Катаванні ў РУУС: адгазнікі, «ластаўкі», пісталет у рот

Садысты ў пагонах выбіваюць паказанні любымі метадамі.

Мы ўжо прывыклі да таго, што «палітычных» збіваюць на акцыях і ў аддзяленнях. Але пакутуюць ад міліцыянтаў і звычайныя грамадзяне, перадае «Радыё Свабода».

«Жанчына правяла мяне ў 235 кабінет. Яна тут жа надзела мне кайданкі і пачала збіваць: увесь час мацюкі, біла і нагамі, і рукамі. І яна сказала: калі патрэбныя паказанні, то супраць цябе ўсё кіроўцы аўтастаянкі, таму што ты ў машынах акумулятары крадзеш. Яна выходзіць, іншы заходзіць - і таксама - мяне так білі гадзіны тры. Потым паставілі на «ластаўку», і я гадзіны тры на падлозе ляжаў, таксама збівалі», - распавядае Васіль Сарочык аб сваім затрыманні ў Ленінскім РУУС Менска.

У канцы мінулага года стала вядома, што Следчы камітэт спыніў папярэдняе расследаванне супраць міліцыянтаў, якія збівалі вартаўніка Сарочыка. Сам Васіль Сарочык кажа, што ніякіх дакументаў яшчэ не атрымліваў, але пойдзе «да канца».

Пасля справы Васіля Сарочыка зноў гучна загаварылі аб тым, што ў беларускай міліцыі катуюць. Праваабаронца Валянцін Стэфановіч упэўнены, што немагчыма даведацца, як шырока беларуская міліцыя ўжывае катаванні, але спраў такіх сапраўды шмат:

«Няма ад чаго адштурхоўвацца. Можна абапірацца на колькасць прыцягнутых супрацоўнікаў міліцыі па артыкуле аб перавышэнні службовых паўнамоцтваў. Але ўсё гэта далёка не сведчыць пра ўсю карціну па краіне. Не ўсе ахвяры катаванняў заяўляюць пра гэта публічна, а тым больш звяртаюцца ў праваабарончыя арганізацыі, каб кагосьці прыцягнулі да адказнасці».

Гэта пацвярджае і лідэр «Платформы» Андрэй Бандарэнка. Менавіта на сайце гэтай праваабарончай арганізацыі з'явіліся першыя сведчанні Васіля Сарочыка: «Ніхто не хоча распавядаць. А судзіцца - тым больш».

Давесці такую справу да суда ў беларускіх умовах амаль немагчыма. Напрыклад, у пачатку снежня быў вынесены прысуд - 10 гадоў пазбаўлення волі - Паўлу Плаксе. Яго абвінавацілі ў крадзяжы. Аднак на судзе Плакса ад свайго прызнання адмовіўся. Заявіў, што яго катавалі ў тым жа Ленінскім РУУС. У аддзяленне тройчы выклікалі хуткую дапамогу, а пабоі былі зафіксаваныя ўрачамі. У выніку, заявы ўжо асуджанага Паўла Плаксы засталіся без увагі.

Справа Гуліна

«На маіх вачах у хлопца сінеў твар, набухалі гематомы - а яны кажуць: нічога не было», - абураецца мастак Міхаіл Гулін.

У справе збіцця 18-гадовага ўдзельніка мастацкага перформансу Уладзіслава Лук'янчыка таксама не атрымалася нічога даказаць. Міхаіла Гуліна і траіх валанцёраў затрымалі ў цэнтры Менска ў пачатку кастрычніка. Усе яны сцвярджаюць, што ў Цэнтральным РУУС прапаршчык Уладзімір Находзька збіў цемнаскурага Уладзіслава Лук'янчыка. Ды так, што хлопец атрымаў страсенне мозгу.

«Ён (прапаршчык Уладзімір Находзька - рэд.) казаў на яго:« Гэй, Зімбабвэ, збірайся, пайшлі». Калі я зрабіў яму заўвагу, то ён мне сказаў: «Зараз і з табой, дзядзька, разбярэмся па індывідуальнай праграме», - распавёў Гулін.

Яшчэ адна ўдзельніца праекта - фатограф і відэааператар Таццяна Гаўрыльчык - распавядае, што ў міліцыі ёй заломлівалі рукі і апраналі кайданкі.

«Калі мы там сядзелі, наогул дзікі выпадак быў. Бамжа міліцыянты адвялі ў суседні пакой. І мы чулі, як яго там збіваюць, і яго жудасныя крыкі. Пасля ён проста на карачках папоўз у пакой для затрыманых», - кажа Гулін.

Суд Цэнтральнага раёна пастанавіў, што мастакоў затрымалі незаконна. А вось скаргу на дзеянні міліцыянтаў падаваць не сталі, як і пачынаць крымінальную справу: «няма доказаў».

Уладзіслаў Лук'янчык адмаўляцца ад сваёй барацьбы за справядлівасць пакуль не збіраецца: «Я хачу ведаць на самай справе, наколькі можна з гэтай сістэмай «працаваць». Мне не хацелася б цяпер адступаць і пасля казаць, што сістэма жудасная і нічога не працуе. Я хачу сам у гэтым пераканацца».

«Віцебская справа-2»

«Усё пачалося ў 2009 годзе перад «Славянскім базарам». Лукашэнку чакалі, - распавядае віцебскі журналіст Рыгор Грак. - За абласным шпіталем жорстка забілі мужчыну. Больш за 30 колата-рэзаных ран, кадык вырвалі з мясам».

Ужо праз тыдзень міліцыя затрымала «злачынцаў». Імі апынуліся некалькі падлеткаў-гімназістаў, 16-17 гадоў. Двум пасля прад'явілі абвінавачванне, а адзін падпісаў яўку з пакаяннем.

Хачатур Хачатуран, бацька Аляксандра Логінава, аднаго з абвінавачаных, не хавае эмоцый: «Адзін хлопец - сірата, двое - з няпоўных сем'яў. Прымусіць двух дзяцей прызнацца ў зверскім забойстве! Гэта ж што трэба зрабіць? Толькі трэці не прызнаўся, тады ў іх усё пасыпалася. Калі ўжо дзяцей апыталі ў прысутнасці адвакатаў, бацькоў, як усе і належыць, то, вядома, яны адмовіліся. Там страх, што рабілася.

16-гадовым дзецям у камеру саджалі зэкаў, асуджаных за забойства. Гэта хіба не парушэнне? Ды наш следчы Шчацько сядзеў бы ў турме, а ён цяпер намеснік начальніка Следчага камітэта Віцебскай вобласці. Гэта цікава, дарэчы! Практычна ўсе, хто па справе нашых дзяцей ішоў, памянялі пракурорскія пагоны на Следчы камітэт».

У 2010 годзе адбыўся суд.

«Я быў на некалькіх пасяджэннях. Яны распавядалі, як іх катавалі ў Першамайскім РАУС Віцебска. Там не толькі адгазнікі былі. Аднаму хлопцу засоўвалі ў рот пісталет. Клалі на стол і казалі: засуну зараз адвёртку ў адно месца, калі не прызнаешся. Усё гэта распавялі ў судзе. Там было шмат сведчанняў, у прысутных проста валасы дыбам уставалі», - распавёў Рыгор Грак.

Магілёўскі абласны суд прызнаў хлопцаў невінаватымі і вызваліў у зале суда. Аляксандр Логінаў сваёй віны ніколі і не прызнаваў.

«Я ім асабіста ганарыўся і ганаруся, - кажа Хачатур Самбатавіч. - Ён і сваіх сяброў не абгаварыў, і на сябе віну не ўзяў. Там бы любога прымусілі. Гэта ўсё са справы над Міхасевічам пачалося. Я асабіста ведаю хлопцаў па «справе над Міхасевічам»: і Кавалёва, і Пашкевіча, і Гарэлава Валеру, сляпы выйшаў з турмы і потым неўзабаве памёр».

Справу віцебскага маньяка Генадзя Міхасевіча ў Віцебску памятаюць добра. З 1971 да 1985 года ён здзейсніў 36 забойстваў жанчын. А савецкая міліцыя ў пошуках злачынца знявечыла лёсы 14 нявінных людзей.

Пасля выбуху ў Віцебску ў верасні 2005 года па падазрэнні ў яго здзяйсненні былі затрыманыя браты Віталь і Юрый Мурашка. Яны таксама сведчылі, што міліцыя выбівала з іх паказанні шляхам катаванняў. Пракуратура да братоў не прыслухалася. Праўда, з турмы іх выпусцілі і нават выплацілі кампенсацыю.

Аляксандр Логінаў адслужыў у войску і цяпер вучыцца завочна ва ўніверсітэце. У канцы года стала вядома: Следчы камітэт справу супраць супрацоўнікаў Першамайскага РАУС Віцебска спыніў.

Хачатур Хачатуран, аднак, спыняцца не збіраецца: «Следчы Шылаў два гады разбіраўся з гэтым збіццём. А потым што? Ён у Следчым камітэце зараз! А ў пачатку следства крычаў: «Я знайшоў пакой катаванняў - там і адгазнікі, і заточкі, кайданкі!».

«Я сам сабе сказаў, што я гэтым жывёлам спакойна спаць не дам, - кажа Хачатур Хачатуран. - Я пісаў і буду пісаць усюды. Хай ведаюць яны, суседзі, сябры. Дзеці іх хай ведаюць у школе. Каб у вочы плявалі гэтым жывёлам».

Фота з архіву