«Калі ўжо глузды будуць залучаць, а не крэдыты?»

Як і дзесяць гадоў таму, Лукашэнка зноў адмаўляецца ад рэформаў.

«Салідарнасць» нагадвае, чым пагражае адмова ад рэфармавання эканомікі.

На нарадзе аб перамовах пра праграму павялічанага фінансавання з МВФ Аляксандр Лукашэнка чарговы раз негатыўна выказаўся пра рэформы:

- Хачу, каб ва ўрадзе і Нацыянальным банку выдатна разумелі маю пазіцыю. Але я яшчэ раз падкрэсліваю: рэзаць па жывым, і невядома навошта, каб дагадзіць каму-небудзь, я не меруся. Мы пойдзем толькі на такія, як вы іх называеце, рэформы (гэта нават не рэформы, гэта нармальнае функцыянаванне дзяржавы), дык вось, мы пойдзем толькі на ўдасканаленне таго, што мы маем.

Аб патрэбе структурных рэформаў усё часцей нагадваюць заходнія крэдыторы, а таксама беларускія незалежныя экспэрты.

Пры гэтым эканамісты сцвярджаюць, што чарговы крэдыт беларускім уладам патрэбны найперш, каб разлічыцца з папярэднімі пазыкамі. Іншымі словамі, замест кардынальных змен у эканоміцы ўлада аддала перавагу жыццю ў пазыках.

Каб лепш зразумець, чым пагражае адмова ад рэформаў, вернемся да падзей дзесяцігадовай даўніны.

Дзесяць гадоў марна

У канцы 2005 года ў Менску прайшла канферэнцыя «Эканоміка Беларусі: бягучая сітуацыя, асноўныя праблемы і перспектывы развіцця». На ёй выступалі экспэрты трох міжнародных эканамічных інстытутаў - Сусветнага банка, Еўрапейскага банка рэканструкцыі і развіцця ды Цэнтра сацыяльна-эканамічных даследаванняў (CASE).

Замежныя госці стрымана пахвалілі поспехі беларускай эканомікі за апошняе дзесяцігоддзе, адзначыўшы зніжэнне ўзроўню беднасці і інфляцыі, рост УБП. Пры гэтым усе тры экспэрты падкрэслілі пільную патрэбу правядзення структурных рэформаў, адзначыўшы, што фаза аднаўленчага росту эканомікі Беларусі заканчваецца, і без рэформаў беларусаў чакае адваротны працэс. Экспэрты паказалі на слабыя месцы беларускай мадэлі: адсутнасць палітычных свабод, якія гарантуюць перспектыву эканамічнага росту; празмернае дзяржаўнае рэгуляванне; дрэнны інвестыцыйны і прадпрымальніцкі клімат, залежнасць ад Расеі як ад асноўнага прадаўца энэргарэсурсаў ды шмат іншага.

Усе тры інстытуты казалі тады, што той момант быў ці не астатнім тэрмінам для правядзення структурных рэформаў без адчувальных наступстваў для сацыяльнага фону.

Але ўлады Беларусі наважылі зрабіць па-свойму.

Кошт адмовы ад рэформаў

Што было потым, мы выдатна ведаем. «Элегантныя» перамогі на выбарах 2006 і 2010 гадоў, разгром апазіцыі. Усё гэта значна ўзмацніла асабовую ўладу дыктатара, але прадказальна не памагло эканоміцы. Тры дэвальвацыі на працягу шасці гадоў, імклівае скарачэнне заробкаў і загразанне ў пазыках.

Вывучыўшы навуку фактычна змарнаванага дзесяцігоддзя, няцяжка здагадацца, чым абернецца чарговая адмова ад рэформаў. Дадае трывогі і той факт, што сённяшні стан эканомікі краіны далёкі ад аптымістычных паказчыкаў канца 2005-га.

«Не давайце ім крэдыт»

Навіна аб тым, што Беларусь просіць у МВФ 3 млрд долараў на 10 гадоў пад 2,28% гадавых, выклікала абмеркаванне на форуме talks.by.

Характэрна, што шмат хто з каментатараў просяць не даваць уладам краіны чарговы крэдыт, матывуючы гэта тым, што дзяржаве пара развязваць праблемы эканомікі самастойна, не заганяючы беларусаў у пазыкі. Падамо некалькі прыкладаў:

«Цалкам згодны. Перш чым браць крэдыт, трэба параіцца з народам. Людзі павінны ведаць, на якія мэты бярэцца крэдыт, ці трэба гэта нам, павінна быць праектна-каштарысная дакументацыя. Набяруць крэдытаў, а як аддаваць? Лёгка, трэба толькі сабраць больш падаткаў і мытаў, а калі не выстарчыць - не бяды, прыдумаюць новыя падаткі!!!»

«Калі ўжо глузды будуць залучаць, а не крэдыты?»

«Дзірку ад абаранка ім. Надакучыла глядзець, як марнатравяцца чужыя грошы, з ганарлівым выглядам пасля здушваецца бізнэс і люд падаткамі ды паборамі, і нарэшце ідзе выпрошванне новага крэдыту. Калі нічога не ўмеюць ці не хочуць рабіць - няхай сыходзяць, а галодны народ дапаможа сысці».