Кампанія з Віцебска сцвярджае, што вынайшла лекі ад раку

Дзесяць гадоў таму ў Беларусі была запатэнтаваная супрацьракавая вакцына.

Кажуць, яе ўжываюць у краінах Блізкага Усходу. Курс вакцынацыі каштуе каля $300. На наш рынак яна так і не патрапіла. Няўжо беларусы пазбавіліся дзейснага лекі праз бюракратычныя гульні? Распрацоўка належыць навукова-даследчаму прадпрыемству «Рэсан». Сітуацыю вывучыла «Народная газета».

Калі верыць інфармацыі на сайце «Рэсана», прэпарат можна ўжываць для прафілактыкі як звычайную прышчэпку і для лячэння рака ў комплекснай тэрапіі, пасля выдалення пухліны. Прэпарат нібыта навучае імунітэт знаходзіць і забіваць менавіта тыя клеткі, з якіх складаецца канкрэтная пухліна. Прытым ён нетаксічны і прадухіляе рэцыдывы. Падобны прарыў - мара многіх пакаленняў вучоных, між іншым. А нашы мясцовыя Кулібіны, выходзіць, усё зразумелі дваццаць гадоў таму і ўжо на гэтым зарабляюць?

Дырэктар ТДА «НІКП Рэсан» Андрэй Янчанка распавёў, што ў 1997 годзе яны давялі эфектыўнасць антыракавай вакцыны на мышах і пацуках. Здаравелі ад 8 да 50% жывёл. У 2003-м атрымалі патэнт на вынаходства, у 2005-м - дазвол Міністэрства аховы здароўя на першую фазу клінічных выпрабаванняў. Далей, кажа Андрэй Віліянінавіч, пачаліся бюракратычныя гульні: «Нам выставілі патрабаванне правесці выпрабаванні на мухах-дразафілах, каб пераканацца, што ў саракавым пакаленні няма ніякіх мутацый. На той момант гэтым не займаліся ні ў адным НДІ, правесці іх можна было толькі ў Амерыцы, а гэта казачна дорага. З часам змяніліся правілы, цяпер зарэгістраваць нашу вакцыну ў краіне немагчыма».

Даволі хутка да распрацоўкі праявілі цікавасць замежныя кампаніі, але, са слоў Янчанкі, прадаць тэхналогію яны не маюць права, нават калі б хацелі: прэпарат запатэнтаваны ў краіне, тут і павінен прайсці рэгістрацыю. Патэнт, дарэчы, выдадзены да 2017 года. Між тым на аснове даклінічных выпрабаванняў вакцыны «Рэсан» абароненыя чатыры доктарскія дысертацыі за мяжой. Шэсць гадоў таму распрацоўшчыкі падпісалі кантракты на клінічныя выпрабаванні вакцыны ў Егіпце і Ліване, там прэпарат ужываюць у дазволеных вузкіх рамках. Арабы збіраліся купляць «Рэсан» у велізарных колькасцях: да вайны ў Ліване распрацавалі дзяржпраграму вакцынацыі ад раку. Па зразумелых прычынах ўсё развалілася.

У мінулым годзе прадпрыемства «Рэсан» зарэгістравала тэст-сістэмы для тыпавання клетак крыві і ацэнкі імуннага статусу. Андрэй Янчанка кажа, што гэта - лагічны працяг іх даследаванняў: «З дапамогай тэст-сістэмы можна ўбачыць усе слабыя месцы імунітэту. Гаворка ідзе не толькі аб анкалогіі, сістэм ўсяго сем. Адна вызначае агульны імунны статус плюс анкалогію і інфекцыйныя захворванні, іншая – аўтаімунныя хваробы і гэтак далей. Цяпер, калі ёсць кантрольна-дыягнастычная база, можна будзе прапанаваць і вырашэнне праблем з імунітэтам - супрацьпухлінную вакцыну».

Сярод экспертаў фармкамітэту, якія ў свой час далі станоўчы водгук на вынікі даклінічных даследаванняў вакцыны «Рэсан», быў доктар медыцынскіх навук, прафесар Эдвард Жаўрыд, кіраўнік групы хіміятэрапіі Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра анкалогіі і медыцынскай радыялогіі ім. Н. Н. Аляксандрава. На ягоную думку, распрацоўшчыкі хітруюць, калі кажуць, што паводле існых правілаў рэгістрацыі лекавых сродкаў зарэгістраваць вакцыну немагчыма: «Патрабаванні да рэгістрацыі лекаў у нашай краіне такія ж, як у Еўразвязе, Амерыцы і Расеі. Вакцына павінна прайсці ўсе тры фазы клінічных даследаванняў, у якія ўключаюцца пацыенты на добраахвотнай аснове. Сусветны досвед паказвае, што падчас гэтых выпрабаванняў толькі ў 20% падыспытных прэпаратаў пацвярджаюцца дакладныя лячэбныя ўласцівасці і гэтыя прэпараты рэгіструюцца. Прыклад - вакцына Provenge, некалькі сотняў такіх прэпаратаў знаходзяцца на I-III фазах клінічных выпрабаванняў».

«Ва ўсіх краінах свету, у тым ліку і ў нас, пасля дазволу рэгулятарнымі органамі правядзення першай фазы клінічных выпрабаванняў распрацоўшчык прэпарата рыхтуе пратакол клінічнага даследаванні, які прадстаўляецца ў Цэнтр экспертыз пры Міністэрстве аховы здароўя. Пасля стараннага вывучэння пратаколу экспертамі ў выпадку іх станоўчай пастановы ён выносіцца на абмеркаванне ў камісію лекавых сродкаў. Медыцынскія цэнтры, у якіх будзе праводзіцца выпрабаванне, прызначаюцца Міністэрствам аховы здароўя толькі пасля зацвярджэння пратакола. Распрацоўшчык вакцыны «Рэсан» не прадставіў пратаколу клінічнага даследавання. На сёння няма ніякіх падставаў да выкарыстання гэтай вакцыны ў краіне», - пракаментаваў сітуацыю першы намеснік міністра аховы здароўя Дзмітрый Піневіч.