Мікалай Казлоў: Улады хочуць сцерці памяць пра канцлагер «Дразды»

На месцы былога канцлагера «Дразды» пахаваныя парэшткі блізу 10 тысяч чалавек.

Пры святкаванні Дня Перамогі, трэба, перш за ўсё, памятаць, што гэта вялікая трагедыя. Быў такі лозунг: «Ніхто не забыты, нішто не забытае!». Дык вось 10 тысяч ахвяраў вайны забытыя. Іх парэшткі дагэтуль знаходзяцца ў траншэі падчас расстрэлу на месцы канцлагера «Дразды», распавёў кіраўнік Менскай арганізацыі Аб'яднанай грамадзянскай партыі Мікалай Казлоў у размове са старшынём АГП Анатолем Лябедзькам, апублікаванай на сайце ucpb.org.

Анатоль Лябедзька:

- Мы часта чуем: «Ніхто не забыты, нішто не забытае». Але ці так гэта насамрэч? Пра гэта - у нашай сённяшняй перадачы «Пяць хвілін аб галоўным» разам з Мікалаем Казловым.

Мікалай, вось я бачу, у вас тоўстая тэчка, мы праглядалі яе, гэта гісторыя, якая тычыцца кожнага з нас, гэта гісторыя канцлагера «Дразды». Але калі мы з вамі выйдзем на вуліцу і спытаем людзей, пераважная большасць нічога не зможа распавесці пра гэта. Што ў гэтай папцы?

Мікалай Казлоў:

- У гэтай тэчцы сабраныя матэрыялы гісторыкаў, матэрыялы неабыякавых людзей, перапіска з уладамі аб масавым ваенным пахаванні. Так, сапраўды, у Менску мала хто ведае пра тое, што ў першыя месяцы вайны немцамі быў створаны часовы канцлагер «Дразды».

У канцы вуліцы Новавіленскай за былой птушкафабрыкай імя Крупскай, хто ведае, з правага боку, за гаражамі знаходзіцца вельмі сціплы мемарыяльны знак, камень. На ім напісана, што ў гэтым месцы ў растрэльнай траншэі знаходзяцца парэшткі блізу 10 тысяч нашых грамадзян. З іх 6 тысяч - гэта ваеннапалонныя, і прыкладна 4 тысячы чалавек - гэта жыхары горада Менска і навакольных вёсак. Іх туды зганялі, калі праводзілі рознага кшталту аперацыі, аблавы.

Анатоль Лябедзька:

- Я сам быў нядаўна ў гэтым месцы - гэта ж жудасна! Па траншэі з парэшткамі, межы якой ніяк не пазначаныя, праходзяць дарогі, там ходзяць людзі, ездзяць машыны. Нават той невялікі кавалак зямлі, дзе знак, і той не дагледжаны. Хоць на ім нядаўна з'явілася адна з высокапастаўленых чыноўніц з пэндзлікам і фарбай. Нешта не так у гэтай сітуацыі...

Мікалай Казлоў:

- Так, я бачыў гэты сюжэт па тэлевізіі, дзе яна дэманстравала, што ўдзельнічае. Дарэчы, у гэтым сюжэце яна распавяла, што палова сродкаў ад суботніка сыдзе на добраўпарадкаванне месцаў масавых пахаванняў. І паказалі яе, як яна спрабуе фарбаваць агароджу мемарыяльнага знака. На мой погляд, гэта сітуацыя - толькі для карцінкі. Насамрэч гэтае пахаванне забытае ўладамі. Сам гэты роў, дзе спачываюць парэшткі нашых продкаў, мірных жыхароў і вайскоўцаў, - там размешчанае поле. Ён перарэзаны дарогай, калі глядзець на схемы. Там выроўчваюць пшаніцу - ці што яны там вырошчваюць? - На касцях ахвяраў вайны.

Кажучы пра свята Перамогі, на мой погляд, трэба, перш за ўсё, памятаць, што гэта вялікая трагедыя. І мы не можам святкаваць Дзень Перамогі датуль, пакуль... Раней быў такі лозунг: «Ніхто не забыты, нішто не забытае!». Дык вось у гэтай сітуацыі 10 тысяч ахвяраў вайны забытыя!

Анатоль Лябедзька:

- Добра. Памяць - гэта выдатна. Пра гэта гавораць і чыноўнікі, і Аляксандр Лукашэнка любіць распаўсюдзіцца на гэтую тэму. А вось што канкрэтна будзе рабіць Мікалай Казлоў і ягоная каманда? І што вы можаце зрабіць у сённяшніх варунках?

Мікалай Казлоў:

- Справа ў тым, што Аб'яднаная грамадзянская партыя ўжо доўгі час займаецца гэтым пытаннем. У нас адзін з найстарэйшых сябраў партыі - гэта Раманоўскі Уладзімір Іванавіч, ён вельмі балюча рэагуе на гэтую праблему. Тут у тэчцы, дарэчы, ёсць і ягоная перапіска, значная частка. Нашы патрабаванні - і мы будзем дамагацца, будзем збіраць подпісы, будзем інфармаваць насельніцтва пра гэта - і патрабаваць, каб вось гэтае пахаванне перавялі з трэцяй катэгорыі гісторыка-культурных каштоўнасцяў у другую, каб з такога, па сутнасці, безнагляднага пахавання яно сапраўды ператварылася ў такое месца, куды маглі б прыйсці людзі пакланіцца. Менчукі, магчыма, якія ў гады вайны страцілі сваіх блізкіх і не ведаюць, дзе яны. З вялікай доляй імавернасці яны спачываюць як раз у гэтым рове.

Анатоль Лябедзька:

- Скажыце, Мікалай, вось 9 траўня асабіста вы куды з кветкамі прыйдзеце? Да стэлы ў цэнтры Менска, куды прыходзяць ці куды зганяюць многіх людзей, ці ўсё ж такі ў «Дразды»?

Мікалай Казлоў:

- Я, безумоўна, прыйду ў «Дразды». Для мяне больш важная памяць аб загінулых, чым свята, якое ладзяць нашы ўлады.

Анатоль Лябедзька:

- Ніхто не забыты, нішто не забытае. Так кажуць, так мы чуем. Але толькі праз рэальныя справы мы можам сапраўды змяніць сітуацыю, каб мы памяталі не толькі пра вядомыя месцы, але і пра тых, дзе пахаваныя на сёння тысячы і тысячы людзей. Былы канцлагер «Дразды» - месца масавага пахавання тысяч і тысяч людзей - гэта тое месца, куды павінны прыходзіць не толькі менчукі з кветкамі і не толькі 9 траўня.