Леанід Заіка: Нармальны ўрад скараціў бы сабе заробак

Дзяржаўная запазычанасць Беларусі за восем месяцаў павялічылася на 9,7% і склала на 1 верасня 2016 года 36,0 млрд рублёў.

Такія лічбы прыводзіць Міністэрства фінансаў. Эканаміст Леанід Заіка ў інтэрв'ю БДГ называе сітуацыю «вельмі небяспечнай».

Замежная дзяржаўная запазычанасць склала 13,3 млрд даляраў ЗША, павялічыўшыся з пачатку года на 896,0 млн даляраў ЗША (з улікам курсавых розніц), або на 7,2%.

За восем месяцаў беларускае кіраўніцтва набрала замежных пазык на суму 1 367,0 млн даляраў ЗША (у тым ліку - 800,0 млн даляраў ЗША ад Еўразійскай фонду стабілізацыі і развіцця), а выплаціла замежнай дзяржаўнай запазычанасці 568,0 млн даляраў ЗША.

Унутраная дзяржаўная запазычанасць на 1 верасня 2016 года склала 9,9 млрд рублёў, павялічыўшыся з пачатку года на 0,2 рублёў (з улікам курсавых розніц), або на 1,8%.

Раней паведамлялася, што валавая замежная запазычанасць Беларусі ў II квартале 2016 скарацілася на $401 млн. Але ў адсотках да УБП - дасягнуў гістарычнага максімуму, а што да аб'ёму замежных актываў (патрабаванняў да нерэзідэнтаў) банкаўскай сістэмы ён застаецца большы ў 6,7 разоў. А выплаты, якія трэба зрабіць Беларусі цягам года паводле валютных запазычанняў перавышаюць наяўныя ў Нацыянальнага Банка валютныя актывы. Налета Беларусі трэба будзе выплаціць больш за тры мільярды даляраў.

«Народ нічога не браў, а вінны»

36 млрд рублёў дзяржаўнай запазычанасці - гэта шмат ці мала? Асабліва для эканомікі Беларусі ў яе цяперашнім стане.

- Як палічыць, - тлумачыць кіраўнік аналітычнага цэнтра «Стратэгія» Леанід Заіка. - 36 мільярдаў рублёў - гэта 18 мільярдаў даляраў. Для Рамана Абрамовіча сума невялікая, а для працавітага беларускага народа - шмат. Паводле маіх падлікаў, УБП паводле вынікаў 2016 года павінен скласці прыкладна 45 мільярдаў даляраў (два гады таму ён складаў 75 мільярдаў), то бюджэт прыкладна складзе 22-24 мільярды – дзяржаўная запазычанасць складае больш за палову дзяржаўнага бюджэту.

- За восем месяцы беларускія ўлады набралі адзін мільярд 367 мільёнаў даляраў пазык, вярнулі 568 мільёнаў даляраў. Улады дзейнічаюць паводле прынцыпу фінансавай піраміды: бяруць новыя пазыкі, каб разлічыцца са старымі. Наколькі ўстойлівая гэткая сістэма?

- Уласна, гэта нікога не цікавіць. Зараз урад заклапочаны тым, каб не ірванула, каб не дапусціць вялікіх фінансавых разрываў, калі няма чым плаціць байцам спецназа. Але пакуль сістэма будзе трымацца. А потым, ёсць такія катэгорыі насельніцтва, як «дармаеды», прадпрымальнікі... Сітуацыя дрэнная, я б сказаў, вельмі небяспечная.

- Якім чынам можна разарваць заганнае кола?

- За запазычанасці расплачваюцца ўласнасцю - іншага не дадзена. Нармальны ўрад скараціў бы сабе заробак, скараціў бы бюджэт адсоткаў на 30: усё, казкі скончыліся, будзем жыць па сродках - ніякага павышэння пенсій, заробкаў. І пачнём расплачвацца з абавязкамі. Назвала б прозвішчы тых, хто браў пазыкі, і развесіў бы іх фатаграфіі па ўсім горадзе: пры прэм'еру Мясніковічу набралі столькі пазык, пры Кабякову - столькі. Такая інфармацыя хаваецца ад людзей, якія не вераць, што на кожнага беларуса ўжо прыпадае чатыры тысячы даляраў замежных запазычанняў. А замежная запазычанасць трансфармуецца ва ўнутраную. А народ наш крыўдлівы: сам нічога не браў, а вінны.