Гаагскі суд вынесе прысуд у справе ЮКАСа да канца месяца

Да канца ліпеня Трацейскі суд Гаагі павінен вынесці пастанову паводле пазову GML (былая Group Menatep Limited) супраць Расеі.

Пра гэта сказаў РБК яе дырэктар Цім Осбарн. Група патрабуе кампенсацыі страт на суму больш за 100 млрд даляраў праз банкруцтва ЮКАСа, абвінавачваючы Расею ў парушэнні Энэргетычнай хартыі.

Яшчэ ў снежні 2013 Трацейскі суд Гаагі паведаміў Group Menatep Limited Лімітэд (GML), што пастанова павінна быць прынятая да сярэдзіны 2014 года. У групе чакалі яго да канца чэрвеня або да сярэдзіны ліпеня. Учора Осбарн заявіў РБК, што пастанова павінна з’явіцца да канца ліпеня. «Мы чакалі гэтага дзесяць гадоў, таму лішні тыдзень - гэта не канец свету», - сказаў ён, дадаўшы, што «вельмі здзівіцца», калі прысуд не будзе вынесены да канца гэтага тэрміну. Прадстаўнік суда адмовіўся ад каментароў.

Акцыянеры ЮКАСа - ЮКАС Універсальны і Hulley Eneterprises (праз гэтыя кампаніі GML валодала 51% нафтавай кампаніі) - яшчэ ў лютым 2005 года накіравалі прэзідэнту Уладзіміру Пуціну апавяшчэнне і пазоў аб кампенсацыі шкоды, нанесенай расейскімі ўладамі GML праз атакі на ЮКАС. Шкоду яны ацанілі ў суму не меншую за 28,3 млрд даляраў і накіравалі копію пазову ў Трацейскі суд Гаагі. У красавіку таго ж года да іх далучыўся заснаваны Yukos Universal пенсійны фонд Veteran Petroleum Universal, што валодаў яшчэ 10% ЮКАСа, і сума прэтэнзій павялічылася да 33,1 млрд даляраў. GML яшчэ некалькі разоў пераглядала патрабаванні, у 2010 годзе яны выраслі больш чым да 100 млрд даляраў. «Мы паглядзелі, як вырас кошт нафты і акцый нафтавых кампаній, а таксама расейскі фондавы індэкс», - растлумачыў РБК Осбарн. Экспэрты, якія аналізавалі гэтыя лічбы, прыйшлі да высновы, што калі б ЮКАС не патрапіў пад атаку, то дзель GML у кампаніі ў 2010 годзе каштавала б больш за 100 млрд даляраў, дадаў ён.

GML у сваім пазове спасылаецца на ўмовы Энэргетычнай хартыі, якую з 1991 года падпісала 51 дзяржава, у тым ліку Расея (у 1994 годзе). Арт. 26 гэтага пагаднення абараняе інвестыцыі ў энэргетычны сектар, забараняе дыскрымінацыю, несумленнае і прадузятае судаводства. Расея парушыла гэтыя патрабаванні, руйнуючы ЮКАС пры дапамозе выбарчага прымянення законаў, што прывяло да незаконнай экспрапрыяцыі маёмасці кампаніі, гаворыцца ў пазове GML. Расейскія чыноўнікі сумняваліся, што гэтыя патрабаванні будуць разгледжаныя, бо Масква не ратыфікавала Энэргетычную хартыю. Аднак у канцы 2009 года Трацейскі суд прызнаў, што хартыя можа быць ужытая, бо Масква паставіла свой подпіс пад дакументам.

Інтарэсы GML у гэтым працэсе прадстаўляе французская юрфірма Shearman & Sterling, а Расею - міжнародныя Cleary Gotlieb и Baker Botts. Учора прадстаўнікі двух апошніх кампаній не адказалі на запыты РБК.

У канцы 2013 года пасля датэрміновага вызвалення былога асноўнага акцыянера ЮКАСа Міхаіла Хадаркоўскага ў СМІ з'явілася інфармацыя, што ў адказ GML павінна адклікаць свае прэтэнзіі да Расеі. Але Хадаркоўскі яшчэ ў 2004 годзе перадаў кантрольны пакет GML свайму партнёру Леаніду Неўзліну, а пасля вызвалення заявіў, што не збіраецца яго вяртаць. У інтэрв'ю «Дажджу» Неўзлін сказаў, што Хадаркоўскаму не ставіліся такія ўмовы пры выхадзе на волю. «Нават калі б яны ставіліся, яны наўрад ці былі б рэлевантныя», - падкрэсліў бізнэсовец. Учора яго прадстаўнік адмовіўся каментаваць працэс, пераадрасаваўшы ўсе пытанні Осбарну. Гэтак жа паступіў і адвакат Хадаркоўскага Антон Дрыль.

Верагодна, суд прызнае, што Расея парушыла ўмовы Энэргетычнай хартыі, бо замежны інвестар быў пазбаўлены маёмасці - акцый кампаніі ЮКАС, мяркуе юрыст кампаніі, якая працуе з GML. Але наўрад ці памер кампенсацыі будзе такім, як просяць пазоўнікі. Прызнаўшы факт парушэння, у якасці кампрамісу арбітры могуць прапанаваць старанам дамовіцца аб кампенсацыі, разважае ён. Зрэшты, наўрад ці Расея прызнае гэтую пастанову і пагодзіцца добраахвотна яе выконваць, мяркуе экспэрт: услед за пастановай напэўна рушаць услед спробы арышту маёмасці і іншыя іміджавыя страты, як было ў выпадку са швейцарскай Noga і нямецкім бізнэсоўцам Францам Зедэлмаерам, які патрабаваў ад Расеі 5 млн еўра страчаных інвестыцый.

Зрэшты, Осбарн мяркуе, што заўчасна казаць, што адказчык адмовіцца выконваць пастанову. Расея брала актыўны ўдзел у судовым працэсе і варта чакаць, што яна падпарадкуецца вынесенай пастанове, кажа ён.