Павел Селін: У Менску ў мяне больш сяброў, чым у Маскве

Сітуацыя ў журналістыцы Беларусі і Расеі імкліва збліжаецца, лічыць былы ўласкар тэлеканала НТВ, дэпартаваны з Беларусі.

Павел Селін быў кіраўніком і вядучым «Последнего слова» на НТВ, працаваў сувядучым у праграме «НТВшники». А да гэтага - карэспандэнтам праграм «Сегодня», «Программа максимум», «Русские сенсации», «Главный герой». І раптам звольніўся з НТВ. Гэта здарылася паўгода таму, і ўвесь гэты час Селін маўчаў, піша «Комсомольская правда в Беларуси».

Рэйтынг і якасць далёкія адзін ад аднаго

- Павел, дзе ж ты цяпер?

- Я сышоў з НТВ амаль паўгода таму, прапрацаваўшы на канале 15 гадоў. Навошта? Упершыню ў жыцці вырашыў пабыць у ролі фрылансера. Вядома, ёсць нямала плюсаў, калі ты працуеш у вялікай карпарацыі. Стабільная зарплата, зразумелыя перспектывы. А мінус у тым, што ў нейкі момант я зразумеў, што ўпёрся лбом у сцяну. Гэта звязана са светаадчуваннем, з палітычнай пазіцыяй. Я разумеў, што НТВ - гэта столь і вышэй у журналістыцы ўжо не скочыць. Пайшоў у фрыланс...

- І што, рэальна выжыць фрылансерам ў Маскве?

- Як я высвятліў, так. Вядома, гэта не цукар... Але ўпершыню за шмат гадоў я адчуў сябе як мінімум гаспадаром свайго часу. Я разрываюся паміж многімі праектамі - і гэта незвычайнае прыемнае адчуванне. Я вёў перадачу з Масквы для RTVi, называлася яна «Мегаполіс». Мы яе будзем зараз аднаўляць. З 18 па 25 лютага на ТВ3 ідзе мой цыкл дакументальных праграм аб выведках розных краін, якія займаліся паранармальнымі і непазнанымі з'явамі. Сур'ёзна! КДБ і ЦРУ збіралі інфармацыю пра НЛА. Прычым цікава, што ў нас яны захоўваліся ў блакітнай тэчцы, а ў амерыканцаў - у сіняй, г.зн. нават колеры практычна супадалі. Перадача называецца «Непазнанае. Пад грыфам сакрэтна».

Яшчэ я раблю зараз некалькі вялікіх спецыяльных рэпартажаў для «Цэнтральнага тэлебачання» Вадзіма Такменева ў якасці запрошанага аўтара. І, нарэшце, здымаю фільм разам з Сяргеем Брылёвым для «России-1» пра Віктара Чарнамырдзіна. Я выступаю ў ім аўтарам сцэнара і выканаўчым прадзюсарам.

А адзін з праектаў, якія я завяршыў ужо, - фільм пра Юрыя Шаўчука. Назвалі мы яго «Юра, музыка». Памятаеце, як Пуцін падчас сустрэчы з творчай інтэлігенцыяй спытаў: а вы хто? І Шаўчук адказаў: «Юра, музыка». Я здымаў яго 5 гадоў - з 2007 па 2012 гады, у вольны ад працы час, на сваю тэхніку. Сачыў за тым, як мяняецца сам Шаўчук і яго група DDT, як мяняецца краіна. Юра - дзіўны рэзанатар часу, ён не проста рэагуе на змены - ён іх можа схопліваць і агучваць, як ніхто з нас. Менавіта гэтым ён мне перш за ўсё цікавы.

- Атрымліваецца, упёршыся ў столь, ты сышоў у кінадакументалістыку.

- Абсалютна так.

- Гэта значыць, усё адно «скандалы, інтрыгі, расследаванні» і пагоня за глядацкім рэйтынгам.

- Рэйтынг і якасць вельмі далёкія адзін ад аднаго. Самая рэйтынгавая перадача на расейскім тэлебачанні ўжо многія гады - «Пусть говорят». Яна зроблена высакакласна, я добра ведаю ўсю каманду. Але людзі, якія маюць хоць нейкае ўяўленне аб сучасным тэлебачанні, скажуць, што гэтую перадачу глядзець небяспечна для псіхічнага здароўя.

- Якія каналы ты сам глядзіш?

- Я рэдка ўключаю тэлевізар. Часцей за іншых гляджу канал «Дождь» у інтэрнэце, стараюся не прапускаць навіны - альбо «Россия-24», альбо на «Еўраньюс». Нядаўна набыў спадарожнікавы пакет, там ідзе некалькі кіношных каналаў у выдатнай якасці. Па вечарах глядзім у асноўным мастацкія фільмы.

Быў уласкарам НТВ у Беларусі ўсяго 2,5 года. А па адчуваннях - гадоў 5

- Ты ведаеш, што многія лічаць цябе беларусам?

- Гэта вельмі прыемна чуць. Мяне і ў Маскве часта пытаюцца - ці даўно я быў на радзіме? Я удакладняю: у Бураціі або Беларусі? А бо калі палічыць, я працаваў у Менску ўсяго 2,5 года. Але была такая шчыльнасць падзей, што па адчуваннях - гадоў 5 - 7. І сяброў у мяне ў Менску больш, чым у Маскве.

- Ці лёгка было адаптавацца ў Маскве?

- Нялёгка. Ну і дэпрэсняк, вядома, быў. Праз паўгода штурхання ў маскоўскім метро я зразумеў, што калі яшчэ хтосьці штурхне, смаркнецца або чхне на мяне, я магу проста забіць. Лад жыцця ўласнага карэспандэнта не ў прыклад камфортней, чым карэспандэнта ў Маскве. Уласкар з'яўляецца дырэктарам карпункту, яму паложаны аўтамабіль. Таксама табе здымаюць кватэру, ёсць нават медыцынская страхоўка для членаў сям'і. І тут я трапіў у Маскву, дзе трэба было неяк самому асвойвацца.

- Але табе ж далі кватэру...

- Так, двухпакаёвую, у крэдыт з растэрміноўкай на 20 гадоў. У Беларусі пісалі, што мне падарылі гэтую кватэру - так вось, хачу паведаміць, што да гэтага часу выплачваю за яе досыць вялікую суму. І выплачваць мне гэты крэдыт да 2024 года. Але я ўсё роўна быў вельмі рады, што вырашылася мой кватэрнае пытанне, а разам з ім неверагодная колькасць галаўных боляў.

Адключыць вяшчанне ў інтэрнэце можна за 5 хвілін

- Як ты думаеш, чым адрозніваецца расейская і беларуская журналістыка? Дзе складаней працаваць?

- Мне аб'ектыўна цяжка меркаваць, я бо ў Беларусі працаваў як расейскі журналіст аднаго з самых уплывовых СМІ. Таму бетонная сцяна за спіной у мяне была таўшчэй, чым у калег. Але калі глядзець глабальна, то розніцы я не бачу - сітуацыя ў журналістыцы ў нашых краінах імкліва збліжаецца.

- Памятаеш, у фільме «Масква слязам не верыць» герой казаў, што будучыня за тэлебачаннем. А цяпер якраз казаць, што за інтэрнэтам. Але вось праблема - інтэрнэт не выхоўвае. Карыстальнікі сядзяць толькі на тых сайтах, дзе ім цікава.

- Я, прызнацца, не верыў, што настануць часы, калі інтэрнэт стане больш магутны, чым тэлебачанне. І калі мой сябар у пачатку стагоддзя цалкам сышоў з папяровай у інтэрнэт-журналістыку, я з ім спрачаўся і не згаджаўся. Цяпер згаджаюся: эра інтэрнэту наступіць, гэта адназначна.

Што тычыцца ідэалогіі - дзяржава кантралюе сітуацыю ў інтэрнэце цалкам. Нават тэлеканалу «Дождь» прыходзіцца ісці на кампрамісы. Як толькі яны выйдуць за рамкі дамоўленасцей, іх тут жа прыдушаць. Адключыць вяшчанне ў інтэрнэце можна на працягу 5 хвілін. Ім дазваляюць пакуль існаваць у выглядзе фортачкі для выпускання пары.

- А што больш за ўсё запомнілася ў беларускі перыяд?

- Вядома, фінал, калі мяне дэпартавалі ў працягу 24 гадзін. Хто б што ні казаў - я не рыхтаваўся да ад'езду з Менска. Найбольш крыўдна было чуць ад некаторых калегаў, што я спецыяльна дамагаўся таго, каб мяне выслалі. Маўляў, такім чынам я спрабую сабе журналісцкую вядомасць набыць і кватэру ў Маскве.

- Але ж было нешта добрае, смешнае ў тым перыядзе тваім жыцці!

- Так, і шмат! Памятаю, мы прыехалі ў Менск і доўгі час не маглі прыстроіць сваіх двайнят у садок. Як толькі даведваліся, што тата працуе карэспандэнтам НТВ, казалі: «Ой, так, глядзім, вельмі цікава. Але, калі ласка, не да нас, у нас будуць праблемы». Жонка сыходзіла з глудзу з дзецьмі дома, грошай на няню не было. І вось я сказаў аб гэтым у сэрцах Змітру Партону, у той час прэс-сакратару МУС. І Партон нечакана прапанаваў адвесці дзяцей... у ведамасны садок ад МУС. Уяўляеце, гэтае пытанне вырашалася на ўзроўні намесніка міністра! І вырашылася добра. Вайна вайной, а дзеці - святое.