Кіра Муратава: Народ мае права паўстаць і змяніць сваё жыццё

Вядомая савецкая і ўкраінская рэжысёрка і сцэнарыстка распавяла, чаму падтрымала Майдан.

Кіра Муратава ў інтэрв'ю colta.ru таксама адказала на пытанні аб сучаснай сітуацыі ва Украіне і расейскай агрэсіі ў Крыме.

- Учора перагледзела ваш фільм «Вечнае вяртанне» - мы сведкі паўтаральных падзей?

- Гісторыі вяртаюцца. Я добра памятаю: Малдова, пераходзячы да Румыніі, кожны раз сумавала аб Расеі, а вяртаючыся да Расеі, усе ўспаміналі, як жа добра было з Румыніяй. І тут тое ж самае. Раней пыталі не «як жыццё?», а «як забеспячэнне?». У Адэсе ў 70-я былі адны бабы і кансервы. Я сыр прывозіла з Масквы. Але мінулае часта ахінае рамантычнай смугой, многія цяпер кажуць, што ў савецкі час у іх было ўсё. Так і кажуць у твар адзін аднаму: «У нас было ўсё!».

- Пры гэтым у вас ёсць дакладнае стаўленне да сённяшняй рэвалюцыі ва Украіне?

- Так, і пры гэтым я сапраўды з Майданам. Пры ўсёй мудрагелістасці маёй біяграфіі - я нарадзілася ў Румыніі, шмат гадоў пражыла ў Адэсе і здымала фільмы на расейскай мове.

- Вы любіце рускую мову? Любіце Адэсу?

- У мяне шмат пачуццяў да мовы, да яе народнага і літаратурнага пачатку. Калі з'язджаю надоўга, сумую нават па лаянцы - кранальна і звыкла чуць лаянку. Часта кажу, што не люблю Адэсу. Але вось, памятаю, аднойчы вярнулася з нейкай паездкі, села ў таксі, а таксіст кажа: «Як жа цябе муж - то адну адпускае, дзеванька?» А я гляджу ў акно і думаю: «Адэсачка мая, родненькая, брудненькая» - добра запомнілася. Кажуць, вязень любіць сваю вязніцу, хворы - хваробу.

- Ці ўзнікалі ў вас, рускамоўнага аўтара, складанасці з палітыкай ўкраінізацыі?

- Я не валодаю літаратурнай украінскай мовай, магу паразумецца на базары, але не больш. Мною і маімі фільмамі тут заўсёды цікавіліся. Але ў нейкі момант пачалася ўкраінізацыя кіно; мне гэты працэс быў зразумелы, інакш і не магла адбыцца Украіна. Так, я асабіста сутыкнулася з цяжкасцямі і магла б цяпер выказваць асабліва асабістыя прэтэнзіі да Украіны, але я гэтых прэтэнзій не маю. Я аб'ектыўна гляджу на рэчы, на тое, што перажылі людзі ў Кіеве, чаму выйшлі ваяваць супраць канкрэтнага зла.

- Што менавіта закранула людзей, якія паўсталі супраць Януковіча і ў ягонай асобе супраць расейскай імперыі? Як бы вы патлумачылі гэта тым, хто не разумее?

- Я добра разумею людзей - іх дасталі, іх занадта доўгі час ганілі і прыніжалі. Украінцаў, гэтак жа як і малдаван, у Расеі ўважалі за дурняў, анекдоты распавядалі пра іх глупства, а яны ўсміхаліся - так, мы дурні. Прыйшоў момант, народ вырашыў паўстаць і змяніць сваё жыццё - яны мелі на гэта права. Я на баку гэтага народа, мне зразумела іх імкненне змяніць сістэму.

- У Расеі кажуць: рэвалюцыю ў Кіеве зрабілі радыкалы.

- Гэта няпраўда. Я бачыла, што адбываецца ў жывым эфіры, гаварыла з тымі, хто быў на Майдане. Там быў вінегрэт з самых розных людзей - і радыкалы там былі, і інтэлігенцыя, і вясковыя людзі - маса людзей поўная адчаю. Яны жылі тыднямі на холадзе, галодныя і бедныя людзі. Яны паміралі за тое, каб іх перасталі зневажаць. Я спачуваю ім. Якое хамства - гаварыць з перавагаю пра людзей.

- І што ж цяпер, вайна?

- Мне цяжка паверыць. Заўсёды думала, што Пуцін - разумны чалавек. Але, як нехта нядаўна напісаў, - мусіць, ён адчувае фантомныя болі аб імперыі.

- Значыць, яшчэ адно вечнае вяртанне?

- Я ніколі не верыла ў прагрэс. Вось, здаецца, выходзім да святла - і тут здараецца пярэварацень і становіцца дрэнна, часцей за ўсё горш. Я тут на днях глядзела апошні фільм Джармуша - ён у ім вельмі шмат што сказаў, як і я ў сваім апошнім фільме сказала свету ўсё што хацела. У Джармуша вампір заўсёды застаецца вампірам, нават калі кроў п'е, не пракусіўшы, а купляючы ў лабараторыі. Хоць у Маскве раней забівалі. Меерхольда замучылі, забілі, а цяпер не забіваюць. Выходзіць, лепш стала, часам прагрэс здараецца. Але ж па - ранейшаму саджаюць у турму.

- Што вы кажаце сваім сябрам ў Маскве тым, што не прымаюць ўкраінскую рэвалюцыю?

- Замбаванню можна супрацьстаяць, аналізуючы рэчы самастойна. Я добра разбіраюся ў мантажы. Расейскія каналы выкарыстоўвалі частка кадры са снайперам, якія страляюць у адзін бок, а ўкраінскія - з тым жа снайперам – у іншы. Я бачыла кадр цалкам: відаць, як снайпер ляжыць і, пастраляўшы ў адзін бок, з нязручнасцю паварочваецца і страляе ў супрацьлеглы бок.

- Ці магчымы нейкі кампраміс, як вы думаеце?

- Аддаць Крым - хай супакояцца! Немагчыма супрацьстаяць такому моцнаму войску. Але наколькі ж мне брыдкія гэтыя тэрытарыяльныя канфлікты! Мне незразумела, каму з людзей ад мастацтва яны могуць падабацца, як можна падтрымліваць ідэю заваёвы тэрыторый.

Фота: os.colta.ru