Ці стане Шэнген больш даступнымі для беларусаў?

На сайце амбасады Латвіі з'явілася інфармацыя аб прыпыненні запісу на падачу дакументаў на атрыманне шэнгенскай візы.

Пытанне развяжацца літаральна на працягу двух тыдняў, супакойваюць дыпламаты, піша «Заўтра тваёй краіны».

У канцы верасня - пачатку кастрычніка пры пасольстве Латвіі адкрыецца візавы цэнтр, паведаміла кіраўніца консульскага аддзела Пасольства Латвіі Інара Серафіновіча на працоўным семінары па турызме. Гэта палегчыць працу консульства.

Спраўляцца са шматлікімі візавымі запытамі яму ўжо складана. Паток увесь час расце: калі ў 2013 годзе было выдадзена 23 тысячы віз, то да сярэдзіны верасня гэтага года - ужо 30 тысяч.

- Візавы цэнтр - гэта камерцыйная структура, якая служыць звяном паміж заяўнікамі і консульствам і за пэўную плату займаецца пасрэдніцкімі паслугамі. Яна бярэ на сябе тэхнічныя абавязкі консульскіх супрацоўнікаў, якія можа рабіць замежная арганізацыя, тым самым памяншаючы нагрузку на іх і эканомячы час на апрацоўку візавых анкет, - тлумачыць аналітык BISS Андрэй Елісееў.

У Беларусі пакуль працуе толькі адзін візавы цэнтр пры пасольстве Гішпаніі, якое знаходзіцца ў Маскве.

- Паступова візавыя цэнтры будуць з'яўляцца і пры іншых дыпламатычных прадстаўніцтвах у Менску. Больш эфектыўна за ўсё было б іх стварэнне пры амбасадах Латвіі, Польшчы і Літвы, куды штогод у сукупнасці паступае амаль 400 тысяч візавых заявак ад беларусаў, - ацэньвае экспэрт.

Ці падаражэе шэнгенская віза?

Разглядаць запыты і прымаць пастановы наконт выдачы візаў па-ранейшаму будуць у амбасадзе. Задачы візавага цэнтра - кансультаваць заяўніка аб неабходных дакументах, прымаць дакументы, правяраць правільнасць іх афармлення і сапраўднасць. За тэхнічныя паслугі візавы цэнтр будзе браць плату.

Наколькі пры гэтым падаражэе шэнгенская віза для беларуса?

- Па-першае, пры жаданні заяўнік можа звяртацца за атрыманнем візы і ў консульства. У Візавым кодэксе прапісана, што існаванне візавых цэнтраў не павінна пазбаўляць грамадзян звяртацца непасрэдна ў пасольства, - тлумачыць Андрэй Елісееў.

Паводле звестак даследавання BISS «Некаторыя аспекты дзейнасці візавых пасрэднікаў у Беларусі», консульства Літвы і Польшчы, якія традыцыйна выдаюць каля 2/3 усіх шэнгенскіх віз у Беларусі, працуюць на мяжы сваіх магчымасцяў, але не ў стане задаволіць усё большы паток візавых заяўнікаў.

- Адсутнасць балансу спараджае шчыліны і шэры рынак пасярэдніцтва, - адзначае Андрэй Елісееў.

Цяпер многія перад падачай дакументаў звяртаюцца да іншых пасярэднікаў (часцяком паўлегальных або нелегальных). Паводле апытання, праведзенага ў рамках даследавання каля консульства Польшчы ў Менску, кошт паслуг візавых пасрэднікаў для 70% якія звярталіся да іх склаў ад 50 да 150 еўра (стандартны візавы збор за шэнгенскую візу не ўваходзіць у гэтую суму). Каля 14% апытаных засведчылі, што заплацілі 150 еўра і больш.

- А паводле заканадаўстве Еўравяза пасрэдніцкія паслугі павінны каштаваць не больш за 30 еўра, - нагадвае Андрэй Елісееў.

Ён перакананы: з распаўсюджваннем практыкі адкрыцця візавых цэнтраў паслугі стануць нашмат танней для насельніцтва, а пры асабістай рэгістрацыі адпадзе неабходнасць карыстацца паслугамі пасрэднікаў, якія дапамагаюць пры электроннай рэгістрацыі.

Ці зменшыцца чарга за візай?

Візавыя цэнтры паспяхова працуюць ва Украіне, Расеі і ў іншых краінах. Напрыклад, у Малдове ў адзіны візавы цэнтр звяртаюцца заяўнікі, якія жадаюць адкрыць візу ў любым консульстве шэнгенскай зоны.

- Гэта самая зручная сістэма, якая існуе толькі ў трох краінах свету, - адзначае экспэрт.

У Беларусі ж будзе развівацца практыка стварэння візавых цэнтраў пры консульствах.

- У ідэале павінна вырасці здольнасць консульства ў апрацоўцы візавых дакументаў. Калі такія цэнтры будуць працаваць пры буйных пасольствах, колькасць апрацоўваемых шэнгенскіх візаў узрасце на 20-30%, - прагназуе Андрэй Елісееў.

З'явяцца некаторыя нязручнасці, асабліва на першым часе, паколькі ў сувязі з новаўвядзеннем кожнаму наведвальніку трэба будзе надаваць больш часу, адзначыў амбасадар Латвіі Міхаіл Папкоўс у час рабочай сустрэчы з прадстаўнікамі беларускіх турфірм.

Паводле прагнозаў прадстаўнікоў амбасады, колькасць наведвальнікаў, якім будуць аказвацца візавыя паслугі, зменшыцца.

- Калі цяпер пасольства Латвіі прымае каля 300 наведвальнікаў у дзень, то з 1 студзеня іх лік, прынамсі, скароціцца на траціну, - мяркуе Інара Серафіновіч.

Паправіць сітуацыю можа распаўсюджванне практыкі выдачы доўгатэрміновых шэнгенскіх візаў тэрмінам дзеяння больш за год заяўнікам з добрай візавай гісторыяй, мяркуе Андрэй Елісееў.

- Калі па візавай гісторыі (мінімум дзве-тры візы) відаць, што чалавек шмат падарожнічае і рэгулярна выязджае, з'яўляецца вялікая верагоднасць на атрыманне шматразовай візы, нават калі першы ўезд будзе з турыстычнай мэтай на пару дзён, - згаджаецца Інара Серафіновіча.

Іншая справа, што шмат якія турфірмы пакуль пра гэта не хадайнічаюць, хоць маюць поўнае права.

Даведка

Сярод 130 краін свету, грамадзяне якіх абавязаны мець візу для ўезду ў ЕЗ, Беларусь займае чацвёртае месца ў колькасці выдадзеных шэнгенскіх візаў у абсалютным выражэнні, саступаючы толькі Расеі, Украіне і Кітаю.

Па колькасці шэнгенскіх візаў на душу насельніцтва Беларусь апярэджвае ўсе іншыя краіны свету, у якіх існуе візавы рэжым з ЕЗ.