Прадпрымальнікі: Народ збяднеў, і мы - таксама (Рэпартаж)

Чэрвенскі рынак, вечар, гандаль падыходзіць да канца.

«Маечкі, хэбэшэчкі, не праходзім міма, — млява, як быццам тыдзень не еў, заклікае да сваёй палаткі сталы мужчына. Onliner.by адправіўся сюды, каб даведацца, як мясцовы гандаль рыхтуецца да пераезду (неўзабаве рынак зачыняць). А выслухаў дзясятак гісторый пра тое, што і з'яжджаць будзе няма каму: прадпрымальнікі вымруць, як маманты.

Эпапея з зачыненнем Чэрвенскага доўжыцца не адзін месяц. На старую пляцоўку на вуліцы Маякоўскага паклаў вока іранскі інвестар. Ён пабудуе тут маштабны гандлёва-забаўляльны комплекс. Прадпрымальнікам давядзецца з'язджаць. Пасля доўгай барацьбы з уладамі бізнес-звязы выбілі для рынка зямлю ў раёне завулка Маякоўскага. Туды Чэрвенскі павінен быў пераехаць увесну, потым напачатку ліпеня. Новая дата — 1 жніўня. А можа, і 1 кастрычніка. Дакладнай інфармацыяй прадаўцы не валодаюць.

Пенсіянерка Святлана гандлюе на першым «ярусе» сукенкамі. Яе поспехі сціплыя: за дзень прадала адзін сарафан.

«Нас прыбяруць адсюль, толькі калі пабудуюць новы рынак. Так сказаў Ладуцька. Ці паеду я на новае месца? Пэўна што, не. Кожны месяц даю сабе абяцанне, што ён будзе апошнім у гэтай прафесіі. Толькі рэшткі спрадам, і ўсё: да пабачэння! Таму што гандлюецца жудасна. Падаткі ціснуць. Сюды, на Чэрвенскі, ходзяць адны старыя. Яны жабракі, грошай у іх няма. Моладзь не пойдзе, яна ў крамах апранаецца ці на «Імпульсе». Там яшчэ можна зрабіць нейкі зварот. А тут? Калі 2 млн у месяц выйдзе — поспех. На «купі-прадай» у Беларусі шмат не заробіш. Не верце таму, хто так кажа», — расказвае наша суразмоўніца.

Куды сыходзіць, яна не ведае. Кажа толькі, што на пенсію ў 1,3 млн рублёў не пражыве.

«Іду дахаты з працы, бачу аб'яву ў ліфце: «Прыбіральшчыца ў «Віталюре» — ад 3,2 млн у месяц». Казкі! Там цякучасць страшная. Дый пенсіянеры, такія, як я, нікому не патрэбныя», — скардзіцца Святлана.

За два апошнія гады, па словах прадпрымальніцы, ад яе сацыяльнага статусу застаўся толькі абгрызак: «У 2009-м адпачывалі з унучкай у Крыму, пазнаёміліся там з масквічамі. Тады мы былі нараўне з імі. Маглі схадзіць у кафэ, зайсці на атракцыёны. А вось нядаўна ездзіла да тых самых знаёмых у Маскву. Пайшлі на Чырвоную плошчу, трэба перакусіць. Вырашылі ўзяць па хот-догу. Яны купілі, а я гляджу, што булка з сасіскай каштуе 90 рублёў. 90 рублёў на беларускія зайцы — гэта ж жах! Не для нашых зарплат «ласунак». На хот-дог у Маскве беларусам ужо бракуе, так і напішыце. Мы — жабракі».

Прадпрымальніца Таццяна гандлюе джынсамі. «Кідаць! К чорту трэба гэту справу кідаць», — у сэрцах кажа яна. — У чэрвені стаялі па 10 дзён. Больш году няма прыбытку. Зарплаты ў народа маленькія. Рэклама ідзе, што Чэрвенскі ўжо не працуе. Кліентаў няма, толькі выпадковыя людзі заходзяць. І тавару мала. Калі раней два разы на месяц прывозілі джынсу, па 20 пакункаў, то цяпер у 10 раз менш возім. Хоць у нас цэны самыя нізкія, ніжэй чым у Ждановічах. На 50—70 тыс. танней. Але людзей няма…»

Нашу гутарку перапыняе запазнелы пакупнік. Ён просіць скінуць з пары танных джынсаў хоць бы 20 тыс. Таццяна дастае калькулятар. Гандаль за зніжку ў даляр — таемства, якое нельга перапыняць…

…Непадалёк прадае абутак Ірына Пятроўна. Яна на Чэрвенскім часова, падмяняе знаёмых, якія з'ехалі ў адпачынак.

«Я працую ў школе, педагогам-арганізатарам. Зараз у мяне адпачынак. Гандаль слабы, цяжка. Але мне абсалютна не сорамна гандляваць. Які сорам, вы пра што? Калі чалавеку трэба зарабіць грошы, ён падлогі пойдзе мыць. Школьнікаў вучу, што ў наш час трэба круціцца. Ці мала, таксама пойдуць манаткі прадаваць…» — расказвае Ірына Пятроўна.

Прадпрымальнікі з Чэрвенскага скардзяцца на жыццё, на падаткі, на арэнду, але — мы абсалютна ўпэўнены! — большасць з іх сваю справу ўсё ж не кінуць. Пайсці адсюль людзям няма куды, бо з альтэрнатывамі ў суверэннага беларускага «рынку» пакуль праблемы.