Юлія Сцяпанава: пагрозам і нападам тут хутка перастаеш здзіўляцца

Актывістка «Еўрапейскай Беларусі» лічыць, што ўлады спрабуюць запалохаць моладзевых актывістаў.

Пра гэта яна заявіла ў інтэрв'ю «Белгазеце».

- Перш за вы ўсведамлялі, наколькі небяспечнай дзейнасцю займаецеся?

- Вядома, небяспека маёй дзейнасці для мяне не сюрпрыз, але шукаць логіку ў падобных учынках складана: я ж нічога дрэннага не рабіла, чаго мне было баяцца? Таго, што я людзям дапамагаю? Гэта смешна! Незразумела, з якой мэтай гэта было зроблена. Так, вядома, я спалохалася - я ўсё ж такі дзяўчынка, а на мяне напалі, валасы абрэзалі - гэта страшна. Але я ведала, у якой краіне жыву - падобным сітуацыям тут хутка перастаеш здзіўляцца.

- Вы не адзіная праваабаронца ў краіне, дык чаму напалі менавіта на вас?

- Я не толькі не адзіная праваабаронца, я яшчэ і не рабіла нічога дрэннага: ну акцыі, ініцыятывы ў падтрымку палітвязняў. Ну і да таго ж я актывістка «Еўрапейскай Беларусі», а прэсінг на гэтую арганізацыю вельмі вялікі. З юрыдычнага пункту гледжання я зрабіла ўсё, што было неабходна: цяпер мяне ўвесь час выклікаюць у міліцыю, я адразу ж зняла пабоі, зрабіла ўсё, што ад мяне патрабавалася. У міліцыі ўсё робяць па правілах, ніякага прадузятага стаўлення да сабе не бачу. У крымінальным вышуку наогул нейкая безэмацыйная істота сядзіць, па ім нічога не зразумееш.

- Перажыты стрэс неяк паўплываў на стан вашага здароўя - сон парушыўся, кашмары здараюцца?

- Вядома, я перажыла стрэс - гэта ж ненармальна, калі на чалавека ноччу нападаюць на вуліцы. З-за стрэсу і са сном былі праблемы, некалькі начэй спала па дзве гадзіны, але без кашмараў. Гэта ўсё ж такі мае любімыя валасы, я ж дзяўчына, і для мяне ўсё гэта непрыемна. Да новай прычосцы цяжка прывыкаць, у рэшце рэшт, гэта мне вырашаць, калі мяняць імідж, а ў такой сітуацыі змена іміджу атрымалася вымушанай.

Напэўна, маральна я досыць устойлівая, стойка ўсё гэта пераношу - а што рабіць? Прымаю як дадзенасць: здарылася, але трэба жыць далей. Добра, што сябры пастаянна спрабуюць мяне падбадзёрыць, хваляць новую прычоску, увесь час кажуць, што так яна мне пасуе нават больш ранейшай. Пакуль абвыкаю да новага ладу, але валасы буду зноў атрошчваць. Пайшла ў цырульню толькі на другі дзень пасля таго, што адбылося, а ў першы дзень прыязджалі журналісты, усе ж хацелі сфатаграфаваць, як мяне іншыя цырульнікі пастрыглі. У салоне папрасіла цырульніка не задаваць мне пытанняў. Майстар доўга са мной займаўся, гадзіны дзве, валасы бо абрэзалі няроўна. І тым не менш я прыйшла ў сябе, за дапамогай да псіхолагаў не звярталася. Я не разумею, чаго хацелі дамагчыся гэтыя людзі. Зараз я займаюся сабой, хварэю.

- Часта пасля перажытага стрэсу чалавек імкнецца пазбавіцца ад думак, звязаных з траўмай, а вы, наадварот, адкрыты для інтэрв'ю...

- На наступны дзень пасля таго, што здарылася, я толькі і рабіла, што паўтарала адно і тое ж у інтэрв'ю журналістам, як папугай, на памяць адзін і той жа тэкст вывучыла. Ды і наогул, усё выпытваюць у мяне падрабязнасці таго, што здарылася, а для мяне ўсё гэта адбылося настолькі хутка, што і падрабязнасцяў ніякіх не ўспомніш: напалі, павалілі, абрэзалі валасы, нешта сказалі - і ўсё. Я спачатку знаходзілася ў нейкім вакууме, з цяжкасцю ўсведамляла, што адбываецца. Усім адно і тое ж казала, як пад капірку, запар зазубраныя фразы: сто разоў трэба сказаць - скажу сто разоў. Дзвесце трэба? Скажу дзвесце.

- А перш вам пагражалі або напад стаў нечаканасцю?

- Пагрозы перадавалі праз суседзяў. Аднойчы да суседкі прыйшоў нейкі мужчына, не прадставіўся, сказаў, што я нібыта скрала ў яго мабільны тэлефон і павінна яму Br334 тыс., а яшчэ што ён заяву ў міліцыю пісаць не будзе, а проста паб'е мяне. Зразумелая справа, мабільны тэлефон я ні ў каго не крала, затое як раз нядаўна страціла свой і пісала заяву ў міліцыю. А Br334 тыс. - гэта сума, якая змешчаная ў лісце, які я нядаўна атрымала ад кампаніі сотавага аператара: у 2008 годзе я засталася павінна за нешта гэтую суму.

Вядома, гэта ўсё ўплывае на здароўе, адчуваю, як нас усіх па адным запалохваюць. Гэта мой выпадак атрымаў рэзананс, а мы ж не ведаем, што адбываецца з іншымі. А я сутыкалася з людзьмі, на якіх таксама аказваўся маральны ціск невядомымі: да адной жанчыны ў кватэру плошчай больш за 100 кв. м у адсутнасць гаспадароў увайшлі невядомыя, адкрылі усе вокны па перыметры, намалявалі іерогліфы на сценах. А быў выпадак, калі такія ж невядомыя прыйшлі ў кватэру да людзей, якія не паляць, і падклалі бычок - запалохвалі. Не тое каб гэта можна было назваць сур'ёзнай псіхалагічнай вайной, але трэба ведаць, што такія факты маюць месца.

Нагадаем, 13 студзеня позна ўвечары на актывістку «Еўрапейскай Беларусі» Юлію Сцяпанаву напалі двое невядомых: «Павалілі ў снег. Адзін за рукі трымаў, а другі абрэзаў валасы. Я насіла 2 хвосціка, у мяне былі доўгія кучаравы валасы. І вось ён спачатку адзін хвосцік зрэзаў, затым другі». Акрамя маральнай траўмы ад нападнікаў Сцяпанавай дастаўся ўдар нагой і пара лаянак. Большасць інтэрнэт-рэсурсаў аднагалосна звязваюць напад на актывістку з яе дзейнасцю па аказанні дапамогі палітвязням і іх сем'ям.