29 сакавiка 2024, Пятніца, 10:59
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Барыс Жаліба: Прывід дэвальвацыі блукае па краіне

7
Барыс Жаліба: Прывід дэвальвацыі блукае па краіне
Барыс Жаліба

На валютным рынку Беларусі назіраюцца парадоксы: пры абвальным падзенні экспарту валютны курс рубля стаіць на месцы.

«З пачатку года валютныя курсы беларускага рубля практычна не змяніліся. У той час як валютная выручка, якая паступае ў краіну ў асноўным ад экспарту, устойліва падала. У першай палове года яна скарацілася амаль на 3 млрд даляраў. Дакладней, у студзені-чэрвені яна склала 13,7 млрд даляраў і ў параўнанні з аналагічным перыядам мінулага года зменшылася на 2,96 млрд даляраў, ці на 18%», - піша эканаміст Барыс Жаліба ў "Народнай Волі".

«Заўважу, беларускі экспарт валіцца ўжо чацвёрты год запар. Так, рэкордная значэнне валютнай выручкі за першае паўгоддзе было зафіксавана ў 2012 годзе сумаю 27,1 млрд даляраў, калі Беларусь здолела наварыць валюту на вядомай афёры з растваральнікамі за кошт экспартных мыт.

Прычына такіх страт бачная з вынікаў замежнага гандлю. Экспарт беларускіх сыравінных тавараў і тавараў неглыбокай перапрацоўкі, а менавіта нафты, нафтапрадуктаў і калійных угнаенняў, у першым паўгоддзі склаў 3,57 млрд даляраў і ў параўнанні з такім жа перыядам 2015 года аказаўся меншы на 2 млрд «зялёных». Адмоўная экспартная дынаміка адзначалася і ў іншых таварах і паслугах. Экспарт беларускай сельгаспрадукцыі і прадуктаў харчавання асеў за паўгоддзе на 14%, або на 1,9 млрд даляраў, экспарт паслуг знізіўся на 350 млн даляраў. Тут прычына не столькі ў тым, што не купляе Расея ў ранейшых аб'ёмах беларускую прадукцыю і паслугі, колькі ў узмацнелай канкурэнцыі на расейскім рынку», - упэўнены Жаліба.

«Дзіўная карціна: пры абвальным падзенні беларускага экспарту валютны курс беларускага рубля, можна сказаць, стаіць на месцы. Адна з асноўных прычын, якую бачаць аналітыкі, гэта міжвольная дапамогу валютнаму рынку з боку насельніцтва. У ліпені фізічныя асобы, нягледзячы на адпускны сезон, у параўнанні з чэрвенем паменшылі аб'ёмы куплі наяўнай замежнай валюты на 179 млн у доларавым эквіваленце - да 293,4 мільёна. Пры гэтым продаж склаў 577,8 млн даляраў. Усяго ж за студзень-ліпень насельніцтва прадало замежнай валюты амаль на 900 млн даляраў больш, чым купіла, папоўніўшы валютны рынак краіны, што і адыграла немалаважную ролю ў стабілізацыі курсаў беларускага рубля. Лагічна выказаць здагадку, што нездавальняючы фінансавае становішча шматлікіх беларускіх прадпрыемстваў абмяжоўвае іх апетыты на куплю валюты на біржы.

Галоўная прычына зніжэння попыту насельніцтва на валюту і рост чыстага яе продажу відавочная – узмацненне падзення жыццёвага ўзроўню насельніцтва. Для яго падтрымання на больш ці менш камфортным узроўні, да якога прызвычаіліся людзі, у ход пайшлі не толькі іх валютныя ашчаджанні ў банках, але і хатнія «скарбонкі». З пачатку года рэальныя наяўныя даходы насельніцтва знізіліся на 7%. Таму чысты продаж валюты насельніцтвам хутчэй за ўсё не будзе доўгачасовай з'явай і тым больш гэтак маштабным, як у ліпені. А па меры зніжэння продажаў фізічнымі асобамі валюты будзе расці верагоднасць аднаўлення дэвальвацыі беларускага рубля. З гэтага пункту гледжання на фоне падзення беларускага экспарту дэвальвацыя ўзяла толькі часовую перадышку, яна проста адкладзеная. Бо тыя 7,3 млрд даляраў, якія ляжаць на валютных рахунках фізічных асоб у банках, трымаюць найбольш заможныя людзі. І яны іх асабліва не будуць чапаць да апошняга. Да таго ж у якасці ўкладчыкаў у нас выступае меншая частка працаздольнага насельніцтва.

Каб гэтага не адбылося, неабходна як мага хутчэй пераламаць адмоўную дынаміку беларускага экспарту, не чакаючы, калі вырастуць сусветныя цэны на нафты і калійныя ўгнаенні, і калі адпаведна ажыве расейскі рынак. А справы ў Расеі па-ранейшаму ніякія. Вось некаторыя эканамічныя звесткі. За першае паўгоддзе дэфіцыт федэральнага бюджэту склаў 1,5 трлн расейскіх рублёў, або 4% УБП. Для яго фінансавання ўжо было выкарыстана 780 млрд рублёў з Рэзервовага фонду, які можа абнуліцца да канца года. Даходы федэральнага бюджэту склалі 5,9 трлн рублёў, што на 11% ніжэй за адпаведны паказчык 2015 года. Будаўніцтва і раздробны гандаль аселі на 5,6%, транспарт і абсталяванне - на 5,4%, вытворчасць нафтапрадуктаў - на 4,3%, металургія - на 3,1%. Многія расейскія аналітыкі не прадбачаць росту УБП да 2020 года.

Таму неабходна падымаць канкурэнтаздольнасць беларускіх прадпрыемстваў за кошт прыцягнення сур'ёзных замежных інвестыцый, што немагчыма без структурных рэформаў у эканоміцы. Аднымі лозунгамі знізіць сабекошт прадукцыі на недарэчна вялікія і ўзятыя са столі 25% - справе не дапаможаш. І пакуль мы маем тое, што Беларусь стала 79-й з 128 краін у апошняй версіі рэйтынгу «глабальны інавацыйны індэкс - 2016». У параўнанні з мінулым годам краіна апусцілася на 26 пазіцый.

А прывід дэвальвацыі беларускага рубля ўжо блукае па нашай краіне», - рэзюмуе эканаміст.

Напісаць каментар 7

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках