Тупік Пуціна

Рашэнне ўвесці войскі ў Крым стала стратэгічным пралікам расейскіх уладаў.

Па наступствах яно можа супернічаць з уварваннем Савецкага Саюза ў Афганістан у 1979 годзе. Масква, паклаўшыся на слабахарактарнасць Захаду, ужо ў кароткатэрміновай перспектыве можа атрымаць поспех у падзеле Украіны і пакончыць з 22-гадовай гісторыяй суверэнітэту суседняй дзяржавы. Але ў будучыні гэтыя крокі нанясуць сур'ёзны ўрон як усёй Расеі ў цэлым, так і рэжыму Пуціна ў прыватнасці, піша Forbes.

Ва ўкраінскім супрацьстаянні Пуцін моцна пераацаніў свае магчымасці, паланёны поспехам ініцыятыў па Сірыі і Ірану. «Цар» новай Расеі вырашыў, што лёгка абыграе мяккацелага Барака Абаму, гэтак жа як ў 1979 -м савецкі генсак Леанід Брэжнеў спадзяваўся абыграць прэзідэнта Джымі Картэра. Той таксама меў рэпутацыю слабога суперніка, і ўсе чакалі, што ЗША ніяк не адрэагуюць на акупацыю Саюзам Афганістана.

Брэжнеў тады здзейсніў жудасную памылку. Шок, выкліканы савецкай інтэрвенцыяй, прымусіў няспрытнага Картэра здзейсніць крокі, неймаверныя для яго ў любых іншых абставінах, - ад эмбарга на экспарт пшаніцы ў СССР і арганізацыі байкоту маскоўскай Алімпіяды-1980 да запуску праграмы пераўзбраення амерыканскіх войскаў, якія на той момант прыйшлі ў заняпад. Пераемнік Картэра Рональд Рэйган пайшоў яшчэ далей, узброіўшы афганскіх паўстанцаў і нарасціўшы ваенную моц ЗША да нябачаных маштабаў.

Вынік вядомы: СССР прайграў халодную вайну і разваліўся.

І хоць Абама па-ранейшаму можа даць Картэру фору па ўзроўні нерашучасці і некампетэнтнасці, ён ужо пагадзіўся не ехаць на эканамічны саміт G8 у Сочы. Калі Пуцін не спыніцца цяпер, яго агрэсія будзе абыходзіцца Расеі ўсё даражэй і даражэй.

Эканоміка. Рост ВУП у апошні час запаволіўся і без усялякага ўварвання ва Украіну. Калі ўзброены канфлікт стане рэальнасцю, хто захоча інвеставаць у Расею? Санкцыі рушаць услед непазбежна, і іх жорсткасць Захад будзе рэгуляваць у залежнасці ад таго, ці абмяжуецца інтэрвенцыя Крымам або распаўсюдзіцца на ўсю тэрыторыю Украіны.

«Вялікая васьмёрка». Нават калі Абаму і лідарам краін ЕЗ унутрана не падабаецца такая перспектыва, ім прыйдзецца пайсці на выключэнне Расеі з G8.

Рубель. Ціск на нацыянальную валюту вырасце ў разы, што, з улікам спробаў урада «мякка» дэвальваваць рубель, можа прывесці да абвальнага паслаблення курсу. Няўжо Пуцін не памятае, што зрабіў з рэжымам Барыса Ельцына калапс рубля ў 1998 годзе?

Уцёкі капіталу. Расейцы, ад алігархаў да простых абывацеляў, распачнуць усе намаганні, каб перавесці свае зберажэнні ў больш бяспечныя юрысдыкцыі, замест таго каб захоўваць грошы ўнутры краіны, якая, мякка кажучы, яшчэ не да канца развіла асновы прававой дзяржавы. Будучы эканамічны рост ва ўмовах адтоку капіталу становіцца немагчымы.

Багацці, здабытыя несумленным шляхам. Расейская эліта рызыкуе сутыкнуцца з тымі ж санкцыямі, што цяпер прымяняюцца ў дачыненні да зрынутага прэзідэнта Украіны Віктара Януковіча: Захад можа пачаць замарожваць актывы алігархаў і палітычных лідараў, незаконна выведзеныя за мяжу.

Банкі. Расейская бізнес-супольнасць мае патрэбу ў пастаянным доступе да заходніх фінансавых інстытутаў. Калі гэты доступ будзе абмежаваны, краіне стане складана весці разлікі з міжнароднымі контрагентамі, што непазбежна адаб'ецца на эканоміцы. Буйныя капіталы з Расеі пазбавяцца доступу да «бяспечных гаваняў» і апынуцца ў фактычнай ізаляцыі.

Візы. Расейскім алігархам прыйдзецца развітацца з марамі пра ўзмацненне ўплыву на Захадзе. Забарона ці сур'ёзныя абмежаванні на выдачу віз - магутны інструмент стрымлівання Масквы ад неабдуманых рашэнняў.

Экспарт газу. У Маскве лічаць, што Крэмль трымае Еўропу і Украіну на кароткім ланцужку з-за залежнасці Кіева і Бруселя ад расейскага газу. Але сітуацыя мяняецца. Тэхналогіі здабычы і паставак звадкаванага газу (СПГ) у ЗША развіваюцца неверагоднымі тэмпамі і ў перспектыве павінны стаць рэальнай альтэрнатывай расейскай гегемоніі. Каласальныя рэзервы сыравіны мае Ізраіль, таксама здольны ўзяць на сябе функцыю экспарцёра ў Еўропу. Францыі з Германіяй, верагодна, прыйдзецца зняць абмежаванні на здабычу тэхналогіяй гідрапарыву пласта, каб знізіць уласную энэргазалежнасьць ад Масквы.

Гандаль. Міжнародным партнёрам нескладана будзе мінімізаваць аб'ём гандлю з кампаніямі з краіны з карумпаваным кіруючым рэжымам.

«Сыравінны праклён». Залежнасць Расеі ад экспарту нафты, газу і іншых рэсурсаў тармозіць дыверсіфікацыю расейскай эканомікі. І сапсаваныя адносіны з Захадам відавочна не дапамогуць Маскве правесці рэформы ў патрэбным аб'ёме і кірунку.

Супрацьракетная абарона. Каб не сварыцца з Масквой, Абама звярнуў запланаванае размяшчэнне сістэм СРА у Чэхіі і Польшчы, ахвяраваўшы магчымасцю ўзмацнення ціску на Іран. Цяпер альбо цяперашні, альбо будучы амерыканскі прэзідэнт лёгка можа вярнуцца да нерэалізаваных планаў і нават пашырыць праграму, не занадта лічачыся з расейскай пазіцыяй, дыскрэдытаванай украінскім крызісам.

Іран. Кангрэс павінен у бліжэйшы час прагаласаваць за ўзмацненне жорсткасці санкцый у дачыненні да Тэгерана, не асцерагаючыся сапсаваць адносіны з саюзнікам. Згода Белага дома на любыя перамовы па іранскай праблеме, навязаныя Расеяй, цяпер будзе выглядаць слабасцю.

Калі ўкраінская апазіцыя перамагла ў 2004 годзе, яна бяздарна прапусціла ўсе шанцы і дыскрэдытавала сябе карупцыйнымі схемамі (Украіна - нават больш карумпаваная краіна, чым Расея).

Вось чаму прарасейская эліта зноў вярнулася да ўлады, аднак аказалася яшчэ горш папярэднікаў.

Пуціну варта было б вычакаць нейкі час, паглядзець, як будуць развівацца падзеі, і паступова заняцца аднаўленнем уплыву ў суседняй краіне. Ён заўсёды меў рэпутацыю чалавека, які ўмее цярпліва чакаць свайго шанцу.

Але ў гэты раз усё па-іншаму.