Рытуальная палітычная ахвяра

На думку экспэртаў, Лукашэнка памяняў урад ненадоўга.

Пад заслону гэтага года беларускі кіраўнік сур'ёзна ўзяўся за чыстку рэспубліканскай эліты, «ператросшы» урад і кіраўніцтва шэрагу рэгіёнаў, піша Lenta.ru.

Сам Аляксандр Лукашэнка растлумачыў перастаноўкі даўнім абяцаннем змяніць структуру кабінета міністраў, і гэта праўда - апошнім разам ён разважаў публічна пра гэта даслоўна ў лістападзе. Экспэрты, у сваю чаргу, звязалі ратацыю з прэзідэнцкімі выбарамі, якія чакаюцца ў 2015 годзе. Аднак не трэба быць вялікім спецыялістам у галіне паліталогіі, каб разумець - рытуальную палітычную ахвяру прынеслі занадта рана. На думку апытаных спецыялістаў, гэта сведчыць аб тым, што Лукашэнка прызначыў «часовы» ўрад.

Перадвыбарная пасада

Роўна адзін дзень не дажыў, у палітычным, зразумела, сэнсе, Міхаіл Мясніковіч да сваёй чацвёртай гадавіны на пасадзе прэм'ер-міністра. Разам з ім сваіх пасад пазбавіліся тры ягоныя намесніка, кіраўнік Нацыянальнага банка і чатыры міністры - адукацыі, прамысловасці, эканомікі, а таксама кіраўнік міністэрства падаткаў і збораў. Апроч іх, у ліку адстаўных дзяржаўных службоўцаў старшыні трох абласных выканкамаў, кіраўнік Дзяржкаммаёмасці і кіраўнік нацыянальнага статыстычнага камітэта. Акрамя таго, перастаноўкі закранулі адміністрацыю прэзідэнта рэспублікі, адкуль кіраваць урадам прыйшоў «новы чалавек» Андрэй Кабякоў, яго на пасадзе кіраўніка прэзідэнцкага штаба змяніў Аляксандр Косінец.

Пры гэтым, як выказаўся сам Лукашэнка, ніякай «надзвычайшчыны» ў перастаноўках няма. Паводле ягонай вэрсіі, кадравая ратацыя звязаная з прэзідэнцкімі выбарамі, якія пройдуць у канцы 2015 года. «Я б хацеў, каб да выбараў новы склад урада, найвышэйшых органаў улады напружыўся і папрацаваў, каб ні ў каго не было нейкіх там сумневаў - буду, не буду працаваць. Я гатовы і пасля выбараў, калі ўсё нармальна складзецца, працаваць з такім складам урада і службовымі асобамі», - заўважыў правадыр пасля праведзенай ратацыі.

Сапраўды, у словах Лукашэнкі няма нейкага падвойнага спода: заявы аб тым, што ён незадаволены «пасіўнай» працай Савета міністраў, гучалі на працягу ўсяго года. Больш за тое, Мясніковіча відавочным чынам рыхтавалі да ролі рытуальнай палітычнай ахвяры, аднак у большасці сваёй спецыялісты прагназавалі сыход прэм'ера дзесьці пад сакавік. Уласна, так робіць большасць нацыянальных лідэраў, якія ўмеюць утрымліваць баланс паміж патрэбай абнаўлення эліты і электаральнымі чаканнямі. Менавіта з гэтай прычыны пастанову Аляксандра Лукашэнкі наўрад ільга назваць рэвалюцыйнай. Пэўнае здзіўленне больш выклікаюць маштабы перастановак, але і яны лёгка вытлумачальныя - пад нож патрапілі кіраўнікі вялікіх міністэрстваў, якія адказваюць за бягучы стан эканомікі.

Фальстарт?

Іншае пытанне - гэта раннія тэрміны перастановак. Рэч у тым, што рытуальныя адстаўкі зазвычай адбываюцца перад самімі выбарамі, што лёгка тлумачыцца кароткай калектыўнай памяццю грамадства. У гэтым сэнсе значна больш лагічна выглядалі прагнозы, зробленыя раней, - калі выбары ў Беларусі прызначаныя на лістапада 2015-га, то і перастаноўкі былі б лагічныя ў перыяд з сакавіка да чэрвеня, у залежнасці ад шэрагу палітычных і эканамічных чыннікаў. Аднак Лукашэнка наважыў па-іншаму, і выяўнае тлумачэнне гэтаму таксама не складана знайсці.

«Менск панясе страты ад крызісу ў Расеі»

Беларускі палітолаг растлумачыў прычыну жорсткіх выказванняў Лукашэнкі

Рэч у тым, што яшчэ ў самым канцы мінулага года, з развіццём Адзінай эканамічнай прасторы, ультралібэральныя спецыялісты праводзілі шэраг даследаванняў, якія грунтаваліся на жаданні зразумець узаемную залежнасць будучых «саюзных» эканомік. Тады даследчыкі прыйшлі да даволі смешнай, у кантэксце цяперашняга крызісу, высновы: Беларусь з усіх трох дзяржаў АЭП - найбольш уразлівая ў дачыненні да ўсякіх шокавых сітуацыяй як унутры саюза, так і за межамі інтэграцыйнага ўтварэння. Каб нівеляваць гэтую слабасць, на думку эканамістаў, трэ’ было правесці некаторыя рэформы для паглыблення інтэграцыі і большай структурнай трываласці.

Да гэтай парады, калі можна меркаваць з першапачатковых дзеянняў урада РБ, прыслухаліся, аднак правесці рэформы перашкодзіў палітычны крызіс ва Украіне, які разгарэўся ўжо пад сакавік 2014 года. А між тым украінскі рынак у шмат якіх паказчыках з'яўляецца адным з ключавых для Беларусі (акрамя расейскага, вядома). Дастаткова сказаць, што Украіна займае ў суме таварнага абарачэння другое месца нават з улікам імклівага падзення рынку. Якія лічбы пакажа гэты год, зразумець нескладана, асабліва з улікам таго, што расейскі валютны крызіс апошніх тыдняў цалкам мог зрабіць на эканоміку Беларусі калі не фатальнае, то ва ўсякім разе, вельмі негатыўнае ўздзеянне. Зрэшты, хапатлівыя захады, што прымаюцца ў адказ на ваганні расейскага рынку ўрадам Мясніковіча, бачылі ўсе.

Саюзны прэм'ер

Пагадзіцеся, у гэтых варунках замена ключавых міністраў выглядае цалкам апраўданай, калі не сказаць своечасовай. Яшчэ цікавей перастаноўкі «чытаюцца» з улікам біяграфіі новага прэм'ер-міністра, які не проста нарадзіўся і атрымаў першую адукацыю ў Маскве, але і на працягу ўсёй сваёй кар'еры ўзаемадзейнічаў з расейскімі чыноўнікамі. Напрыклад, ён у 2011 годзе быў паслом Беларусі ў Расеі, у сумяшчальніцтве займаючы пасаду сталага прадстаўніка краіны ў Еўразійскай эканамічнай супольнасці. Хаця б з гэтай прычыне ягоны перавод з адміністрацыі прэзідэнта ва ўрад больш зразумелы: з 1 студзеня 2015 года запускаецца Еўразійскі эканамічны саюз, і Расея пачынае граць яшчэ большую ролю ў эканоміцы Беларусі. У гэтым сэнсе Кабякоў стаўся цалкам дарэчны.

Аднак нямала пытанняў выклікаюць ягоныя перспектывы на пасадзе старшыні Савета міністраў. Увесь наступны год абяцае быць вельмі няпростым для Менска: вельмі падобна, што ўсе асноўныя партнёры Беларусі паціху ссоўваюцца ў крызіс. А калі назіраць за зменай структуры таварнага абарачэння РБ, то можна ўбачыць яшчэ і ўскладненне сітуацыі для Беларусі праз узаемныя санкцыі паміж Расеяй і ЕЗ. А гэта значыць, што асноўнай задачай новага прэм'ера будзе менавіта ўзмацненне дамоўнага патэнцыялу паміж Менскам і Масквой. І калі Кабякоў не дасць рады гэтай задачы, у Лукашэнкі ёсць яшчэ адзін «рэзэрв» для «шліфавання» ўрада. Пра што, дарэчы, ён сам не прамінуў заявіць, прызначаючы новага старшыню кабінета міністраў.