Звяз ЗША і Саудаўскай Арабіі ўдарыць па Расеі коштамі на нафту

Кошты на нафту - лепшы вагар ціску на Пуціна ва ўмовах крызісу вакол Украіны.

Цяперашні кошт блізу $107 за барэль нафты з'яўляецца камфортным для Саудаўскай Арабіі. Ва ўмовах буму здабычы сланцавай нафты ў ЗША і пачатку такой здабычы ў Еўропе блізкаўсходнім нафтавым хаўруснікам ЗША давядзецца пераарыентавацца на азіяцкія рынкі. Відавочна, ва ўмовах перспектыўнай страты велізарнага амерыканскага і еўрапейскага рынкаў, захоўваць ранейшую прыбытковасць сваёй нафтаздабычы Саудаўскай Арабіі будзе складана, піша РБК.

Вытворчасць нафты ў ЗША чакаецца на ўзроўні 9,6 млн барэляў у дзень у 2016 годзе, што больш, чым здабывала Саудаўская Арабія ў 2013 годзе, паведамляе Bloomberg.

Цяпер Саудаўская Арабія застаецца другім найбуйнейшым пастаўніком нафты ў ЗША пасля Канады - збольшага таму, што дзяржаўная нафтавая кампанія Saudi Aramco валодае сеткай нафтаперапрацоўчых заводаў (НПЗ), што гарантуе яе прысутнасць на амерыканскім рынку. Аднак пастаўкі саудаўскай нафты ў ЗША падаюць, паводле звестак Управы энергетычнай інфармацыі ЗША.

Тым часам Кітай, які заняў месца ЗША як найбуйнейшы ў свеце імпарцёр нафты ў верасні 2013 годзе, становіцца найбольш важным кліентам для блізкаўсходніх вытворцаў нафты. КНР імпартавала 53,9 млн тон саудаўскай сырой нафты ў 2013 годзе, гэта значыць блізу 1 млн барэляў у дзень, што на 28% больш, чым у 2009 годзе. Пра гэта сведчаць звесткі кітайскай мытнай службы.

«Дзесяць гадоў таму яны (Саудаўская Арабія) былі вельмі занепакоеныя захаваннем сваёй дзелі рынку ў Еўропе і ЗША. Гэта была высокапрыярытэтная замежнапалітычная мэта для Саудаўскай Арабіі», -мяркуе Валеры Марсэль, навуковы супрацоўнік даследчага інстытута Chatham House ў Лондане. - «Цяпер гэта не так важна».

Аднак, Саудаўская Арабія захоўвае сваю ключавую ролю ў фармаванні сусветных коштаў нафты, паколькі можа здабываць дадаткова 3 млн барэляў у дзень, ці крыху больш за 3% сусветнага попыту, паводле звестак Bloomberg.

«Саудаўская Арабія будзе заўсёды адыгрываць ключавую ролю, - мяркуе Майк Уітнэр, кіраўнік аддзела даследаванняў нафтавага рынку ў нью-ёркскім філіяле Societe Generale. -Яны - адзіная краіна, якая мае тэхнічную магчымасць і здольнасць павялічваць і скарачаць здабычу нафты, калі трэба».

Улічваючы, што ў святле перспектыўных санкцый з боку Еўропы і ЗША, а таксама скарачэння залежнасці Еўропы ад расейскіх энерганосьбітаў расейскі нафтавы экспарт будзе непазбежна пераарыентаваны на Кітай, Маскве давядзецца сутыкнуцца з грозным канкурэнтам у асобе Саудаўскай Арабіі.

Ці могуць ЗША і Саудаўская Арабія «апусціць» кошт нафты?

Універсальны прынцып, т.зв. «Першы закон петрапалітыкі», сфармуляваны Томам Фрыдманам з the New York Times, кажа: калі нафтавыя кошты высокія, лідары нафтаздабываючых краін могуць стаць патрабавальнымі і ваяўнічымі, калі кошты нізкія, гэтыя лідары больш лагодныя.

Крыху больш за тыдзень таму адміністрацыя Абамы санкцыянавала продаж 5 млн барэляў нафты са Стратэгічнага нафтавага рэзерву (SPR) ЗША. Хоць Вашынгтон заявіў, што гэты продаж не звязаны з расейскай анэксіяй Крыму, назіральнікі расцанілі такі крок як папярэджанне Крамлю, якое складаецца ў тым, што ЗША здольныя атакаваць расейскую эканоміку.

Многія аналітыкі скептычна ставяцца да здольнасці ЗША ў адзіночку паўплываць на нафтавыя кошты ў свеце. Пры гэтым звяртаецца ўвага на той факт, што Расея ў сваю чаргу можа скараціць сваю здабычу нафты з цяперашніх 7 млн барэляў у дзень, і пачакаць, пакуль больш высокія нафтавыя кошты не нашкодзяць Злучаным Штатам.

Аднак усё ж расейская эканоміка і бюджэт татальна залежныя ад нафты. Расея можа скараціць вытворчасць нафты і чакаць, але ёй будзе вельмі дрэнна, у той час як на ЗША такі крок можа і не адбіцца, адзначае Стыў Левайн у Quartz.

Што калі кароль Абдула вырашыць супрацоўнічаць са Злучанымі Штатамі ў абмен на, скажам, амерыканскую вайсковую дапамогу сірыйскім паўстанцам? Напрыклад, калі Саудаўская Арабія павялічыць здабычу нафты з цяперашніх 9,7 барэляў у дзень да 10 млн барэляў у дзень, і адначасова ЗША пачнуць прадаваць нафту з SPR, гэта можа аказаць уплыў на нафтавыя кошты. Ці будзе гэтага дастаткова, каб нанесці цяжкі ўдар расейскай эканоміцы?

ЗША могуць забяспечыць устойлівыя пастаўкі 500-750 тыс барэляў нафты ў дзень з SPR, адзначае Bloomberg. Калі ЗША скаардынуюць з Саудаўскай Арабіяй павелічэнне паставак саудаўскай нафты на сусветны рынак - сусветныя кошты нафты зваляцца неадкладна. Расея атрымлівае да 70% экспартнай выручкі за кошт нафты і газу, таму нават умеранае падзенне кошту нафты стане цяжкім ударам. Філіп Ферлегер, былы супрацоўнік адміністрацый прэзідэнтаў Джэральда Форда і Джымі Картэра, мяркуе, што продаж толькі 500 тыс барэляў у дзень з амерыканскага SPR прывядзе да падзення нафтавага кошту на $12 за барэль, што абыдзецца Расеі ў страту $40 млрд, або 2% ВУП. Калі ж гэтыя дзеянні будуць насіць больш маштабны характар і будуць дапоўнены адпаведнымі мерамі з боку Саудаўскай Арабіі, наступствы будуць куды больш сур'ёзнымі.

Чаму Вашынгтон і Эр-Рыяд могуць дамовіцца?

Саудаўскія лідары ў сапраўдны час незадаволеныя пастановай Вашынгтона адмовіцца ад большай вайсковай уцягнутасці Злучаных Штатаў у дзеянні, накіраваныя супраць рэжыму Асада ў Сірыі.

Яшчэ адзін спрэчны момант - гэта Егіпет, дзе Абама раскрытыкаваў «залішне жорсткія» меры, што прымаюцца вайсковым урадам супраць «Братоў-мусульман», паслядоўнікаў звергнутага прэзідэнта Махамеда Мурсі. Саудаўская Арабія аказвае дапамогу вайсковаму ўраду Егіпта ў сілу сваёй незацікаўленасці ва ўзмацненні ісламскага радыкалізму, што абвяшчаецца «Братамі-мусульманамі», на сваіх межах.

Такім чынам, Вашынгтону дастаткова пайсці на саступкі Эр-Рыяду ў гэтых пытаннях, у прыватнасці, адносна паставак узбраенняў сірыйскай апазіцыі і дачыненнях да рэпрэсій егіпецкага ўраду супраць «Братоў-мусульман» - і саудаўскія лідары могуць пайсці на супрацоўніцтва ў нафтавым пытанні.

Бяспройгрышная сітуацыя для Вашынгтона

«Мы можам павялічыць аб'ёмы экспарту, і ЗША выйграюць на ўсіх узроўнях, - мяркуе Карл Лары з даследчага цэнтра Oil Outlooks & Opinions у Х'юстане, Тэхас. - НПЗ будуць здабываць вялікую маржу, і заадно мы выціснем расейскую нафту».

Паводле звестак Дэпартамента энергетыкі ўрада ЗША, у Злучаных Штатах здабываецца 9,19 млн барэляў у дзень, што з'яўляецца максімальным з 1988 сукупным аб'ёмам амерыканскай нафтаздабычы. Аб'ёмы імпарту вадкіх энергарэсурсаў упадуць на 25% у 2015 годзе і дасягнуць паказчыка ніжэйшага за ўзровень 1971 года, паведамляе Дэпартамент энергетыкі.

Гары Хуфбаўэр з Петэрсонаўскага інстытута даследаванняў у галіне сусветнай эканомікі ў Вашынгтоне адзначае, што Саудаўская Арабія пойдзе на супрацоўніцтва з ЗША, паколькі Эр-Рыяду не падабаецца роля, якую Масква адыгрывае ў Сірыі.

Тым часам Reuters адзначае, што напрыканцы ўчорашняй сустрэчы з Абамам саудаўскі кароль атрымаў празрысты намёк на тое, што ЗША могуць пагадзіцца на ўзбраенне сірыйскіх мяцежнікаў партатыўнымі зенітнымі комплексамі. Калі так і адбудзецца, і амерыканскія пастаўкі ўзбраенняў сірыйскай апазіцыі пачнуцца бліжэйшым часам, гэта можа зрабіць Саудаўскую Арабію згаворлівай у пытанні змены сусветнага кошту на нафту.

Фота: AP