Каты зоймуць месца сабак у генетычным панаванні

Амерыканскія навукоўцы дадуць коткам годнае месца ў генетычных даследаваннях, дзе на сённяшні дзень пануюць сабакі і пацукі.

Для гэтых мэт у Каліфорніі стартаваў праект "99 жыццяў", у рамках якога плануецца секвенаваць геномы 99 хатніх котак. Біёлагі спадзяюцца знайсці агульныя мутацыі, якія вызначаюць развіццё хвароб у катоў і чалавека, піша "Корреспондент".

Вытокі такой несправядлівасці сыходзяць у пачатак 2000-х гадоў, калі пасля паспяховай расшыфроўкі геномаў чалавека, мышы і пацука спецыяльная камісія Нацыянальнага інстытута здароўя вырашала, хто будзе наступным у спісе.

Наступнымі сталі сабакі: і справа не толькі ў лобі сабакагадоўцаў, але і ў тым, што іх пароды адносна добра вывучаныя, а генетычная варыятыўнасць у рамках асобных парод невялікая - таму значна лягчэй выяўляць гены розных хвароб.

Акрамя таго, энтузіязм сабакагадоўцаў, ветэрынараў і кіраўнікоў клубаў дапамог генетыкам адкрываць новыя генетычна дэтэрмінаваныя хваробы ў сабак літаральна кожны месяц.

Да 2014 года справа дайшла і да катоў: першы цалкам секвенаваны геном абісінкі па мянушцы Сінамон быў прэзентаваны ў лістападзе ў часопісе Proceedings of the National Academy of Sciences. Цяпер жа Леслі Лаянс плануе пашырыць базу для генетычных даследаванняў катоў.

Любы ўладальнік жывёлы можа ўдзельнічаць у праекце, паслаўшы навукоўцам узор крыві (або тканін) свайго гадаванца. На секвенаванне аднаго геному патрабуецца 7500 даляраў - і гэтыя грошы навукоўцы збіраюць у прыватных асоб, заводчыкаў і вытворцаў кацінага корму. Пакуль удалося сабраць сродкі на 56 котак.

Навуковую каштоўнасць праекта тлумачаць тым, што многія хваробы людзі дзеляць менавіта з катамі. Напрыклад, у 2004 годзе Лаянс высветліла, што мутацыі, якія выклікаюць палікістоз нырак (які прыводзіць да нырачнай недастатковасці), у абодвух відаў лакалізуюцца ў адным і тым жа гене.

Дыябет другога тыпу, астма, прагрэсуючая атрафія сятчаткі ў каціных таксама вельмі падобныя на захворвання чалавека. Нарэшце, варта згадаць і ВІК (вірус імунадэфіцыту катоў), сімптомы якога падобныя з ВІЧ (вірусам імунадэфіцыту чалавека).

Не менш важным навукоўцы лічаць паставіць генетыку на службу самім катам. Адкрыццё Лаянс 2004 года рэзка скараціла захворвальнасць палікістозам нырак сярод персідскіх катоў: з папуляцыі вытворцаў канфіскавалі асобін з небяспечнымі мутацыямі. "Я вельмі хацела б перамагчы ўсе генетычныя захворванні ў пародзістых катоў", - заявіла генетык.