50 тысяч занятых у машынабудаванні беларусаў страцяць працу

Да вясны 2016 машынабудаванне чакае калапс.

«Гэта катастрофа», - так ацэньвае старшыня прафсаюза СПМ Аляксандр Бухвостаў сённяшні стан машынабудавання і новую хвалю неабгрунтаванага крэдытавання прадпрыемстваў-гігантаў.

У інтэрв'ю «Беларускай праўдзе» Аляксандр Бухвостаў растлумачыў прычыны дзяржпадтрымкі прадпрыемстваў-гігантаў і намаляваў апакаліптычную будучыню беларускага машынабудавання. Ужо менш чым праз год.

- Нядаўна апублікаваны спіс стратных прадпрыемстваў: на першым месцы - БелАЗ, потым МТЗ, МАЗ - усе прадпрыемствы патрабуюць фінансавых уліванняў, - кажа ён. - Выдадзеныя ўказы, мне здаецца, носяць часовы характар: праблему яны не развяжуць. Льготы і сродкі, якія выдзяляюцца МТЗ і «Гомсельмашу», дадуць магчымасць прадпрыемствам пратрымацца да канца палітычнай кампаніі, магчыма, да канца года. А далей усё вернецца на кругі свая. Калі вытворчасць знізілася ўдвая, а колькасць працоўных засталася ранейшай – то, відавочна, прадпрыемства знаходзіцца на мяжы дэфолту. Уявіце сабе: да кастрычніка перастануць плаціць заробак на «Гомсельмашы», упадуць заробкі на МТЗ і МАЗе. Гомсельмаш з'яўляецца горадаўтваральным прадпрыемствам, ужо цяпер за працоўнае месца падстаўляюць адзін аднаго. Хоць старшыня КДБ і заяўляе, што ніякіх хваляванняў не будзе, усё прадугледзець немагчыма: бунт можа распачацца стыхійна і раптоўна.

Але адна справа - вырабляць прадукцыю, і зусім іншая - прадаваць яе. Калі прадпрыемствы будуць працаваць на склад - адбудзецца амярцвенне абаротных сродкаў.

Мы бачым, якія каласальныя страты нясуць прадпрыемствы. Дзіўна, што па БелАЗу няма ніякіх развязанняў, магчыма, ёсць нейкія рэзервы. Калі ўлічыць, што ў машынабудаўнічы комплекс уваходзіць шмат аўтаагрэгатных заводаў, якія пастаўляюць на галоўны канвеер розныя агрэгаты, то падзенне аб'ёмаў на аўтаагрэгатных заводах аўтаматычна адбіваецца на галоўным канвееры. Многія аўтаагрэгатныя заводы працуюць па тры дні на тыдзень, нервова, няроўна. А цяпер людзей трэба супакоіць. Галоўная мэта ўказаў - утрымаць сітуацыю пад кантролем да заканчэння палітычнай кампаніі.

- Тры месяцы прадпрыемствы пратрымаюцца на паверхні. А што далей - у дзяржавы ўжо цяпер няма сродкаў на падтрымку?

- Праз тры месяцы сітуацыя можа сур'ёзна пагоршыцца. Добра, дзяржава прымусіць камерцыйныя банкі купляць аблігацыі (а калі камбанкаў адмовяцца?), Але нідзе не прапісана, як «Гомсельмаш» будзе рэалізоўваць сваю прадукцыю. Хіба Гомсельмаш зможа разлічыцца ў запазычанасцях і адсотках? Проста дзяржава дае магчымасць прадпрыемствам пратрымацца да заканчэння прэзідэнцкай кампаніі. А што будзе потым, то будзе потым. Ніякай перспектывы выжывання прадпрыемстваў няма. Гэтыя ўліванні не даюць магчымасці заваёўваць рынкі, прадаваць прадукцыю, нарошчваць аб'ёмы вытворчасці, захоўваючы колькасць рабочых.

- Што стане з гэтымі прадпрыемствамі пасля кампаніі?

- Цяжка сказаць. Праблема не толькі ў страце расейскага рынку, але і нізкай якасці беларускай прадукцыі. Добрую машыну робяць з добрага металу, які трэба купляць. Нават нашы спажыўцы скардзяцца на якасць тэхнікі МТЗ і МАЗа.

Я мяркую, што гэта катастрофа для прадпрыемстваў. Пасля заканчэння кампаніі давядзецца весці рашучыя захады ў выратаванні прадпрыемстваў. А гэта значыць: скарачаць людзей, аб'ёмы вытворчасці, мяняць тэхналогіі. Многія тэхналагічныя працэсы заточаныя пад пэўную колькасць работнікаў. Калі загрузка тэхналагічнай лініі зніжаецца, гэта не значыць, што тэхналагічную лінію могуць абслугоўваць два чалавекі замест 20-ці - таго патрабуе тэхналагічны працэс.

Думаю, да вясны 2016 (а можа, і раней) машынабудаўнічы комплекс чакае поўны калапс. Нафтавы комплекс будзе працаваць, вытворчасць калійных угнаенняў - таксама, а вось прадпрыемствы машынабудаўнічага комплексу лягуць.

Кіраўніцтва рэспублікі заганяла хваробу ўнутр дзесяцігоддзямі. Не скажу, што не працавалі прадпрыемствы, не працавалі інжынеры, кіраўнікі прадпрыемстваў - як раз яны працавалі. Пытанне ў стратэгіі развіцця машынабудавання: Расея заваліла машынабудаванне, у нас гіганты трымаліся, але канкурэнцыі не вытрымліваюць і не вытрымаюць. Машынабудаванне ідзе да катастрофы.

- Якая частка насельніцтва занятая ў машынабудаванні?

- Я арыентуюся на два афіцыйныя прафсаюзы - прамысловасці і аўтасельгасмашу, у якіх канцэнтруецца амаль увесь машынабудаўнічы комплекс. Існуе яшчэ вайскова-прамысловы комплекс, які ўсё роўна ўваходзіць у прамысловы прафсаюз. Летась з прадпрыемстваў, якія ўваходзяць у прафсаюз прамысловасці, выведзена блізу 10 тысяч чалавек, прыкладна столькі ж выведзена з прадпрыемстваў аўтасельгасмашу - у суме выходзіць 20 тысяч. Думаю, што я нават некалькі прыніжаю колькасць звольненых за мінулы год. У машынабудаванні працуюць 130-150 тысяч чалавек. У 90-ых гадах у прамысловым комплексе працавалі 550-600 тысяч рабочых.

- Калі да вясны 2016-га вы прагназуеце калапс прамысловасці, колькі работнікаў можа страціць галіна?

- Тысяч 50 страціць.