Пакупнікі катэджаў пад Менскам засталіся без дамоў і без грошай

Суд і Менаблвыканкам прызналі дзяржаўны аўкцыён у Сеніцы несапраўдным.

Ігар, які набыў з дзяржаўнага аўкцыёну катэдж у Сеніцы, прайграў суд другой інстанцыі і вось-вось пазбавіцца і жылля, і грошай. Год таму ён заплаціў рынкавы кошт дома і аформіў права ўласнасці. Суд другой інстанцыі — Менскай вобласці — разглядае скаргі кожнага пакупніка катэджа ў Сеніцы на прысуд раённага суда па чарзе. І прымае аднолькавыя пастановы: аўкцыён на патрабаванне Менаблвыканкама прызнаць несапраўдным, правоў на дамы пакупнікоў пазбавіць.

Журналісты tut.by пабывалі на адкрытым судовым пасяджэнні і вывучылі механізмы, якія дазволілі пакінуць добрасумленных пакупнікоў дзяржаўнай уласнасці і без грошай, і без дамоў.

Мы пісалі аб судах наконт аўкцыёну. У храналагічным парадку гісторыя выглядае так. У 2014 годзе заснавальнікі ААТ «Менскі аграсэрвіс» (на 99,71% належыць Менаблвыканкаму), каб паправіць справы прадпрыемства, наважылі выставіць на адкрыты аўкцыён недабудаваныя закансерваваныя катэджы ў Сеніцы. Дзясятак дамоў стаялі сем гадоў і пакрысе старэлі, грошай іх дабудаваць у прадпрыемства не было. Прадавалі катэджы праз дзяржпрадпрыемства — КУП «Менскі абласны цэнтр інвестыцый і прыватызацыі», было некалькі аўкцыёнаў.

Аб гэтых аўкцыёнах REALTY.TUT.BY пісаў ужо не раз. Купіць катэджы мог кожны ахвочы, але ахвотных не знаходзілася. Пасля чарговага валютнага скачка некалькі чалавек змаглі пацягнуць куплю.

Яшчэ праз некаторы час пакупнікі даведаліся, што Менаблвыканкам патрабуе ануляваць вынікі аўкцыёну. Частка пакупнікоў адмовіліся ад куплі і паспелі вярнуць грошы. Але тры чалавекі наважылі, што ім патрэбныя іх дамы.

Сярод іх былі Алена (яна прайграла ў абласным судзе раней, засталася без жылля і з вялікімі пазыкамі за суд) і Ігар. Ігар купіў скрынку пад дахам у кастрычніку 2015-га. Ён не толькі заплаціў, але і аформіў усе дакументы на дом да моманту, калі даведаўся, што аблвыканкам наважыў з ім судзіцца.

Суд першай інстанцыі прыняў довады Менаблвыканкама.

Паводле версіі аблвыканкама, «ААТ «Менскі аграсэрвіс» прымала пастанову аб продажы катэджаў з парушэннямі. Парушылі пастанову Менаблвыканкама ад 22.02.2010 г. №172 «Аб зацвярджэнні Палажэння аб прадстаўніку дзяржавы ў органах кіравання гаспадарчых таварыстваў». Паводле версіі Менаблвыканкама, да правядзення ААТ «Менскі Аграсэрвіс» агульнага сходу акцыянераў, на якім прымалася пастанова аб продажы жылых дамоў у Сеніцы, не было атрымана згоды Менаблвыканкама. У пастанове №172 ёсць пункт, што орган, які ажыццяўляе ўладальніцкі нагляд, мае права даручаць прадстаўніку дзяржавы галасаваць за ўкладанне значных угодаў, якія цягнуць за сабой адчужэнне маёмасці грамадства, толькі пасля атрымання на гэта згоды Менскага аблвыканкама.

Уся загваздка - у словазлучэнні «значных угод».

Прадстаўнік Аграсэрвісу ў судах усіх інстанцый непахісны: ніякага дазволу аблвыканкама не патрабавалася, бо ўгода не з'яўляецца значнай. Супастаўных у велічыні ўгодаў у прадпрыемства было нямала, фізічна нельга кожны раз прасіць у аблвыканкама дазвол. Але чамусьці менавіта да продажу катэджаў узніклі пытанні?

Ігар не верыў, што можна не звярнуць увагі на гэты нюанс. Ён замовіў афіцыйную лінгвістычную экспэртызу пастанову Менаблвыканкама ад 22.02.2010 г. №172 у спецыяліста Нацыянальнай акадэміі навук.

Спецыяліст пацвердзіў: гаворка ў дакуменце ідзе выключна аб значных угодах. Менавіта на іх трэба дазвол. Па-іншаму дакумент не чытаецца і не тлумачыцца.

Калі вынікі экспэртызы былі зачытаныя ў судзе, прадстаўніца Менаблвыканкама зрабіла ход канём. Заявіла, што па дзейнаму заканадаўству трактаваць нарматыўныя акты могуць альбо тыя, хто гэты акт склаў, альбо вышэйстаячыя інстанцыі. Чытай, Менаблвыканкам склаў — Менаблвыканкам трактуе. А ў Аграсэрвісу дастаткова сродкаў, каб разлічыцца з пакупнікамі.

Менскі абласны суд яшчэ раз удакладніў у прадстаўніка ААТ «Менскі аграсэрвіс», ці ёсць у прадпрыемства сродкі. Той адказаў дакладна: прадпрыемства прызнае патрабаванні Ігара. Сродкі, атрыманыя ад продажу яму катэджа, выдаткаваныя на патрэбы прадпрыемства, грошай няма і не прадбачыцца.

Аднак суд Менскай вобласці пастанавіў: раённы суд мае рацыю. Аграсэрвіс павінен аддаць Ігару 116.970 рублёў і пасля гэтага забраць катэдж. Менавіта ў такім парадку.

Так што ж будзе з дамамі?

Ёсць два варыянты развіцця падзей. Ігар і два іншыя добрасумленныя пакупнікі збіраюцца падаваць касацыйную скаргу ў Вярхоўны суд.

1. ВС можа ўстаць на абарону законапаслухмяных грамадзян, якім ужо год псуюць нервы ў судах, якія трацяцца на юрыдычнае суправаджэнне і якія вымушаныя аплачваць у судзе далёка не свае прамашкі.

2. ВС наважыць, што абласны суд мае рацыю, людзі, якіяпаўдзельнічалі ў дзяржаўным аўкцыёне, застануцца без дамоў, і без грошай. Таму што Аграсэрвіс кажа выразна: грошай няма і не прадбачыцца. Нават калі Аграсэрвіс пачне працэдуру банкруцтва, пазыкі фізічным асобам ён будзе аддаваць у апошнюю чаргу. Гэта значыць, на разлікі сыдуць гады. За гэты час газасілікатныя скрынкі, пабудаваныя восем гадоў таму, ператворацца ў непатрэбную пацяруху.