Беларускі транзіт

Пагранслужбы канстатуюць рост колькасці выхадцаў з каўказскага рэгіёну Расеі, якія перасякаюць беларуска-польскую мяжу.

Пераважная большасць мігрантаў у далейшым робіць спробы ўладкавацца ў іншых краінах Еўразвяза, паведамляе Deutsche Welle.

Дарога на Захад

Кожную раніцу з Берасцейскага чыгуначнага вакзала а 08:00 паводле мясцовага часу ў напрамку бліжэйшай польскай станцыі Тырэспаль адпраўляецца прыгарадны цягнік. За суткі па гэтым маршруце адпраўляюцца тры электрычкі, але менавіта ранішняя карыстаецца павышаным попытам: звычайна больш за палову месцаў у вагонах займаюць выхадцы з Паўночнага Каўказа з расейскімі пашпартамі. Часам бывае, што ў цягніку іх набіраецца да трох сотняў чалавек.

На кантакт гэтыя пасажыры ідуць вельмі неахвотна. Жанчыны наогул адмаўляюцца ад зносін, прыглядаючы за малалетнімі дзецьмі, а мужчыны абмяжоўваюцца парай агульных фраз. Са сказанага можна зрабіць выснову, што едуць яны з Чачні, шэнгенскіх віз не маюць, а на Захад наважылі перабрацца таму, што там ужо жывуць сваякі. Да таго ж на радзіме «цяпер не вельмі добра». На просьбу карэспандэнта канкрэтызаваць апошні тэзіс суразмоўцы кажуць, што «няма свабоды», пасля чаго сціхаюць.

Пры праходжанні пашпартнага кантролю на вакзале ў Берасці праблем у гэтай катэгорыі пасажыраў, як правіла, не ўзнікае, паколькі беларускія памежнікі не абавязаны кантраляваць наяўнасць віз у грамадзян Расеі: у іх правяраюць толькі сапраўднасць дакументаў, якія прад’яўляюцца. Калі ж цягнік адпраўляецца ў шлях (уся дарога да мяжы з ЕЗ займае блізу 20 хвілін), выхадцы з Паўночнага Каўказа не хаваюць свайго хвалявання, спрабуючы прадбачыць, што іх чакае на тым баку памежнай ракі Заходні Буг?

Жаданне стаць бежанцам

Пасля прыбыцця электрычкі ў Тырэспаль першымі з яе выходзяць пасажыры, якія маюць у пашпарце дзеючую шэнгенскую візу. Яны самастойна адпраўляюцца на пашпартны кантроль у будынак вакзала. Для тых, у каго віза адсутнічае, чаканне расцягваецца часам на некалькі гадзін, пакуль пад канвоем польскіх памежнікаў патэнцыйных уцекачоў не адправяць у спецыяльнае памяшканне на вакзале для правядзення гутаркі. Пагаворваюць, што суайчыннікі кандыдатаў ва ўцекачы спецыяльна навучаюць іх яшчэ на беларускай тэрыторыі, што і як казаць падчас сумоўя.

Калі прадстаўнікі польскіх уладаў знойдуць пераканаўчую прычыну, якая вымусіла ўраджэнцаў Каўказа пакінуць родныя мясціны, апошнім будзе дазволена застацца ў Польшчы для працягу працэдуры атрымання статусу бежанца. Аднак такіх шчасліўчыкаў няшмат: большасць мігрантаў, якія не маюць шэнгенскіх віз, паварочваць у той жа цягнік, які праз пару гадзін вяртаецца ў Берасце. На наступны дзень гэтымі людзьмі робіцца новая спроба трапіць на тэрыторыю ЕЗ. Вяртацца на радзіму яны, мяркуючы па ўсім, не спяшаюцца.

Дарэчы, для жыхароў Берасця прадстаўленне часовага жылля выхадцам з Паўночнага Каўказа ў апошнія гады ператварылася ў вельмі прыбытковы бізнэс. Супрацоўнікі мясцовых агенцтваў нерухомасці сцвярджаюць, што гэтая акалічнасць у немалой ступені ўплывае на кошт арэнды кватэр, зняць якія ў Беларусі даражэй, чым у Берасці, толькі ў Менску. Размясціць на ноч чачэнцаў, дагестанцаў, грузінаў атрымліваецца куды больш выгадна, чым сваіх суайчыннікаў, - згаджаецца берасцеец Яўген, які таксама прадстаўляе паслугі падпольнага рыэлтара.

Пры гэтым дзённая арэнда кватэры можа перавышаць 100 даляраў ЗША з адной сям'і. Яўген адзначае, што ў каўказскіх дыяспар існуюць пастаянныя каналы сувязі, і інфармацыя аб прадстаўленні таму ці іншаму ўраджэнцу гэтага рэгіёну статусу бежанца ў адной з краін Еўразвяза разыходзіцца ў момант, пасля чаго ў Берасце прыязджае новая партыя жадаючых перасяліцца на Захад.

Далей ад радзімы

Як паведамілі ў прэс-службе Надбужанскага аддзелу памежнай службы Польшчы, у цяперашні час 90 адсоткаў усіх заяў з просьбай прадставіць статус бежанца ў гэтай краіне афармляецца менавіта на памежным пераходзе Берасце-Тырэспаль. Паводле афіцыйных дадзеных, за шэсць месяцаў 2013 такія заявы былі пададзеныя ад імя 9500 чалавек, з якіх 8730 з'яўляліся грамадзянамі Расеі. У параўнанні з аналагічным перыядам 2012 лічбы выраслі амаль удвая, аднак Польшча не з'яўляецца канчатковай мэтай для такога кшталту бежанцаў.

Нават на першым этапе падрыхтоўкі дакументаў для легалізацыі свайго знаходжання на тэрыторыі Польшчы ў спецыяльна створаных цэнтрах для замежнікаў застаецца толькі 30 адсоткаў грамадзян, якiя хадайнiчаюць аб прадстаўленні статусу бежанца. Астатнія, не чакаючы заканчэння ўсіх працэдур, накіроўваюцца ў іншыя дзяржавы Еўразвяза, уключаючы Германію. Такім чынам, яны папаўняюць дыяспары сваіх суайчыннікаў, якія ўжо прыжыліся ў Заходняй Еўропе.

Пры гэтым ураджэнцы каўказскага рэгіёну часам нават не здагадваюцца, што, згодна з правіламі ЕЗ, пасля падачы заявы пры перасячэнні беларуска-польскай мяжы яны не маюць права прасіць прытулку ў іншай краіне Еўразвяза. Акрамя таго, вялікая верагоднасць, што пасля яны могуць быць дэпартаваныя на тэрыторыю Польшчы. Але нават гэтая санкцыя, верагодна, уяўляецца для выхадцаў з Паўночнага Каўказа меншым злом, чым перспектыва застацца на радзіме.