The Washington Post: ЗША - галоўны гарант бяспекі Захаду

Праз каласальныя пралікі Абамы аб намерах Расеі баланс сіл у свеце змяніўся, і хаўруснікі Амерыкі гэта адчулі.

5 верасня 2014, праз два дні пасля візіту прэзідэнта ЗША ў Эстонію, які павінен быў сімвалізаваць прыхільнасць Вашынгтона сваім абавязанням у пытанні забеспячэння яе бяспекі, расейскія агенты перайшлі эстонскую мяжу і выкралі супрацоўніка эстонскіх спецслужбаў. На мінулым тыдні пасля закрытага суда Расея пакарала гэтага чалавека да 15-цю гадамі турмы, піша

The Washington Post (пераклад - Иносми.ру).

Якой была рэакцыя? Дзярждэпартамэнт выступіў з заявай. Генеральны сакратар NATO апублікаваў твіт. І ніхто нічога не зрабіў. Прадстаўнікі Еўразвязу (як паведамляе выданне Wall Street Journal) адзначылі, што пакуль яшчэ занадта рана для якіх-небудзь дзеянняў у адказ.

Выбар моманту для гэтага дзёрзкага парушэнні межаў краіны NATO - непасрэдна пасля візіту Абамы - з'яўляецца сведчаннем адкрытай непавагі ў дачыненні да амерыканскага прэзідэнта з боку Уладзіміра Пуціна. Ён ведае, што Абама нічога не зробіць. І з чаго яму думаць інакш?

- Пуцін парушае зброевае эмбарга ў дачыненні да Ірана, прадаючы яму зенітна-ракетныя комплексы С-300. У адказ Абама імкнецца апраўдаць дзеянні Пуціна. Ён тлумачыць, што тэхнічна расейскі прэзідэнт не парушае забароны, і дадае, аддаючы даніну павагі цярпенню Пуціна: «Я шчыра здзіўлены, што [эмбарга] дзейнічала настолькі доўга».

- На адзінаццатай гадзіне іранскіх перамоў Расея заганяе Абаму ў кут, патрабуючы разам з Іранам, каб былі знятыя забароны на пастаўкі звычайных узбраенняў і балістычных ракет. Абама саступае.

- Пуцін урываецца на Украіну, анэксуе Крым, парушае два Менскія мірныя пагадненні і руйнуе расейска-ўкраінскую мяжу, знішчаючы, такім чынам, асновы таго парадку, які сфармаваўся пасля заканчэння халоднай вайны. Як рэагуе Абама? Нязначныя санкцыі, пустыя пагрозы і адмова забяспечыць Украіну абарончай зброяй - каб не правакаваць Пуціна.

Усходняя Еўропа ўсё гэта заўважыла. У лютым Літва наважыла аднавіць абавязковы прызыў у войска. У стратэгічным дачыненні гэты крок нельга назваць значным - войска Літвы не зможа стрымліваць расейскае войска нават цягам аднаго дня - але яно з'яўляецца надзвычайным сімвалічным. Усходняя Еўропа прасіла NATO размясціць сталыя вайсковыя базы на яе тэрыторыі, каб гарантаваць магутны адказ NATO/ЗША на ўсялякую агрэсію з боку Расеі.

У NATO адмовіліся гэта зрабіць. Замест гэтага Абама прапанаваў правесці новыя вучэнні ў Прыбалтыцы і Польшчы. І прыслаў яшчэ 250 танкаў і бронемашын, якія давялося размеркаваць паміж сям'ю чальцамі альянсу.

Пуцін адчуваў незадаволенасць у сувязі з тым, што Расея пазбавілася свайго імперскага статусу, задоўга да прыходу Абамы да ўлады. Аднак каб незадаволенасць перарасла ў рэваншызму - гэта значыць, у актыўную палітыку па паўторным заваяванні тэрыторый - патрэбная спрыяльная магчымасць. І палітыка «перазагрузкі», якую Абама вёў цягам апошніх шасці з паловай гадоў, дала яму такую магчымасць.

З моманту заканчэння Другой сусветнай вайны Расея ведала, што на шляху яе пашырэння на захад стаіць зусім не Еўропа, якая шчасліва жыве ў сваім дэкадэнцкім спакоі, а ЗША - галоўны гарант бяспекі Захаду.

Усё пачалося з кнопкі «перазагрузкі», дэманстратыўна прапанаванай праз два месяцы пасля ўступлення Абамы на пасаду. Праз паўгода ЗША ў аднабаковым парадку адмовіліся ад разгортвання сістэмы супрацьракетнай абароны, якую Польшча і Чэхія пагадзіліся размясціць на сваёй тэрыторыі. І зноў каб не засмучаць Пуціна.

Да 2012 года Абама высмеяў Міта Ромні (Mitt Romney) за ягонае выказванне аб тым, што Расея «без сумненняў з'яўляецца нашым геапалітычным ворагам нумар адзін», пажартаваў: «1980-я заклікаюць вярнуць назад іх замежную палітыку». Прынамсі, дадаў ён, «халодная вайна скончылася больш як 20 гадоў таму».

Але высветлілася, што гэты заклік зыходзіць ад 2015 года. Высокапастаўленыя чыноўнікі ўласнай адміністрацыі Абамы цяпер падзяляюць пункт гледжання Ромні. У ліпені прызначаны Абамам старшыня Камітэта начальнікаў штабоў заявіў, што «Расея ўяўляе сабой самую сур'ёзную пагрозу для нашай нацыянальнай бяспекі». Два тыдні таму начальнік штаба наземных войскаў Рэйманд Адыерна (Raymond Odierno), які сыходзіць у адстаўку, назваў Расею нашай «самай небяспечнай» ваеннай пагрозай. І міністр абароны ЗША з імі згодны: «Расея – гэта экзістэнцыяльная пагроза для ЗША».

Атрымліваецца, што халодная вайна яшчэ не скончылася. Пуцін мае намер яе аднавіць. Шмат у чым праз каласальныя пралікі Абамы аб намерах Расеі баланс сіл у свеце змяніўся, і хаўруснікі Амерыкі гэта адчулі.

І гаворка ідзе не толькі аб Усходняй Еўропе. Прэзідэнт Егіпта - краіны, якая не падтрымлівала практычна ніякіх стасункаў з Расеяй цягам 40 гадоў, і якая з'яўлялася нашым галоўным арабскім хаўруснікам на Блізкім Усходзе - ужо двойчы наведаў Маскву за апошнія чатыры месяцы.

Саудаўская Арабія, з самага пачатку адчувае недавер у стасунках да Расеяй, але шакаваная капітуляцыяй Абамы ў перамовах аб іранскай ядзернай праграме, здольнай зрабіць Іран рэгіянальным гегемонам, таксама пачала шукаць альтэрнатыўныя шляхі. На эканамічнай канферэнцыі ў Санкт-Пецярбургу, якая прайшла надоечы, прадстаўнікі дэлегацыі Саудаўскай Арабіі запрасілі Пуціна наведаць Эр-Рыяд, а расейцы запрасілі новага караля Салмана ў Маскву.

Нават Пакістан, традыцыйны хаўруснік Кітая і супраціўнік Расеі, купляе ў яе верталёты Мі-35, у той час як яна будуе газаправод паміж гарадамі Карачы і Лахоры.

Пакуль Джон Кэры чакае атрымання Нобелеўскай прэміі, а Абама плануе адкрыць прэзідэнцкую бібліятэку, Пуцін разважае пра тое, як лепш за ўсё выкарыстоўваць апошнія 17 месяцаў прэзідэнцкага тэрміну Абамы, які ператварыўся для расейскага прэзідэнта ў неверагодны поспех.

Увесь свет гэта бачыць. Увесь свет, акрамя Абамы.