Андрэй Саннікаў: МФХ нясе адказнасць за рэпрэсіі ў Беларусі

Узмацненне рэпрэсій у Беларусі наўпрост звязана з правядзеннем ЧС па хакеі.

У Варшаве сёння адбылася прэзентацыя фільма «Небяспечныя дзеянні ў ролі нестабільных элементаў у Беларусі». Мерапрыемства было арганізавана Amnesty International у рамках фестывалю Planeta Doc Film, які праходзіць у сталіцы Польшчы. Паказ фільма, знятага па замове тэлекампаніі HBO, які распавядае пра сітуацыю ў Беларусі і пра падпольны Свабодны тэатр, быў арганізаваны ў «Кінатэцы» ў варшаўскім Палацы культуры.

Па яго заканчэння адбылася дыскусія пра тое, што зараз адбываецца ў Беларусі і Украіне. У ёй узялі ўдзел лідар грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» і кандыдат у прэзідэнты Беларусі на выбарах 2010 года Андрэй Саннікаў, рэжысёр стужкі Мэдэлін Саклер, журналіст Анджэй Пачобут, дырэктар польскага аддзялення Amnesty International Драгіна Надаждзін. У зале прысутнічалі актывісты беларускай апазіцыі, акцёры Свабоднага тэатра, журналісты, праваабаронцы з Беларусі, Расеі, Польшчы.

Рэжысёр фільма «Небяспечныя дзеянні ў ролі нестабільных элементаў у Беларусі» Мэдэлін Саклер распавяла пра тое, як праходзілі яго здымкі.

«У чэрвені 2010 года я пазнаёмілася з Беларускім свабодным тэатрам, вельмі зацікавілася яго гісторыяй і вырашыла зняць фільм пра яго. Здымкі доўжыліся тры з паловай гады, а за іх час было знята каля 450 гадзін матэрыялу. У тытрах пазначаныя сапраўдныя імёны і прозвішчы ўсіх герояў і ўдзельнікаў здымачнага працэсу. Гэта было ўзважанае і абдуманае рашэнне. Толькі адна аператар пажадала застацца інкогніта, бо мела акрэдытацыю і магла свабодна здымаць, у тым ліку і на масавых акцыях. Каардынацыя здымак вялася з дапамогай сінхранізацыі праз скайп. Раз у тры-чатыры месяцы яна таемна вывозіла праз беларускую мяжу адзнятыя матэрыялы і такімі порцыямі высылала іх мне па пошце. Прэм'ера фільма адбылася ў верасні мінулага года ў Таронта. У чэрвені ён упершыню будзе паказаны ў Нью-Йорку і Вашынгтоне», - сказала яна

Журналіст і былы палітвязень Анджэй Пачобут нагадаў пра распаўсюджанне лукашызму на суседнія краіны - Расею і Украіну.

«Гэты фільм добра перадае атмасферу Беларусі. Яе ўлады фактычна самімі намаганнямі зрабілі са Свабоднага тэатра свайго грознага ворага. Лукашэнка, які ў 1994 годзе прыйшоў да ўлады, першапачаткова не расцэньваўся як нешта сур'ёзнае. Яму прадказвалі два гады, пасля якіх павінен быў наступіць эканамічны заняпад Беларусі і адхіленне Лукашэнкі ад улады. Але прайшло 20-годдзе, пачаты ім у 1994 годзе праект апынуўся прывабным не толькі для Беларусі. Калі мы паглядзім на тое, што адбываецца цяпер ва ўсходняй частцы Украіны, то апынецца, што гэты праект Лукашэнкі і яго аўтарытарызм прывабны для часткі грамадства.

Беларускі кіраўнік стаў першым выпадкам, калі на прасторы былога СССР уладу атрымаў палітык, які абвяшчае антыдэмакратычныя лозунгі і крытыкуе Захад. У той перыяд Расеяй кіраваў Барыс Ельцын, у гэтай краіне былі свабодныя СМІ, ва Украіне некалькі разоў змянялася ўлада, а Лукашэнка ўвесь час кіруе Беларуссю і адчувае сябе добра. Наогул, яго планам было стварэнне новага Савецкага Саюза, і ў 1994 годзе ён прыступіў да яго рэалізацыі. Дадзены вялікі праект не атрымаўся, але калі мы паглядзім, як паводзіць сябе Уладзімір Пуцін, то можам сказаць, што ён шмат чаму навучыўся ад Лукашэнкі.

Я думаю, што менавіта таму варта ўважліва глядзець на Беларусь. Таму што ў будаўніцтве свайго новага аўтарытарнага парадку, які павінен стаць альтэрнатывай для заходняй дэмакратыі, Беларусь прасунулася далей за ўсіх сярод былых савецкіх дзяржаў. І калі б ва Украіне раптам выйгралі прарасейскія сілы, то яна выглядала б так, як выглядае цяпер Беларусь.

На працягу ўсіх гэтых гадоў Лукашэнка заўсёды вельмі брутальна і паказальна распраўляўся са сваімі канкурэнтамі, і Андрэй Саннікаў на сваім вопыце ў гэтым пераканаўся. Але нягледзячы на тое, што ён ужо 20 гадоў трымае ўладу, усё мае свой пачатак і канец. Таму мы таксама дачакаемся канца праўлення Лукашэнкі», - сказаў Анджэй Пачобут.

Кандыдат у прэзідэнты Беларусі Андрэй Саннікаў распавёў пра сітуацыю, якая склалася ў краіне з-за правядзення Чэмпіянату свету па хакеі.

«На жаль, сітуацыя сёння не паляпшаецца, - сказаў Андрэй Саннікаў. - Нельга не ўспомніць, што рэпрэсіі распачаліся з новай сілай, асабліва ў сувязі з чэмпіянатам свету па хакеі. У дабавак да дзевяці палітвязняў яшчэ 32 чалавекі кінулі ў турму. Немагчыма сёння не думаць пра Змітра Дашкевіча, які нядаўна выйшаў з-за кратаў і ні за што трапіў назад у турму, пра Аляксандра Францкевіча - былога палітвязня, якога зноў пасадзілі за краты, пра Максіма Вінярскага, які 12 сутак трымаў галадоўку, у тым ліку і сухую. Можна таксама ўзгадаць пра тое, што ў Беларусь не ўпусцілі еўрапарламентара Марэка Мігальскага, які настойваў, каб гэты чэмпіянат быў перанесены ў іншае месца. Гэтую ініцыятыву падтрымалі многія палітыкі, грамадскія дзеячы, акцёры, праваабаронцы. Усе яны звярталіся непасрэдна да кіраўніка Міжнароднай федэрацыі хакея. Сёння неабходна ўстанавіць прамую адказнасць МФХ і яе старшыні Рэнэ Фазэля за тое, што адбываецца ў Беларусі. Цалкам відавочна, што ўсе апошнія падзеі наўпрост звязаныя з правядзеннем чэмпіянату ў Менску».

Лідар «Еўрапейскай Беларусі» адказаў на пытанні, якія задалі прысутныя. Адно з іх тычылася таго, ці гатовыя беларусы да пратэстаў і ці ёсць у грамадстве падтрымка ў Лукашэнкі.

«Беларусы пратэставалі супраць дыктатуры. Тое, што адбывалася ў Менску ў 2010 годзе і на Майдане Незалежнасці ў Кіеве і на Балотнай плошчы ў Маскве, - звёны аднаго ланцуга. Дыктатарскія і аўтарытарныя рэжымы не пакідаюць ніякіх каналаў для камунікацыі. Яны толькі знішчаюць апазіцыю, грамадзянскую супольнасць, СМІ. Таму людзі вымушаныя пратэставаць, дэманстраваць сваю нязгоду. У Лукашэнкі няма падтрымкі - гэта было цалкам відавочна падчас прэзідэнцкіх выбараў у 2010 годзе. Сёння трэба казаць не пра падтрымку дыктатара, а пра тое, што рабіць для таго, каб дыктатура знікла», - сказаў Андрэй Саннікаў.

Таксама прагучалі пытанні пра Украіну і пра тое, якім чынам Польшча можа аказаць ўплыў на сітуацыю ў сваіх усходніх суседзяў.

«Гаворка павінна ісці не толькі пра Польшчу, але і пра ўсю Еўропу, без дапамогі якой Украіне не выстаяць. Падзеі ва Украіне высвецілі тыя праблемы, якія існавалі ў еўрапейскай палітыцы адносна Беларусі. Сёння неабходна думаць пра тое, як захаваць еўрапейскія дэмакратычныя каштоўнасці. Гэта магчыма толькі шляхам супрацьстаяння расейскай агрэсіі ва Украіне і барацьбой з дыктатурай у Беларусі. Украіна не выжыве, калі побач не будзе дэмакратычнай Беларусі», - сказаў Андрэй Саннікаў.

Фільм зноў пакажуць жыхарам Варшавы 13 траўня. Яго дэманстрацыя пройдзе ў «Кінатэцы» ў варшаўскім Палацы культуры па адрасе: плошча Defilad, 1. Пачатак - а 18:00.