Барыс Жаліба: Беларускі бюджэт вярстаецца паводле савецкіх лякалаў

Беларускія чыноўнікі прымяняюць «сацыялістычную хітрасць».

Міністэрства фінансаў Беларусі апублікавала афіцыйную справаздачу аб выкананні бюджэту за першы квартал 2016 года.

Між іншым адзначаецца, што агульнадзяржаўная дзейнасць была прафінансаваная на 21% ад гадавога плана, нацыянальная эканоміка - на 17%, сацыяльная сфера - на 22,5%.

У Мінфіне таксама канстатавалі, што паводле стану на 1 красавіка «запазычанасць паводле падаткаў і збораў склала трыльён рублёў».

«Я для сябе ў першую чаргу адзначыў дзве рэчы - выкананне рэспубліканскага бюджэту за першыя тры месяцы і запазычанасць перад дзяржавай за падаткі і зборы, - сказаў «Радыё Свабода», ацэньваючы згаданы дакумент, прафесар, доктар эканамічных навук Барыс Жаліба. - Бюджэт афіцыйна выкананы з прафіцытам. Пераводзячы гэта на даступную мову, мы бачым, што даходы бюджэту сталі большыя за выдаткі. Канкрэтна, яны склалі 3,8 трыльёна рублёў, або 1,8% да ўсяго валавога ўнутранага прадукту.

І гэта не першы год, калі прафіцыт большы за дэфіцыт. Але чаму так атрымліваецца, калі ўсе бачаць, што беларуская эканоміка і летась, і сёлета ў дрэнным стане?

На мой погляд, сакрэт тут такі. Беларускі бюджэт складаецца паводле савецкай матрыцы. Як гэта рабілася тады? Ужываліся сацыялістычныя хітрасці. Пачынаючы ад нізу і да верху, ніхто не браў напружаныя планы. Кожны дырэктар прадпрыемства, кожны раён, горад, вобласць, рэспубліка штучна прыніжалі магчымасці сваёй вытворчасці. І вось на гэтых заніжаных лічбах і будаваўся бюджэт. Зразумела, што і выканаць, і перавыканаць такі бюджэт было значна лягчэй, ды і прэміі набягалі нядрэнныя.

У мяне такое ўражанне, што і беларускі бюджэт вярстаецца па тых савецкіх лякалах.

А вось што мяне па-сапраўднаму ўразіла, - запазычанасць у бюджэт падаткаў і збораў склала трыльён рублёў. І гэта пры тым, што нашы падатковыя органы не адзначаюцца мяккасцю. Яны, я б сказаў, выбіваюць падаткі і з дзяржаўных прадпрыемстваў, і з бізнэсоўцаў, і нават з малога бізнэсу.

Я выкладаю студэнтам-завочнікам. Сярод іх ёсць і супрацоўнікі падатковых структур. І я пытаюся ў іх: скажыце шчыра, ваша прэмія залежыць ад сумы падаткаў, якія вы выбіваеце? І яны прызнаюцца - залежыць. Таму і накладаюць штрафы - і там, дзе без іх сапраўды нельга, і там, дзе можна было б абысціся без іх.

Тады што атрымліваецца? Нават пад такім ціскам у бюджэт недаплацілі трыльён рублёў падаткаў. І гэтая лічба адлюстроўвае рэальны фінансавы стан нашых прадпрыемстваў. А яна для аднаго квартала вельмі вялікая».