Легенды і міфы менскага метро

Надземны тунэль, замураваны вестыбюль і іншыя малавядомыя факты аб менскім метро.

Менскі метрапалітэн - параўнальна малады і невялікі, таму і сваіх таямніц у яго няшмат. Зрэшты, і ў нашай падземцы ёсць загадкавыя месцы, авеяныя чуткамі і легендамі: зачыненыя вестыбюлі і пераходы, службовы тунэль, пустэчы паміж станцыямі, піша onliner.by.

Участак тунэлю, пракладзены па паверхні зямлі

Менскае метро само па сабе неглыбокае. Толькі нешматлікія ўчасткі перагонаў (напрыклад, паміж «Плошчай Перамогі» і «Кастрычніцкай») дасягаюць глыбіні 25 метраў. Але ёсць у горадзе адно месца, дзе метрабудаўцы не спускаліся пад зямлю і не ўгрызалася рыдлёўкамі ў грунт, а праклалі тунэль прама па паверхні. Гэты ўчастак - частка перагону паміж станцыямі «Пралетарская» і «Трактарны завод».

Калі выйсці на «Пралетарскай» і пайсці на ўсход па вуліцы Судмаліса, то праз 10 хвілін апынешся на пустцы, на першы погляд, нічым не характэрнай. Прайшоўшы крыху наперад і агледзеўшыся па баках, разумееш, што стаіш на выцягнутым у даўжыню ўзвышшы. І тут, ідучы па сцежцы, можна раптам адчуць лёгкую вібрацыю - проста пад нагамі праносяцца электрацягнікі.

Пагорак працягнуўся прыкладна на 500 метраў і заканчваецца за аўтастаянкай, размешчанай паралельна вуліцы Клумава.

Аб наяўнасці паблізу метро нагадвае вентшахта.

Праходка пад рэчкай Сляпянкай уяўлялася метрабудаўнікам найцяжкім заняткам. Таму два тунэлі спачатку вывелі на паверхню, а затым шчодра засыпалі зямлёй. Абышліся мінімальнымі працавыдаткамі і зэканомілі грошы.

Зачынены вестыбюль на «Пралетарскай»

Калі цягнікі прыбываюць на «Пралетарскую», усе пасажыры накіроўваюцца ў заходні канец платформы. На ўсходнім выйсця няма - толькі мармуровая сцяна і скульптура бравага пралетара. Аднак сцяна гэтая, хоць і выглядае грунтоўна, зусім не глухая. За ёй размешчаны вестыбюль, касы, ёсць нават будка кантралёра. Усе гэта было зроблена ў гады будаўніцтва другой лініі.

Закансерваваны вестыбюль выглядае так . Фота з сайта аbandoned-legacy.net датаваныя 5 снежня 2007 года.

Выхад на паверхню.

Прыступкі вядуць, як ні дзіўна, у двор трохпавярховага дома №5 на вуліцы Судмаліса. Гэта стары інтэрнат «Спецбуду».

Пабудова не вельмі падобная на ўваход у метро, хутчэй нагадвае спуск у ахоўнае сховішча грамадзянскай абароны. Металічныя дзверы наглуха завараныя.

Чаму другі выхад не выкарыстоўваецца? Хутчэй за ўсё, будавалі яго з разлікам на будучыню, а пакуль адкрываць вестыбюль дзеля некалькіх трохпавярховых дамоў сэнсу няма. Пасажырапаток у гэтым напрамку будзе мінімальным.

Не запатрабаваны пакуль другі выхад і на «Барысаўскім тракце». Загарода на станцыі, у параўнанні са сцяной на «Пралетарскай», выглядае яўна часовай.

Другі вестыбюль «Барысаўскага тракта». Фота з форума сайта minsk-metro.net .

Зачынены выхад са станцыі павернуты да аўтастаянцы і даўгабуду «Футурыс». Замежныя інвестары планавалі ўзвесці тут цэлы комплекс вышынных будынкаў, удыхнуць жыццё ў гэтую амаль бязлюдную ўскраіну Менска, але затым у бізнесменаў паўсталі нязгоды. Будоўля не рухаецца ўжо больш за год, а непрыкметны выхад з метро чакае сваёй гадзіны.

На станцыі «Спартыўнай» таксама адзін дзеючы вестыбюль. Улады горада вырашылі, што пасажырапаток на станцыі занадта малы, каб будаваць паўнавартасны другі выхад з 10-метровым эскалатарам, таму быў пабудаваны толькі аварыйны выхад. Няма тут і вестыбюля. Але праекціроўшчыкі запэўніваюць: калі ў будучыні паўстане неабходнасць, можна рэканструяваць службовыя памяшканні і зрабіць другі вестыбюль з эскалатарам.

Службовы тунэль паміж двума лініямі

Перад самым уездам на «Кастрычніцкую» з боку «Плошчы Перамогі» цягнік запавольваецца і, стоячы справа, узіраючыся ў чароды правадоў, якія «прабіваюцца» па сцяне, можна разгледзець штосьці незвычайнае. Тунэль пашыраецца і раздвойваецца - яшчэ адны рэйкі сыходзяць незразумела куды. Ёсць нават смешная легенда пра тое, што гэты тунэль вядзе ў засакрэчаную галінку метро.

На самой справе ніякіх сакрэтаў тут няма. Пад Кастрычніцкай плошчай існуе службовы злучальны тунэль даўжынёй каля 250 метраў, які дазваляе ноччу перамяшчаць цягнікі з адной лініі метро на іншую для адпраўкі ў дэпо.

Рэдкі здымак злучальнага тунэлю ўдалося зрабіць фотакарэспандэнту газеты «Рэспублiка» Валерыю Харчанку ў студзені гэтага года. У канцы правага тунэлю віднеецца станцыя «Купалаўская». Злева - службовы з'езд на Маскоўскую лінію.

Днём склады па гэтым тунэлі не ездзяць, хоць у тэорыі машыніст можа абвясціць на «Плошчы Перамогі»: «Наступная станцыя - Няміга». І праз пару хвілін пасажыры ў поўным здзіўленні прыбудуць на Аўтазаводскую лінію.

Турнікеты ў нікуды на «Кастрычніцкай»

Яшчэ адно загадкавае месца менскай падземкі - агульны вестыбюль станцый «Кастрычніцкая» і «Купалаўская», дзе стаяць старыя непрацуючыя турнікеты. Калі ісці ад эскалатара - яны па левую руку, а за імі зачыненыя наглуха дзверы. Што за імі? Па адной з версій, пры будаўніцтве «Кастрычніцкай» праектаваўся выхад у Аляксандраўскі сад, але яго так і не дарабілі, зноў жа з-за малога пасажырапатоку. З іншага боку, калі ніякага выйсця няма, то для чаго ставілі турнікеты? Існуе і другая версія: за дзвярыма знаходзіцца пешаходны тунэль, які злучае вестыбюль з гандлёвым цэнтрам над станцыяй «Кастрычніцкая».

Пустата паміж «Маладзёжнай» і «Фрунзенскай»

Калі цягнік едзе з «Маладзёжнай» да «Фрунзенскай», пасярэдзіне перагону справа ёсць нейкая пустата. Тут усё проста. Пры будаўніцтве другой лініі рабілася аснова пад службовы злучальны тунэль з трэцяй лініяй (такі ж, як паміж «Кастрычніцкай» і «Нямігай»). На першым этапе на трэцяй лініі не будзе свайго дэпо, а цягнікі трэба кудысьці вазіць на абслугоўванне. Падземная «кішка» будзе пачынацца ад станцыі «Плошча Францішка Багушэвіча» і ўвальецца ў другую лінію паміж «Маладзёжнай» і «Фрунзенскай».

Міфічная «Камсамольская»

Мабыць, самая вядомая легенда менскага метро - недабудаваная станцыя «Камсамольская», нібыта размешчаная паміж «Кастрычніцкай» і «Плошча Леніна». Планы па яе ўзвядзенню каля будынку КДБ - зусім не чуткі, а гістарычная дадзенасць. Пра гэта дазваляе судзіць вельмі рэдкі дакумент - ці ледзь не першая схема метрапалітэна ад 1975 года з пазначанай «Камсамольскай». Яе размясціў у інтэрнэце менчук Вадзім Зелянкоў.

«Гэтую схему здабыў недзе трыццаць гадоў таму мой бацька. Прабачце жахлівую якасць, але ў арыгінале гэта амаль нечытэльная ксеракопія, - піша Вадзім на сайце minchanin.esmasoft.com. - Вось такім быў праект метро за два гады да пачатку будаўніцтва. Ну, аб трох станцыях у Чыжоўцы размова ішла не раз. Але як вам , напрыклад, маленькая галінка ад цяперашняй «Пушкінскай» у Масюкоўшчыну? Ад «Плошчы Якуба Коласа» ўздоўж аднайменнай вуліцы? Трэцяя лінія ў Навінкі? Мары, мары, дзе ваша салодкасць?»

Чаму ж «Камсамольскую» так і не пабудавалі? Відавочна, адным з галоўных аргументаў супраць стаў занадта кароткі перагон паміж станцыямі.

«Сацыялістычная», «Валгаградская», «Цэнтральная плошча»

Далёка не ўсе станцыі менскага метро захавалі свае праектныя назвы. Напрыклад, цяперашняя «Маскоўская» павінна была называцца «Валгаградскай», паколькі размешчаная побач з аднайменнай вуліцай. У пачатку 1980-х улады Менска задумалі перайменаваць частку Ленінскага праспекта ад вуліцы Валгаградскай у бок Усходу ў Маскоўскі праспект. Станцыя атрымала новае імя і своеасаблівы інтэр'ер, а праспект у выніку пераназываць так і не сталі. Прыезджыя ды і некаторыя менчукі да гэтага часу блытаюцца - станцыя метро «Маскоўская» і вуліца Маскоўская знаходзяцца ў розных частках горада. Дарэчы, праектная назва станцыі «Інстытут культуры» - «Маскоўская».

«Акадэмія навук» магла быць «Акадэмічнай», «Кастрычніцкая» - «Цэнтральнай плошчай», а «Фрунзенская» - «Юбілейнай». «Пралетарскую» хацелі было назваць як і чыгуначную станцыю - «Менск-Усходні».

Схема менскага метрапалітэна 1979 года, надрукаваная ў кнізе «Менск і наваколлі»:

А вось схема з кнігі Яўгена Етчыка «Ад конкі да метро» 1991 года выдання. За «Аўтазаводскай» павінна была ісці «Сацыялістычная», пазней пераназваная ў «Магілёўскую».

Шмат каму з менчукоў яшчэ не забыліся спрэчкі вакол станцыі «Ракаўскай». Пачатак ёй паклаў адзін з пастаянных наведвальнікаў форуму Менгарвыканкама. Назва «Ракаўская» ў яго выклікала асацыяцыі з ракавай пухлінай. Скончылася дыскусія прыняццем рашэння Менгарвыканкама аб перайменаванні станцыі ў «Спартыўную» за два гады да яе афіцыйнага адкрыцця.