Канфіскацыя аўтамабіляў - савецкая практыка вяртаецца

Ужыванне спецканфіскацыі аўтамабіляў за кіраванне імі ў стане ап'янення не з’яўляецца беларускім ноу-хау.

Такая практыка існавала ў савецкія часы, а Літва ўжо каля 5 гадоў прымяняе дадзеную норму, піша «Інтэрфакс».

24 кастрычніка ў Беларусі ўступае ў сілу закон, у адпаведнасці з якім становіцца больш жорсткім пакаранне за кіраванне транспартам у п'яным выглядзе, у прыватнасці, будзе прымяняцца спецканфіскацыя аўтамабіляў за п'янае кіраванне.

Новае - добра забытае старое

«Канфіскацыя аўтамабіляў у кіроўцаў-п'яніц не з'яўляецца нейкім беларускім ноу-хау. У савецкія часы была спецканфіскацыя. Аўтамабілі канфіскоўвалі і рэалізоўвалі праз камісійныя крамы», - распавёў эксперт у галіне адміністрацыйнага і крымінальнага права.

«Новае - гэта ўсё добра забытае старое. Калі ішло абгрунтаванне прапаноў у заканадаўства аб тым, каб увесці ў краіне інстытут спецканфіскацыі транспарту за кіраванне ў п'яным выглядзе, гаварылася, што быў выдатны савецкі вопыт - адзначыў ён. - І тады па рашэнні суда канфіскоўвалі аўтамабілі. А ў Арменіі і Эстоніі ў савецкія часы рашэнне аб канфіскацыі аўтамабіля ў кіроўцы, які некалькі разоў быў затрыманы п'яным за рулём, прымаў начальнік ДАІ рэспублікі».

Паводле яго слоў, «мера гэтая сябе апраўдвала». Пры гэтым эксперт падкрэсліў, што «ў савецкія часы спецканфіскацыя была так званай крайняй мерай - тады за кіраванне і здзяйсненне ДТЗ у п'яным выглядзе былі штрафы, пазбаўленне правоў, але крымінальнай адказнасці, як цяпер, не было».

Канфіскоўваць аўтамабілі можна павучыцца ў Літвы

Суразмоўца агенцтва лічыць неабходным беларускім праваахоўнікам і суддзям вывучыць вопыт літоўскіх калегаў, якія ўжо каля 5 гадоў ужываюць практыку спецканфіскацыі транспартных сродкаў за п'янае кіраванне.

«Безумоўна, пасля ўступлення ў сілу новага закона, будуць спрэчныя выпадкі. Але можна звярнуцца да літоўскіх калегаў. Яны ўжо каля 5 гадоў ужываюць падобны закон», - адзначыў эксперт.

«Калі рыхтавалі прапановы па канфіскацыі аўтамабіляў, вывучалі, а потым спасылаліся на літоўскі вопыт. Так што беларускае заканадаўства ў гэтым выпадку не моцна адрозніваецца ад літоўскага», - сказаў ён.

«Я думаю, што будзе карысна з'ездзіць у Літву павучыцца вопыту прымянення заканадаўства аб спецканфіскацыі. І там, натуральна, былі праблемныя, нестандартныя сітуацыі на першым перыядзе дзеяння закона. Такі вопыт будзе вельмі карысны», - лічыць суразмоўца агенцтва.

Пры гэтым ён упэўнены, што пасля ўступлення закона ў сілу, пакуль не будзе напрацаваная правапрымяняльная практыка, будуць спрэчныя пытанні.

У сувязі з гэтым эксперт нагадаў, што па пазбаўленню правоў за кіраванне ў п'яным выглядзе таксама было шмат пытанняў - кіроўцы, каб іх не пазбаўлялі правоў, прыдумлялі зсё што заўгодна - і не так агледзелі, і яшчэ нешта. «Такая «адаптацыя» да новага заканадаўства доўжылася гады паўтара-два. Потым вынаходлівасць парушальнікаў скончылася, супрацоўнікі праваахоўных органаў атрымалі дастатковы вопыт у вырашэнні дадзенага пытання, і ўсё, як гаворыцца, стала на свае рэйкі», - сказаў суразмоўца агенцтва.

«І са спецканфіскацыяй нейкі час таксама будуць так званыя правапрымяняльныя дзіркі, будуць вышукваць магчымасць ухіліцца ад адказнасці, вынаходзіць. Але перыяд гэты трэба прайсці», - адзначыў ён.

З'явяцца спецаўтакамісіёнкі?

Пры гэтым, па прагнозе эксперта, «асаблівых цяжкасцяў» ва ўжыванні механізму спецканфіскацыі аўтамабіляў у п'яных кіроўцаў не ўзнікне.

«Механізм спецканфіскацыі быў распрацаваны яшчэ гады 4 таму. Там было вызначана, хто павінен гэтым займацца. Я думаю, што нічога моцна не змянілася. Гэтае пытанне прапрацоўваўся доўга і старанна, таму тут, напэўна, асаблівых праблем не будзе», - лічыць ён.

«Ёсць вопыт Літвы. Там пытанне вырашаецца абезрухоўліваннем аўтамабіля, на якім быў паўторна на працягу года затрыманы п'яны кіроўца, а потым - рэалізацыя транспартнага сродку», - распавёў суразмоўца агенцтва.

«Пытанне не праблемнае. Я думаю, што канфіскаваны па рашэнні суда транспарт будзе рэалізоўвацца як канфіскат. Прыкладна па такой жа схеме, як працуе канфіскат на мяжы - ёсць склад захоўвання, дзе захоўваецца канфіскаваны транспарт, пасля чаго ён выстаўляецца на рэалізацыю», - выказаў меркаванне эксперт.

Магчыма, працягнуў ён, «будзе сетка крам па продажы такіх аўтамабіляў, ці яшчэ нешта». «Але механізм сам па сабе просты, даўно апрабаваны. Нічога складанага», - упэўнены суразмоўца агенцтва.

Інстытут даверанасці можа быць вернуты

Эксперт таксама лічыць, што ў Беларусі можа быць вернутая практыка афармлення даверанасці на кіраванне транспартным сродкам.

«Я не выключаю, што можа быць уведзены інстытут даверанасці на кіраванне транспартам, каб кіроўцы, якім пагражае канфіскацыя транспарту, не прыдумлялі шчылін, як сысці ад адказнасці», - сказаў суразмоўца.

Пры гэтым ён адзначыў, што «інстытута даверанасці на кіраванне транспартам у рэспубліцы няма ўжо больш за 10 гадоў, з 2002 года». «Калі рыхтаваўся закон «Аб дарожным руху», тады па прапанове Мінтранса, які вельмі інтэнсіўна лабіраваў гэта, адмянілі інстытут даверанасці», - распавёў эксперт. Паводле яго слоў, «тады гэта матывавалася тым, што, маўляў, у чалавека ў сям'і трое дарослых дзяцей, і жонка ездзіць на аўто, і трэба кожнаму даверанасць выпісваць, а без даверанасці - тэхпашпарт аддаў, дачка з'ездзіла за куплямі і ўсё нармальна».

«Тады гэта рашэнне было прынята на хвалі папулізму», - адзначыў суразмоўца агенцтва, падкрэсліўшы, што «шмат хто ў праваахоўных органах былі супраць такога рашэння».

«Вышукнікі ў МУС вельмі шмат праблем атрымалі з-за адмены інстытута даверанасці. За мінулыя 10 гадоў, безумоўна, прывыклі, напрацавалі вопыт, адпрацавалі новыя схемы вышуку злачынцаў і правапарушальнікаў на аўтатранспарце, але пытанняў і галаўнога болю на першапачатковым этапе было шмат», - канстатаваў эксперт. «Многія да гэтага часу лічаць, што наяўнасць абавязковай даверанасці пры перадачы аўтамабіля дапамагае раскрываць злачынствы, дысцыплінуе кіроўцаў», - працягнуў ён. «Ва Украіне, напрыклад, ніхто не адмяняў, і я ўпэўнены, не збіраецца адмяняць інстытут даверанасці. Тым больш, што краіна імкнецца арыентавацца на Еўропу», - звярнуў увагу суразмоўца агенцтва.