Расея збіраецца збанкрутаваць беларускую нафтаперапрацоўку?

У Мінфіне РФ абмяркоўваецца зніжэнне нафтавых мытаў аж да нуля, такі «манеўр» можа выклікаць канфлікт з беларускай уладай.

Пра абмеркаванне нулявой стаўкі мыт ведаюць высокапастаўленыя чыноўнік, чыноўнік фінансавага блока і два нафтавікі, прыцягнутыя да дыскусіі. «Гэта павялічыць паступленні ў бюджэт (падатковая база ПЗКВ большая, чым экспартныя мыты), але пытанне вельмі складанае», - заявіў выданню «Ведомости» высокапастаўлены чыноўнік РФ.

Абнуленне мытаў аўтаматычна прывядзе да павышэння ўнутранай цаны на нафту, а гэта, у сваю чаргу, - да рэзкага зніжэння маржы НПЗ. Але расейскім НПЗ зніжэнне маржы можна кампенсаваць, напрыклад, праз механізм акцызаў на сырую нафту. Аднак акрамя расейскіх НПЗ пацерпяць і беларускія - а іх падтрымліваць давядзецца ўжо беларускаму бюджэту самастойна.

У краіны Еўразійскага эканамічнага саюза (ЕАЭС), у які ўваходзіць Беларусь, нафта паступае без мыты, паводле ўнутраных цэнах. Беларускія НПЗ яе перапрацоўваюць і затым экспартуюць частку, з чаго беларускі бюджэт атрымлівае мыты. Раней Беларусь вяртала Расеі мыты, што спаганяюцца ад экспарту нафтапрадуктаў, зробленых з расейскай нафты, але з 2014 г. перастала гэта рабіць.

Кіраўнік Беларусі Аляксандр Лукашэнка заявіў, што такая кампенсацыя супярэчаць прынцыпам "саюзу" і, калі яны будуць захаваныя, «парламент» не ратыфікуе пагадненне аб стварэнні «саюза». Такім чынам, цяпер гэтыя мыты недаатрымлівае расейскі бюджэт, што ўскосна субсідуе Беларусь.

Падатак павысіць

Манеўр заключаецца ў павышэнні ПЗКВ (сёлета - 857 руб. за 1 т, у 2017 г. - 919 руб.) Пры зніжэнні экспартнай пошліны - да 30% з цяперашніх 42%.

Цяпер пры пошлінах на ўзроўні 42% (калі лічыць, што сярэднегадавая цана Urals у 2016 г. складзе $45 за барэль) штогадовы нафтавы (без газу) расейскі трансферт Беларусі складзе $2,1 млрд, ацэньвае Аляксандр Кнобель з Інстытута Гайдара. Але калі экспартныя мыты будуць зніжацца і ўнутраная цана нафты - расце, то і трансферт будзе зніжацца, працягвае Кнобель. А калі мыты зусім скасуюць, нафтавы трансферт зваліцца да нуля і страты Беларусі складуць $1,9 млрд.

«Пры цане нафты $40 за барэль экспартная мыты на нафту ў 2017 г. (пры зніжэнні стаўкі да 30%) складзе прыкладна 4400 руб. з 1 т, пры $50 за барэль - 5200 руб. з 1 т, адпаведна, прыкладна на гэтую ж велічыню ўзрасце і цана нафты на ўнутраным рынку пры скасавані мытаў. Маржа для сярэдняга НПЗ у такім выпадку скароціцца прыкладна на 2000 руб. на 1 т і складзе 600 руб. - Пры ўліку захавання прэмій унутранага рынку ў цане на бензін і дызельнае паліва», - палічыў аналітык EY Дзяніс Барысаў, а калі прэмій не будзе - то і да адмоўнага ўзроўню. Бягучая эканоміка беларускіх НПЗ супастаўная з эканомікай расейскіх заводаў, у іх будзе аналагічнае падзенне маржы, заключае ён.

Субсідыі выдаць

Пры продажы нафты кампаніі будуць выстаўляць пакупніку - НПЗ - акцыз на нафту, які будзе выплачвацца ў бюджэт, а затым НПЗ змогуць атрымаць вылічэнне на суму выплачанага акцызу, прычым у павялічанай суме - стаўка павялічваецца на падвышаючы каэфіцыент, тлумачыць адзін з чыноўнікаў, у такой форме НПЗ атрымліваюць субсідыі ад дзяржавы.

Першапачаткова, калі задумваўся падатковы манеўр, фактар Беларусі таксама ўлічваўся: з 2025 г. пачынае дзейнічаць адзіны нафтагазавы рынак, не будзе ніякіх квотаў і абмежаванняў на пастаўку нафты - гэта павялічыць расейскі трансферт Беларусі яшчэ больш, тлумачыць федэральны чыноўнік. Але абнуленне мытаў можа выклікаць моцны канфлікт з Лукашэнкам, а гэта будзе пагрозай для ЕАЭС, папярэджвае ён.

Але і для расейскіх нафтавікоў нулявая мыта вельмі рызыкоўная: пацярпець можа не толькі нафтаперапрацоўка, але і здабыча, незразумела, што тады будзе з ільготамі, кажа супрацоўнік нафтавай кампаніі.

Адмова ад пошлін прывядзе да неабходнасці маштабнай пераналадкі сістэмы дзеючых льгот, што стымулююць распрацоўку асобных відаў нізкарэнтабельных запасаў, тлумачыць Барысаў.

Нагадаем, што з 1 ліпеня беларускія ўлады чарговым разам наважылі рэзка павысіць экспартныя мыты на нафту і нафтапрадукты.