За тыдзень да здачы дома ў Валожыне метр падаражэў у паўтара разы

Цяпер дольшчыкам трэба выбраць: альбо даплаціць гэтыя грошы, ці застацца без кватэр.

- У мяне чацвёра дзяцей. Месцімся ў інтэрнаце з мамай, сястрой, яе мужам і дзіцем, - зрывістым голасам распавядае выданню «Камсамольская праўда ў Беларусі» праз тэлефон жыхарка Валожына Алена. - Уступіла ў кааператыў у 2010-м годзе. Узяла ільготны крэдыт у банку, калі квадратны метр быў 7,89 мільёна, унесла сваімі сродкамі 23 мільёны (10% ад кошту кватэры, - рэд.). А на днях мне сказалі, што ў мяне пазыка ў 170 мільёнаў рублёў, так як квадратны метр цяпер каштуе 9,75 мільёна (без карэкцыі, - Рэд.). Мне проста няма дзе ўзяць такія грошы! Банк дае крэдыт пад 37,5%. Але тады я павінна буду кожны месяц плаціць па 6,5 мільёна рублёў, а ў мяне дзіцячая дапамога 4 мільёны! І такіх у нашым кааператыве шмат.

Плаціць па 6 мільёнаў за камерцыйны крэдыт у банку жыхары Валожына не ў стане. Такіх заробкаў у раёне проста няма.

ЖБВК «Альянс-2010» утварыўся, як гэта і відаць з назвы, у 2010-м годзе. Але будаваць панэльную пяціпавярхоўку на 60 кватэр у Валожыне пачалі толькі ў канцы мінулага года.

- Усе праблемы пачаліся яшчэ на стадыі праекта, - распавядае старшыня ЖБВК Людміла Лысенка, пакуль мы ідзем да новабудоўлі. - Праектны інстытут сваю працу зрабіў хутка. Аднак у УКСе нам сказалі, што ў нашым раёне будзе будавацца модульная кацельня. Значыць, праект трэба перарабіць, бо першапачаткова ён быў разлічаны на індывідуальнае газавае ацяпленне. Кацельня патрэбная была для таго, каб забяспечыць будучыя новабудоўлі, дзіцячы садок, школу і г.д. Праект адправілі на пераробку.

Пакуль праект перараблялі, заканадаўства аб ільготных крэдытах змянілі - і стала зразумела, што столькі дамоў у райцэнтры не пабудуюць: пералік тых, што маюць патрэбу ў жыллі скараціўся. У выніку мясцовая адміністрацыя адмовілася ад маштабнай забудовы новага мікрараёна і ад той самай кацельні. Праект зноў накіравалі на пераробку.

- Калі я забірала тыпавы праект, квадратны метр па ім каштаваў 5,3 мільёна рублёў, - працягвае Людміла Дзмітрыеўна. - Аддала дакументы ў УКБ. Як раз у той час на радыё выступаў прэзідэнт і казаў, што кошт квадратнага метра павінна быць аднолькавы на пачатак і на канец будоўлі. Наш УКБ перастрахаваўся і выдаў лічбу ў 7,89 мільёна за квадрат. Гэта быў травень 2013 года.

Каля скандальнага дома ў Валожыне на вуліцы Савецкай сустракаем некалькі дзесяткаў разгневаных дольшчыкаў.

- Нас проста заганяюць у кабалу, - адразу пазначае сітуацыю адна з жыхарак. - Адразу мы ўзялі крэдыт у банку пад той кошт, які агучыў УКБ. А гэтага не хапае. Так, сёння банк, у сутнасці, пайшоў насустрач, прапанаваўшы нам крэдыт пад 37,5% гадавых. Але сярэдняя зарплата ў Валожыне - 3 - 4 мільёны рублёў. З такім прыбыткам неабходныя 100 - 170 мільёнаў банк не пазычыць, вось нам і дазволілі ўлічваць сукупны даход сям'і, уключаючы ледзь не ўсіх сваякоў. Так, грошы мы атрымаем, але плаціць паводле крэдыту трэба будзе мінімум па 6 мільёнаў рублёў у месяц. Для Валожына - гэта непад'ёмная сума.

Разгневаныя дольшчыкі не ведаюць, калі змогуць засяліцца ў свае кватэры. Павышэнне кошту жылля было для іх шокам.

- Мы ўжо вытраслі ўсе грошы! - скардзіцца маладая мама. - У бабуль і дзядуляў нават грабавыя ўзялі, каб нейкую суму ўнесці з уласных сродкаў. Мне нехта параіў адправіць мужа на заробкі ў Менск ці ў Расею, маўляў, там заробкі вышэйшыя. Але мы не можам гэтага зрабіць паводле закону. Бо льготны крэдыт у горадзе з насельніцтвам да 20 тысяч, даецца толькі ў тым выпадку, калі ты тут жывеш і працуеш. Ну, будзем мы аддаваць нашы 6 млн сукупнага з мужам даходу на крэдыт. А як дзяцей карміць, апранаць? А сябе як карміць?

Як запэўніваюць дольшчыкі, падаражанне кватэр для іх было вялікай нечаканасцю.

Дарэчы, адзін з дольшчыкаў пахваліўся, што на словах яму паабяцалі выдаць ільготны крэдыт - пад 1%. Праўда, ці будзе гэты крэдыт, сказаць цяжка.

- Я ім проста прыгразіў судом і журналістамі. У мяне бязвыхадная сітуацыя: чацвёра дзяцей, жонка чакае пятае дзіця, а адна дачка інвалід з дзяцінства. Адкуль мне ўзяць 100 мільёнаў рублёў?

Дом, за які змагаюцца дольшчыкі, вонкава выглядае ўжо гатовым. Яго павінны былі здаць зімой, потым тэрмін перанеслі на вясну. Чарговы раз - 16 ліпеня, але і гэты тэрмін перанеслі.

- Яго не могуць здаць, пакуль мы не заплацім грошы, - тлумачыць дольшчык Сяргей. - На мінулым сходзе нам сказалі: кожны чацвер будзем выганяць з кааператыва 10 сем'яў. Вылучаць тых, хто зусім не можа заплаціць, і выганяць. Але ж паводле статуту выхад або ўступленне ў ЖБВК павінна праходзіць на агульным сходзе з галасаваннем усіх дольшчыкаў.

Вядома, паводле закона грошы, якія ўнеслі дольшчыкі у будаўніцтва, абавязаныя вярнуць. Вось толькі што з імі рабіць? Паводле планаў бліжэйшым часам у Валожыне шмат жылля будавацца не будзе. У планах горада - толькі будаўніцтва арэндных дамоў і сацыяльных кватэр для адсялення са састарэлага жылля.

- Існуючы кошт склаўся ў перыяд будаўніцтва. Кошты растуць штомесяц, індэксы павышаюцца. Але кошт квадратнага метра кожны раз павінны ўносіцца ў дагавор дадатковым пагадненнем. Каб не займацца гэтым папяровым допісам, мы пастанавілі падняць квадратны метр перад здачай дома, - пракаментавала сітуацыю дырэктарка УКБ-Валожын Святлана Селятыцкая. - Тым больш, што дамова дапускае павелічэнне кошту квадратнага метра, якая на гэты момант складае 9,75 мільёна за квадратны метр без аздаблення і 10,2 мільёна з аздабленнем. З аздабленнем, дарэчы, толькі пяць кватэр будуюцца.

Паводле планаў бліжэйшым часам у Валожыне шмат жылля будавацца не будзе.

- Гэта праўда, што тых, хто не зможа плаціць, выганяць з кааператыва?

- Так, з заўтрашняга дня. Гэта датычыцца неплацежаздольных, якія ўнеслі найменшую суму ад пакладзенай за ўвесь перыяд будаўніцтва. А як бы вы паступілі на маім месцы? У нас ёсць другі кааператыў, чальцы якога гатовыя купіць у гэтым доме кватэры. А тым, хто цяпер не можа выплаціць патрэбную суму, мы прапаноўвалі крыху пачакаць. Хутка будзе будавацца яшчэ адзін дом, дзе ім прапануюць кватэры.

- Але ж людзі ўсё роўна не змогуць пацягнуць крэдыты на гэта жыллё...

- З нагоды крэдыту трэба падумаць, абмеркаваць з банкам. Я не магу адказаць на гэтае пытанне. Ведаеце, калі я нешта не магу выканаць, то я чакаю нейкіх спрыяльных умоў. Я б, дапусцім, прадала нерухомасць, машыну, шукала б у сваякоў, калі б мне сапраўды так хацелася атрымаць гэтую кватэру.