28 сакавiка 2024, Чацвер, 16:09
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

У Маскве выйшла «Беларуская Амерыканка» Андрэя Саннікава

У Маскве выйшла «Беларуская Амерыканка» Андрэя Саннікава

Кніга «Беларуская амерыканка ці выбары пры дыктатуры» апублікаваная пры ўдзеле «Новой газеты».

У «Новой газете» выйшаў артыкул Юрыя Сафонава, прысвечаны выхаду кнігі Андрэя Саннікава:

- У расейскі свет выйшла кніга Андрэя Саннікава — кандыдата ў прэзідэнты Беларусі, палітзэка, сябра «Новой газеты». Дружба склалася, калі надышла бяда: Саннікава і ягоную жонку (а нашага ўласнага карэспандэнта) Ірыну Халіп схапілі ў цэнтры Менска і пасадзілі ў камеры.

Пасадзілі толькі таму, што людзі, незадаволеныя фальсіфікацыяй выбараў, мірна выйшлі на плошчу. Нашу Іру пратрымалі за кратамі паўгода, кандыдата ў прэзідэнты Саннікава — 16 месяцаў.

Пратрымалі б і даўжэй — усё-такі Саннікаву лукашэнкаўскі суд прысудзіў 5 гадоў, — але перад пагрозай еўрапейскіх санкцый дыктатар здаў назад.

А пакуль 16 месяцаў — гэта час катаванняў: фізічных катаванняў, катаванняў пагрозамі, катаванняў невядомасцю... Гэта 4 турмы (з іх тры па два разы), тры калоніі, восем этапаў.

Амаль увесь гэты час Саннікаў не ведаў, што адбываецца з жонкай, а Халіп магла толькі здагадвацца пра лёс Саннікава. Паралельна гуманныя беларускія сілавікі, выбіваючы прызнанні, пагражалі закладнікам «канфіскацыяй» сына, 3-гадовага Даніка.

Жорсткая і дынамічная, сумная і светлая, кніга Саннікава — і аб сямейнай драме, і аб турэмным бязмежжы, і аб палітычнай барацьбе, якая ў сучаснай Беларусі заканчваецца для праціўнікаў рэжыму турэмным бязмежжам, сямейнымі драмамі або смерцю.

І, вядома, кніга — пра любоў. І да сям'і, і да каманды паплечнікаў, і да знаёмага з дзяцінства пятачку зямлі ў цэнтры Менска, які раптам стаў для Саннікава турмой (засценкі КДБ знаходзяцца за некалькі крокаў ад яго дома), і наогул да радзімы, якая «будзе вольная». Кандыдат Саннікаў ведае, пры якіх умовах.

Кніга дае ўяўленне і аб палітычнай платформе кандыдата, і пра яго мастацкі дар.

Гэты дар ратаваў не толькі Саннікава: казкі, напісаныя ў турме для Данькі, дапамагалі хлопчыку не губляць сувязь з бацькам.

Пісанне хайку пазбаўляла арыштанта ад нуды на допытах і ў гутарках з гэбэшнікамі.

Хоць сумнай гісторыю, расказаную Саннікавым, дакладна не назавеш.

«Лёс не любіць, калі яго спакушаюць. У самым першым сваім інтэрв'ю, пасля адстаўкі з пасады намесніка міністра замежных спраў, я сказаў: «Не хачу, каб мая краіна ператварылася ў Галоўнае ўпраўленне Лукашэнкі Аляксандра Рыгоравіча, то ёсць у ГУЛАГ, — піша Саннікаў. — Аднак не толькі Беларусь ператварылася ў той самы ГУЛАГ, які дыктатар адбудаваў і працягвае ўмацоўваць, але і я апынуўся ў самых змрочных бараках канцлагера».

Кніга, якую вы ўжо цяпер можаце знайсці ў крамах, — выхад з гэтых змрочных баракаў:

Решетка окна

Легла клеткой на лист

Письма из тюрьмы…

ІДЗІ І БАРАНІ Ў САБЕ ЧАЛАВЕКА

Святлана Алексіевіч

Яшчэ нядаўна мы былі рамантыкамі. Спявалі на кухнях бардаўскія песні і марылі аб свабодзе, але ніхто не ўяўляў, што гэта такое — свабода. І ніхто не ведаў, чаго хоча народ, ці хоча ён гэтай свабоды, ці ён хоча проста лепшага жыцця. Мець шэнгенскую візу, патрапаную іншамарку і адпачываць у Егіпце. Дваццаць гатункаў каўбасы і сыру. І гэта ён будзе называць свабодай. Апошнія 20 гадоў працверазілі ўсіх нас, наіўных вестуноў перабудовы: мы зразумелі, што шлях да волі будзе доўгі, усім нам спатрэбіцца мужнасць не меншая, чым у камуністычны час, а то і большая, таму што ў тых, у каго сёння ўлада, няма ідэі, але ёсць уласнасць. Старажытны драпежны інстынкт наймацнейшы.

Аўтар гэтай кнігі — адзін з тых, хто кінуў выклік новай аўтарытарнай сістэме. Экс-кандыдат у прэзідэнты Беларусі. За гэта яго кінулі ў турму, дзе ён прайшоў усе кругі пекла. Бясцэннае сведчанне. Вельмі сучасная кніга. Вы гартаеце старонку за старонкай і з жахам выяўляеце, што Сталін, ГУЛАГ — гэта не гісторыя. Ці не толькі гісторыя, не, нічога не забылася, сталінская машына заводзіцца імгненна: зноў тыя ж стукачы, даносы і катаванні. Той жа ўсеагульны і раз'ядаючы страх. Перад намі праходзіць вядомая галерэя катаў. Кожны, як і паўстагоддзя таму (не, ужо больш — праз семдзесят гадоў), робіць свой выбар: застацца чалавекам ці не. Успамінаецца формула Ханны Арэнт «банальнасць зла»: няма хімічна чыстага зла, зло рассыпанае, распыленае ў нашым жыцці. Кат і быццам бы чалавек ужываюцца ў адным целе: «Разумееце... у мяне дзеці...», «Так, я галасаваў за вас... Але падпішыце гэты пратакол...», «Праца ў нас такая...». Разам з катамі мы ездзім у метро, сядзім у кавярнях, стаім у чарзе ў супермаркеце. Звычайны чалавек... Звычайныя людзі... І так лёгка саслізнуць туды, да іх.

Самы вялікі пісьменнік XX стагоддзя Варлам Шаламаў, які адсядзеў у сталінскіх лагерах семнаццаць гадоў, казаў, што лагер разбэшчвае і ката, і ахвяру. Гэта з намі і адбылося, засела ў генах. У гэта мы кожны раз упіраемся, не можам вырвацца з гэтай пасткі. Як быццам рванулі кудысьці, і зноў нічога не атрымалася. Добра, што ёсць людзі, гатовыя пачаць усё спачатку. Кніга Андрэя Саннікава аб тым, што д'яблу трэба паказваць люстэрка, каб ён не думаў, што ён нябачны. Ідзі і ахоўвай у сабе чалавека — кажа аўтар. Хочацца верыць, што калі-небудзь мой народ абярэ менавіта такога прэзідэнта. Абярэ будучыню.

Святлана Алексіевіч, лаўрэатка Нобелеўскай прэміі ў літаратуры 2015 года

ВЫ МОЖАЦЕ НАБЫЦЬ КНІГУ Ў РЭДАКЦЫІ «НОВОЙ ГАЗЕТЫ» ПА АДРАСЕ:

101000, г. Масква, Патапаўскі зав., д. 3, кабінет 303.

Па электроннай пошце: tuleneva@yandex.ru

Па тэлефоне: 8 495 623-03-09, 8 926 521-87-84

Акрамя таго, кніга будзе прадавацца на выставе «Нон-фікшн» з 30 лістапада да 4 снежня на стэндзе «Новой газеты».

Сайт выставы: www.moskovbookfair.ru

Напісаць каментар

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках