19 сакавiка 2024, aўторак, 7:36
Падтрымайце
сайт
Сім сім,
Хартыя 97!
Рубрыкі

Андрэй Парубій: ФСБ будзе дзейнічаць у Беларусі значна хутчэй, чым ва Украіне

34
Андрэй Парубій: ФСБ будзе дзейнічаць у Беларусі значна хутчэй, чым ва Украіне

Лукашэнка ўжо фактычна здаў Расеі незалежнасць Беларусі.

Пра гэта заявіў у інтэрв'ю сайту charter97.org намеснік старшыні Вярхоўнай Рады Украіны і былы кіраўнік Рады нацыянальнай бяспекі і абароны Украіны Андрэй Парубій, які ўзяў удзел у дзясятым Усходнееўрапейскім форуме PAUCI «трансатлантычная супольнасць супраць Еўразіі - новыя выклікі і магчымасці», які праходзіць у Варшаве.

- Прайшоў год з пачатку Еўрамайдана. Вы былі камендантам намётавага мястэчка, а адразу пасля звяржэння рэжыму Януковіча і за некалькі дзён да расейскага ўварвання ў Крым узначалілі Раду нацыянальнай бяспекі і абароны Украіны. Якіх мэтаў Майдана ўдалося дасягнуць за гэты год, якіх - пакуль яшчэ не?

- Цяжка казаць пра Майдан, калі казаць пра яго ў мінулым часе. Я мяркую, што ён працягваецца і сёння, а мэты, якія былі пастаўленыя, знаходзяцца ў працэсе дасягнення. На Майдан мы выходзілі не проста за дэмакратычныя свабоды, не проста за еўрапейскі выбар - там фактычна вызначалася пытанне жыцця дзяржавы. Мы разумелі, што адмова ад падпісання Пагаднення аб асацыяцыі з ЕЗ - прамы шлях у Мытны саюз. Мы разумелі, што калі Януковіч адмовіўся яго падпісаць пад ціскам Пуціна, наступным крокам стане інтэграцыя Украіны ў еўразійскую прастору і ўсталяванне поўнага кантролю Крамля над унутранай і замежнай палітыкай краіны.

Тыя ж мэты і сёння для нас актуальныя, проста сёння яны развязваюцца не на Майдане, а на ўсходнім фронце. Галоўная задача - абарона незалежнасці дзяржавы. Галоўны матыў, які прымушаў людзей ісці на Майдан, палягаў у тым, што мы свабодныя грамадзяне ў свабоднай краіне і ніхто не можа дыктаваць, куды і з кім нам ісці. Сёння гэта актуальна, і гэтыя каштоўнасці мы адстойваем на ўсходзе.

Вядома, ёсць і шэраг іншых важных момантаў, такіх як дэмакратызацыя грамадства, барацьба з карупцыяй і правядзенне рэформаў. Я прывяду прыклад. Калі мы выйшлі на Майдан, мы разумелі, што нам адначасова трэба і абараняцца ад расейскай агрэсіі, і зрабіць поўную перазагрузку ўлады, бо немагчыма было правесці рэформы, змагацца з карупцыяй у той сістэме, якая існавала пры Януковічы. Таму ў час вайны мы правялі прэзідэнцкія выбары і абралі легітымнага прэзідэнта краіны, што было ключавым крокам.

Мы разумелі, што цяжка правесці рэформы праз Вярхоўную Раду, якая была той жа, што і пры Януковічу, дзе існавала большасць, якая галасавала за многія законы, якія і прывялі да Майдану. І таму зноў жа падчас вайны, насуперак абставінам, мы абвясцілі правядзенне датэрміновых выбараў у Вярхоўную Раду, і літаральна нядаўна гэтыя выбары былі завершаны і ўпершыню ў гісторыі сучаснай украінскай дзяржаўнасці атрымалі праеўрапейскую, праўкраінскую большасць - больш чым 300 дэпутатаў у Вярхоўнай Радзе Украіны.

Гэта вельмі важныя крокі, бо немагчыма правесці рэформы без падмурка, без механізму. Вядома не ўсё, што мы планавалі, было зроблена ў гэты перыяд. Вельмі шмат пытанняў было цяжка рэалізаваць у сувязі з тым, што адначасова даводзілася і весці вайну, і праводзіць рэформы, хоць мы і прынялі закон аб люстрацыі.

Цяпер перад намі стаяць нашмат больш маштабныя задачы, бо абарона ўкраінскага суверэнітэту і дзяржаўнасці - глабальная праблема. Планы Пуціна нашмат шырэйшыя, чым проста кантроль над Украінай. Мы разумеем, што стаім на перадавой абароны еўрапейскіх каштоўнасцяў і цывілізаванага свету.

- Ці можна абараніць еўрапейскія каштоўнасці, супрацоўнічаючы з дыктатарам Лукашэнкам?

- Пастараюся растлумачыць. Для нас пасля таго, як пачалася расейская агрэсія, паўстала пытанне выжывання дзяржавы. Нагадаю, пасля перамогі Майдана мы мелі не толькі агрэсію ў Крыме. Расейскія падраздзяленні стаялі ўздоўж усёй усходняй мяжы. Рэгулярныя войскі стаялі на межах паблізу Данецка, Харкава, Сум і Чарнігава.

Вельмі важна было разумець, ці будзе тая мяжа, якая ў нас ёсць з Беларуссю, лініяй магчымай атакі. Толькі ў сувязі з гэтым і была сустрэча Аляксандра Турчынава з Лукашэнкам. У двухбаковых перамовах мы змаглі ўбачыць, ці гатовы Лукашэнка даць свае базы і сваю тэрыторыю для размяшчэння расейскіх войскаў ці ўсё ж такі ён утрымаецца ад атакі.

Перад намі стаяла пытанне жыцця і смерці. У той час не было ўвогуле ніякіх кантактаў з Масквой. Быў проста байкот з таго боку не толькі на ўзроўні прэзідэнта, але і на ўзроўні супрацоўнікаў міністэрстваў. Былі цалкам разарваныя камунікацыі і кантакты. Мы разумелі, што кожны дзень і кожную ноч можа быць атака. Калі мы ўбачылі магчымасць кантакту з беларускім бокам, мы яе выкарысталі. На самай справе я даведаўся постфактум пра гэтую сустрэчу, але я разумею Турчынава.

- Але ж вы ведалі, што Лукашэнка ўжо на той момант даў свае базы і сваю тэрыторыю для размяшчэння расейскіх войскаў. У гэтым годзе ў Беларусі з'явіліся яшчэ і знішчальнікі Су-27, вайскова-транспартныя верталёты Мі-8, а літаральна некалькі дзён таму ў Гомелі бачылі расейскіх жаўнераў, якія прыбылі, з іх слоў, «на ратацыю».

- Так, мы гэта ведаем. Гэтым і было выклікана наша напружанне. Мы разумелі, што з поўначы можа быць атака. У самым нечаканым кірунку, бо Беларусь мяжуе і з Заходняй Украінай. І мы разумелі, што ўяўляюць сабой тыя падраздзяленні, якія былі ў нас вясной, калі іх разгрупаваць па ўсіх кірунках. Лукашэнка даў гарантыі, што тэрыторыя Беларусі не будзе выкарыстаная для нападу на Украіну. Гэта для нас не было вызначальным, таму мы ўсё роўна ўтрымлівалі там некаторыя пазіцыі. Але ён даў магчымасць засяродзіць больш сур'ёзныя сілы на ўсходнім кірунку. Ніколі не можа быць стоадсоткавай гарантыі, але нават гарантыя на 80% давала нам больш прасторы для манеўру.

Беларусы павінны зразумець Украіну ў гэтай сітуацыі. Гэта ні ў якім разе не адыход ад падтрымкі дэмакратычнай апазіцыі, гэта ні ў якім разе не адыход ад прынцыпаў падтрымкі рэформаў і зменаў у Беларусі. У той перыяд нам было важна не дапусціць поўнага зліцця пазіцый Лукашэнкі і Пуціна.

Падчас канферэнцыі ў Варшаве Андрэй Парубій сустрэўся з каардынатарам

грамадзянскай кампаніі «Еўрапейская Беларусь» Уладзімірам Кобецам

- А вы мяркуеце, што гэтага зліцця не будзе?

- Я мяркую, што цяпер Лукашэнка ў вельмі цяжкім становішчы, бо знішчэнне нацыянальнай ідэнтычнасці, якое ён праводзіў увесь час кіравання, прывяло да таго, што фактычна ён бездапаможны перад тым сцэнаром, які быў выкарыстаны ва Украіне. Ён разумее, што калі расейскае ФСБ і спецслужбы захочуць такім жа спосабам дзейнічаць у Беларусі, то ўсё можа быць нашмат хутчэй, чым гэта было ў нас. Калі пад падставай абароны рускамоўнага насельніцтва пачнуць падымаць нейкія бунты, захопліваць адміністрацыйныя будынкі, ён будзе бездапаможным, бо сам зрабіў усё магчымае, каб Беларусь была часткай Расеі, а не асобнай дзяржавай.

Што да ўзаемадачыненняў Кіева і Менска, я б падзяляў пытанні тактыкі і пытанні стратэгіі. Тактычна Украіне было важна абараніць сваю дзяржаўнасць, сваю тэрыторыю. Але стратэгічна падтрымка дэмакратычных сілаў Беларусі была і застаецца галоўнай прэрагатывай у дачыненнях з вашай краінай.

- У самым пачатку нашай размовы вы сказалі, што ва Украіне ўпершыню праўкраінская Вярхоўная Рада. Вы яе віцэ-спікер. Чым будуць адрознівацца дзеянні праўкраінскага і праеўрапейскага парламента Украіны ад папярэдняга ў дачыненні да Беларусі?

- Вядома, будуць наладжвацца міждзяржаўныя кантакты, бо яны тычацца не толькі палітыкі. Ёсць яшчэ і эканамічныя і гандлёвыя стасункі. Я як намеснік старшыні Вярхоўнай Рады Украіны гатовы стварыць пляцоўку для сістэмных кантактаў з беларускай апазіцыяй. Гэта можа быць такая пляцоўка, дзе мы можам праводзіць агульныя мерапрыемствы і канферэнцыі.

Перамога Украіны ў супрацьстаянні з Пуціным будзе таксама і перамогай Беларусі і беларускай апазіцыі. Гэта будзе стратэгічная перамога, але для яе дасягнення на тактычным узроўні мы можам ісці на некаторыя хады, якія могуць быць нават не да канца зразумелыя. Але калі яны дапамогуць дасягненню канчатковай мэты - перамогі Украіны - гэта адназначна будзе і перамогай Беларусі. Таму што ў выніку пуцінскі рэжым падзе. Гэта будзе праз унутраныя супярэчнасці, праз перадачу ўлады больш празаходняму пераемніку або шляхам дэцэнтралізацыі Расеі. Цяжка прадбачыць.

- На пасадзе кіраўніка РНБА вы паслядоўна баранілі жорсткую пазіцыю і казалі пра тое, што размаўляць і з тэрарыстамі, і з Пуціным бессэнсоўна. Аднак ужо пасля вашай адстаўкі 7 жніўня ўлады Украіны сталі прасоўваць ідэю перамоваў. Падпісаныя ў верасні ў Менску пагадненні не выконваюцца тэрарыстамі. Ці мае сэнс працягваць такія перамовы?

- Рада нацыянальнай бяспекі і абароны - гэта не проста рада, які каардынуе сілавыя ведамствы, гэта таксама і аналітычны цэнтр, які выбудоўвае стратэгію адзінай Украіны. Калі быў абраны прэзідэнтам Украіны Пётр Парашэнка, з якім у мяне вельмі даўнія стасункі, у яго была ідэя мірнага ўрэгулявання сітуацыі ў Данбасе. Я з самага пачатку не верыў у яе і казаў, што Пуціна можна спыніць толькі сілай. Што ён будзе ісці роўна да таго часу, пакуль яго не спыняць. Я проста не верыў у мірнае ўрэгуляванне. Гэтае пытанне паўстала вельмі востра, калі акурат РНБА павінна была рыхтаваць прапановы што да мірных планаў. Я разумеў, што сакратар ў гэтым выпадку - гэта чалавек, які павінен увасабляць у жыццё бачанне прэзідэнта. Я паважаю прэзідэнта, яго канцэпцыю, яго падтрымала большасць грамадзян Украіны ў час выбараў, але я яе не падзяляў.

Разумеючы, што не магу ўвасабляць у жыццё тое, у што не веру, і разумеючы, што падчас вайны я не магу нават публічна выносіць гэтую дыскусію, я меркаваў, што як дзяржаўнік павінен проста ціха адысці. Адзінства - самы вялікі фактар для паспяховага супрацьстаяння. Нават сёння, хоць мы з прэзідэнтам у розных палітычных сілах, я заўсёды кажу, што калі ідзе гаворка аб вонкавай пагрозе, мы павінны стаяць плячом да пляча, і нават калі ёсць нейкія рознагалоссі, мы павінны іх развязваць шляхам дыскусіі, а не шляхам канфлікту.

З нагоды перамоваў я магу выказаць сваё меркаванне. Быў фармат жэнеўскі, дзе быў Еўразвяз, дзе былі ЗША, дзе была Расея, дзе была Украіна. Гэты фармат, на маю думку, быў адзіным адэкватным. Таму што і ЗША, і Вялікая Брытанія, і Расея выступалі гарантамі незалежнасці Украіны, калі мы аддавалі ядзерную зброю. І я ведаю, што гэты фармат быў непрыемны для Пуціна, ён шукаў іншы. А, як вядома, правілы гульні вызначаюць яе вынік. Як раз ён настойваў на тым, каб ЗША былі з гэтага працэсу выключаныя.

Такім чынам мы выйшлі ў Менску на такі фармат, дзе зніклі ЗША, дзе ўдзельнічаюць тыя дзяржавы ЕЗ, якія займаюць самую мяккую, кампрамісную пазіцыю ў дачыненні да Расеі. Гэта быў першы крок да таго, каб гэтыя дамоўленасці сталі для Украіны фіктыўнымі. Намер жа Масквы прадставіць тэрарыстаў «трэцім бокам» - гэта тупіковы шлях. Таму, ведаючы гэтую паднаготную, я заўсёды меркаваў, што гэта шлях у нікуды. Гэта быў план не Украіны. Гэта быў план Расеі.

Для Пуціна галоўным было даць суб'ектнасць тэрарыстычным арганізацыям ДНР, ЛНР для таго, каб потым паказваць: Расея тут не прычым, тут ваююць мясцовыя нейкія арганізацыі. Яму трэба было паказаць, што гэта не канфлікт Расеі і Украіны, гэта ўнутрыўкраінскі канфлікт і гэты фармат яму як раз і даваў гэтую магчымасць. Я здзівіўся, калі на перамовах з'явіўся Віктар Медвядчук - прамы агент уплыву Пуціна ва Украіне. Таму я заўсёды быў супраць такога фармату перамоваў і такога фармату дамоўленасцей.

Але яшчэ раз хачу паўтарыць: я як дзяржаўнік паважаю канцэпцыю і пазіцыю прэзідэнта, але я не веру ў поспех перамоваў у Менску, не веру, што можна выйсці яшчэ на які-небудзь этап і ва ўсёй гэтай гісторыі бачу толькі адно пазітыўнае - паўзу для нас, якая была неабходная для лепшага ўзбраення войска. Трэба дакладна разумець, што галоўная задача Украіны - максімальна прыгатаваць войска для таго, каб аднойчы на досвітку мы змаглі адным маланкавым ударам расейскіх баевікоў і акупантаў выгнаць з тэрыторыі краіны.

- На канферэнцыі ў Варшаве вы казалі пра тое, што калі Пуціна не спыніць, «рускі свет» прыйдзе ў іншыя еўрапейскія краіны. Ці дастаткова робіць Захад для таго, каб не дапусціць гэтага?

- Перамогу немагчыма атрымаць без другога фронту. Заходнія краіны, нашы саюзнікі, павінны знішчыць фінансавую імперыю Пуціна. Пакуль ён будзе валодаць бязмежнымі рэсурсамі, нам будзе вельмі цяжка праводзіць эфектыўныя баявыя дзеянні. Тое, што адбываецца з нафтай і расейскім рублём сёння, а таксама санкцыі, уведзеныя супраць Расеі, надзвычай важна для нашай агульнай перамогі. Мы разлічваем, што меры, якія прымаюцца Захадам у дачыненні да Пуціна, будуць узмацняцца, а не аслабляцца, і што пазіцыя Еўропы не будзе мякчэць, а стане больш жорсткай.

Напісаць каментар 34

Таксама сачыце за акаўнтамі Charter97.org у сацыяльных сетках