Прадстаўнік Freedom House: Пра палітвязняў у Беларусі ніхто не забыўся

Напярэдадні чэмпіянату свету па хакеі Беларусь нагадвае «пацёмкінскі гарадок».

Пра гэта эксперт, дырэктар аддзялення міжнароднай арганізацыі Freedom House, размешчанага ў Вільні, Віціс Юрконіс заявіў у інтэрв'ю charter97.org.

- Літоўскае кіраўніцтва - прэзідэнт, прэм'ер, кіраўнік МЗС - яшчэ да падзей ва Украіне сталі радзей згадваць Беларусь. Яны практычна перасталі ўспамінаць пра праблему палітвязняў. З чым вы звязваеце такую ​​лінію? Беларусь практычна знікла з рыторыкі літоўскага кіраўніцтва ў той час, як бізнес і таваразварот расце.

- Вы маеце рацыю, як экспарт, так і імпарт расце. Гэта супярэчыць дыскурсу беларускіх уладаў і бізнесу наконт санкцый ЕЗ. Санкцый у дачыненні да Беларусі, як такіх, ніколі не было, а так званыя абмежавальныя меры былі накіраваныя выключна на канкрэтных службовых асобаў Беларусі. Гэта можна разглядаць як прынцыповую маральную пазіцыю Брусэля, але не сакрэт, што афіцыйнаму Менску вельмі далёка да выканання прынцыпаў і каштоўнасцяў.

Што тычыцца літоўскага кіраўніцтва, пазіцыя розная. Напрыклад, у Сейме група літоўскіх парламентароў 25 сакавіка вырашылі стаць апекунамi палітвязняў Беларусі, сустрэліся з іх сваякамі. Ініцыятарам гэтага стаў віцэ-спікер Сейма Пятрас Аўштравічус сумесна з міжнароднай арганізацыяй Freedom House і беларускімі праваабаронцамі. Ініцыятыва ўнікальная тым, што яна аб'яднала прадстаўнікоў розных палітычных партый, таму што раней вельмі часта здавалася, што Беларуссю займаюцца толькі літоўскія кансерватары.

Пытанне палітвязняў Беларусі ў Літве дакладна не забытае. Гэтую выснову можна зрабіць нават са зносінаў з прадстаўнікамі грамадзянскай супольнасці ці апазіцыі краіны.

Самі беларусы нашмат больш схільныя абмяркоўваць падзеі ў Славянску або Адэсе, забываючы пра тое, што адбываецца ў іх у краіне. Ужо можна налічыць больш за 20 прэвентыўных арыштаў напярэдадні чэмпіянату свету па хакеі. Такія «разборкі» з апанентамі рэжыму паказваюць цынізм Лукашэнкі. Ён не выконвае правілы, а лёсы і жыцці грамадзян для яго - проста стаўка ў гэтай гульні за ўладу.

- Заўтра ў Беларусі пачнецца Чэмпіянат свету па хакеі, шмат кажуць пра спартыўную падзею, аднак, у адрозненне, скажам, ад Алімпіяды ў Сочы, заклікаў байкатаваць гэта мерапрыемства ў краіне з таталітарным рэжымам чуваць даволі мала. З чым вы гэта звязваеце?

- Зразумела, што Беларусь - не раўня Расеі, а Чэмпіянат свету па хакеі - не Алімпіяда. Тым не менш, для Лукашэнкі чэмпіянат - асабістая справа, ён вялікі энтузіяст хакея, хоць гэта і не від спорту нумар адзін у краіне.

Гэта таксама магчымасць паказаць народу, што арганізацыя чэмпіянату - яго дасягненне і міжнароднае прызнанне, а праўда ў тым, што мала хто хацеў праводзіць чэмпіянат пасля Сочы, адмовілася Чэхія, адмовіліся іншыя.

Акрамя таго, Беларусь ў 2014 годзе «адзначае» дваццацігоддзе рэжыму Лукашэнкі. З яго праўленнем звязаныя знікненні людзей, палітвязні, масавыя затрыманні, штрафы, звальненні з працы і адлічэнні студэнтаў з універсітэтаў, фальсіфікацыя выбараў, вымушаная эміграцыя многіх актывістаў апазіцыі з краіны.

Літва адзначае дзесяцігоддзе ў ЕЗ, у гэты ж час Беларусь, на жаль, святкуе дваццацігоддзе падману і рэпрэсій. Сапраўды, у беларусаў няма падставы для радасці і няма чаго святкаваць. Але, з другога боку, з-за самаізаляцыі беларускага рэжыму, большасць людзей глядзяць на чэмпіянат як на магчымасць.

Акрамя таго, на чэмпіянат можна зірнуць і па-іншаму. Гэта выпадак, калі можна паказаць рэальную Беларусь, а не «пацёмкінскі гарадок» ці прапаганду беларускага тэлебачання. Беларусы - гасцінныя людзі, і я ўпэўнены, яны пакажуць замежным гасцям, што галоўнае ў краіне - не лядовыя палацы, у якіх растаюць грошы, а звычайныя людзі, якія заслугоўваюць нашмат большага, чым цяперашняя ўлада і 20 гадоў рэпрэсій.

Для міжнароднай супольнасці, міжнародных журналістаў гэта таксама шанец нагадаць пра праблемы з правамі чалавека і абмежаваннем свабодаў у Беларусі. Як заклікае міжнародная кампанія «Сумленная гульня за межамі спорту», Беларусь павінна стаць адкрытай і дэмакратычнай краінай, дзе сумленная гульня была б не толькі дэвізам, але і ладам жыцця падчас чэмпіянату і пасля яго.