Зубры вяртаюцца ў дзікую прыроду

Прадстаўнікоў рэдкага віду збіраюцца рассяліць па ўсёй тэрыторыі Беларусі.

Пра гэта паведаміў генеральны дырэктар ДНВА «Навукова-практычны цэнтр Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі па біярэсурсах» Міхаіл Нікіфараў, перадае БелТА.

Спосабы вырашэння гэтай задачы абмяркоўваюцца зараз на міжнароднай установачнай нарадзе па канцэпцыі праграмы «Фармаванне аптымальнага арэала еўрапейскага зубра як гарантыі яго доўгачасовага захавання» на 2014-2018 гады», якая праходзіць у нацыянальным парку «Белавежская пушча» з 1 па 4 кастрычніка. У нарадзе прымаюць удзел прадстаўнікі Пастаяннага камітэта «саюзнай дзяржавы», Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, назіральнікі ад Польшчы, прадстаўнікі міністра прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Беларусі.

Як растлумачыў Міхаіл Нікіфараў, існуюць праблемы, вырашыць якія можна толькі намаганнямі асноўных краін - трымальнікаў зубра. Як вядома, у свой час папуляцыю гэтага віду давялося адраджаць усяго толькі з пяці асобін, што прывяло да збяднення генетычнага фонду, зніжэння здольнасці да адаптацыі і, як следства, паслаблення аднаўленчых здольнасцяў папуляцыі. Зараз у свеце няма буйных папуляцый зуброў, толькі параўнальна невялікія ізаляваныя групоўкі. Адсутнасць свабодных кантактаў і генетычнага абмену паміж гэтымі мікрапапуляцыямі прыводзіць да блізкароднасных скрыжаванняў. У выніку яшчэ больш губляецца генетычная разнастайнасць і зніжаецца жыццёвы патэнцыял зуброў.

«Прадстаўнікоў рэдкага віду збіраюцца рассяліць на тэрыторыі Беларусі і Расеі ў выглядзе двух вялікіх папуляцый, колькасцю адна і больш тысяч асобін кожная», - дадаў Міхаіл Нікіфараў. Для гэтых мэтаў падбяруць спрыяльныя для выгляду тэрыторыі плошчай у многія тысячы квадратных кіламетраў. «Стварэнне вялікіх устойлівых папуляцый можа прывесці да таго, што ў будучыні зубр ператворыцца ў звычайнага прадстаўніка фауны аж да таго, што стане магчымым яго камерцыйнае выкарыстанне - арганізацыя паляўнічых, экскурсійных тураў», - падкрэсліў прадстаўнік НАН.

Па словах Міхаіла Нікіфарава, для паляпшэння генафонду зуброў у новых папуляцыях плануецца правесці сур'ёзную навуковую працу. «У працэсе генетычных даследаванняў і селекцыйнай працы з мікрапапуляцыямі, якія змяшчаюцца ў розных краінах - Беларусі, Расеі, Германіі, Польшчы і іншых - адбяруць зуброў з адрознымі генетычнымі параметрамі, каб на іх аснове ў гадавальніках выводзіць нашчадства з максімальна магчымым наборам карысных для папуляцыі генаў», - растлумачыў навуковец. Селекцыйная праца будзе праводзіцца на базе гібрыдна-селекцыйнага цэнтра, які створаць у Белавежскай пушчы, а таксама ў зубрагадавальніках Прыокска-Тэраснага і Окскага запаведнікаў Расеі, якія ў рамках праграмы павінны быць рэканструяваныя.

Зубр мае статус «аднаўляльны від», уключаны ў Чырвоны спіс МСАП, прыкладанне III Канвенцыі аб ахове дзікай фауны і флоры і прыроднага асяроддзяў пражывання ў Еўропе, Чырвоныя кнігі Расеі, Польшчы, Украіны, Літвы. У Беларусі з 1946 года і па цяперашні час зубр знаходзіцца пад асаблівай аховай. Сёння белавежскую папуляцыю зуброў ўтвараюць 9 (белавежская, бярэзінска-барысаўская, валожынская, найдзянская, азяранская, ляскавіцкая, азёрская, асіповіцкая, палеская) мікрапапуляцыі зуброў, якія жывуць вольна, агульнай колькасцю 1134 асобіны. Колькасць зуброў за апошнія 20 гадоў павялічылася ў 3,3 разы. Беларусь займае другое месца ў свеце (пасля Польшчы) па колькасці зуброў белавежскай лініі.