не адстае і галоўны рэдактар часопіса Адміністрацыі прэзідэнта «Беларуская думка» Вадзім Гігін: «Вядома, святкаваць тут няма чаго, паколькі гэты экстрэмісцкі баявы лісток [«Мужыцкая праўда»], які выдаваўся групай польскіх радыкалаў, не робіць гонару ні нашай літаратуры, ні публіцыстыцы».

Вось так шмат гадоў праз пасля сваёй смерці Кастусь Каліноўскі працягвае дапякаць уладам. Аднак што б ні пісалі сапраўдныя ідэолагі, для ўсяго беларускага дэмакратычнага грамадства гэты чалавек застанецца ў памяці як нацыянальны герой, змагар за нашу з вамі свабоду.

Напісаць каментар 45

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках