Станіслаў Багданкевіч: Умацаванне беларускага рубля скончылася

Нацыянальная валюта ўмацоўвалася не за кошт аздараўлення эканомікі, а за кошт праядання насельніцтвам валютных накапленняў.

Запланаваная на 1 ліпеня дэнамінацыя не прынясе ні асаблівых страт, ні выгод дзяржаве - гэта тэхнічная аперацыя па адсяканню чатырох лішніх нулёў, піша eurobelarus.info.

Былы кіраўнік Нацбанка Станіслаў Багданкевіч мяркуе, што беларускія капейкі ў любым выпадку дажывуць да новага года. Кіраўніку Нацбанка загадана стрымаць папяровую грашовую эмісію, у адваротным выпадку яго чакае адстаўка.

Аднак сітуацыя ў эканоміцы пагаршаецца: да новага года варта чакаць росту і інфляцыі, і дэвальвацыі. Тое, што адбылося ўмацаванне беларускага рубля выклікана не аздараўленнем эканомікі, а праяданнем валютных запасаў насельніцтвам. Сітуацыя значна пагоршыцца, калі МВФ і ЕФСР не дадуць новыя крэдыты.

Станіслаў Багданкевіч расказаў журналістам аб дэнамінацыі і пра сітуацыю ў эканоміцы.

- Выказваюцца асцярогі, што маючая адбыцца дэнамінацыя закліканая схаваць дэвальвацыю. Наколькі апраўданыя такая боязь?

- Я думаю, нулявая. Цэны паказваюцца ў двух варыянтах: і ў старым вылічэнні, і ў новым. Нічога не мяняецца. Гэта тэхнічная аперацыя адкідвання чатырох нулёў.

Цяпер ёсць інфляцыя, такім чынам, павінна прысутнічаць і дэвальвацыя, якая трохі запаволілася. Але адбываецца далейшае абясцэньванне нацыянальнай валюты ў дачыненні да таварнай масы, да паслуг - дэвальвацыя доўжыцца. Аднак ніякага дачынення да дэнамінацыі яна не мае.

- У любым выпадку пры правядзенні дэнамінацыі абывацель сутыкнецца з цяжкасцямі і праблемамі. Якія парады дасць былы кіраўнік Нацбанка, каб пазбегнуць магчымых цяжкасцяў?

- Цяжкасці для людзей, вядома, з'явяцца. За 20 гадоў мы адвыклі лічыць капейкі. Магчымыя чэргі, памылкі, аблікі - і на віну пакупніка, і прадаўца, і махляроў. У першую чаргу трэба навучыцца адкідаць чатыры нулі. Але ж да канца года ў крамах кошты будуць паказвацца ў двух вылічэннях - заўсёды можна параўнаць стары і новы кошт. Трэба не спяшацца пры разліках, уважліва лічыць грошы.

Проста ў людзей ужо ўзнікла звычка - не давяраць уладам. А на самай справе ўсё праблемы звязаныя са станам эканомікі: запрацуе яна ці далей пакоціцца пад ўхіл, ці дапусціць Нацбанк эмісію пустых грошай або не дапусціць.

Акрамя таго, трэба ўсё абсталяванне адаптаваць да разлікаў у капейках і рублях. Але гэта тэхнічная праблема.

Інфляцыя і раней адбывалася, аднак ніякай сувязі з дэнамінацыяй яна не мае. Яна выкліканая дрэннай працай эканомікі, адсутнасцю канкурэнцыі, апераджальных тэмпаў росту аплаты працы над прадукцыйнасцю працы - парушаліся глыбінныя класічныя законы эканомікі.

- Калі беларуская эканоміка захавае статус-кво, як доўга пражывуць беларускія капейкі?

- На круглым стале ў Нацбанку я сустракаўся з цяперашнім кіраўніцтвам банка. Старшыня Нацбанка Калавур заявіў: Лукашэнка папярэдзіў, што ў выпадку вялікай інфляцыі праз ільготы на манетарным рынку здыме яго з пасады. Калавуру дадзены карт-бланш - не дапускаць эмісіі, ён будзе трымацца да канца. Калі вытрымае, калі не дазволіць нарасціць грашовую масу ва ўмовах, калі аб'ёмы стваранага прадукту падаюць, то інфляцыя будзе цярпімая. А дазволіць (УБП упадзе, вытворчасць знізіцца, а грашовая маса толькі павялічыцца), то інфляцыя і дэвальвацыя будуць нарастаць.

- Паўтаруся: да новага года капейкі дажывуць?

- Дажывуць! Я думаю, Калавур будзе трымацца. Не думаю, што адбудзецца абвал.

За апошнія паўгода народ збяднеў, таму нават беларускі рубель умацаваўся ў дачыненні да даляра. А ўмацаваўся не таму, што сітуацыя ў эканоміцы палепшылася; насельніцтва мела пэўныя назапашванні ў валюце, якія цяпер пераводзяцца ў рублі і трацяцца для падтрымання таго ўзроўню, які быў дасягнуты раней. Па гэтай прычыне ўмацаваўся рубель.

Але я думаю, што ўмацаванне рубля, мабыць, ужо скончылася, і да канца года варта чакаць узмацнення дэвальвацыі. Няма аздараўлення эканомікі, няма канкурэнцыі, ёсць толькі дурныя пастановы ўладаў па ўмяшанні ў бізнэс, у малое прадпрымальніцтва, у гандаль на рынках, што толькі пагаршае сітуацыю. Становішча ў эканоміцы вельмі дрэннае, і да канца года пагоршыцца яшчэ больш.

Асабліва, калі не дадуць крэдытаў Міжнародны валютны фонд і Еўразійскі фонд стабілізацыі і развіцця (ЕФСР); калі ж дадуць мільярды - да новага года дажывем бязбольна.