Беларускі нафтавы сэктар запатрабаваў дзяржпадтрымкі

Праз падзенне сусветнага кошту нафты Беларусь ў 2014 годзе знізіла валютны даход ад экспарту ўласнай нафты на $117 млн.

Беларусь сёння фактычна з'яўляецца чыстым імпарцёрам нафты. Краіна купляе ў Расеі блізу 22 млн тон для двух НПЗ, пры гэтым усю сваю нафту – 1,645 млн тон - паводле дамоўленасці з РФ пастаўляе на экспарт.

Здавалася б, падзенне сусветнага кошту нафты павінна было радаваць краіну-імпарцёра, але выходзіць наадварот. Калі ўзважыць дырэктыўныя страты беларускага бюджэту ад экспарту моцна патаннелай уласнай нафты і зніжэння валютнага даходу ад экспарту нафтапрадуктаў, а таксама звужэнне расейскага рынку, то адмоўны эфект - у наяўнасці, піша часопіс "Дело".

Нізкі кошт нафты дазваляе Беларусі як краіне-імпарцёру гэтай сыравіны знізіць энэргетычныя выдаткі. Гэта відавочны эфект.

Летась наша краіна закупіла ў Расеі 22,507 млн тон нафты - прыкметна больш, чым у 2013 годзе, калі было імпартавана 21,26 млн тон. Але пры гэтым заплаціла за імпартаваную сыравіну на $ 763,15 млн менш. Дапамог кошт: калі ў 2013 годзе Беларусь купляла расейскую нафту за $394,7 за тону, то ў 2014 годзе - за $338,9.

У той жа час ад зніжэння сусветнага кошту нафты Беларусь церпіць дырэктыўныя страты, бо з'яўляецца экспарцёрам уласнай нафты. Адзначым, што з 2011 года Беларусь у адпаведнасці з падпісанымі дамовамі ў рамках АЭП атрымала магчымасць экспартаваць усю сваю нафту (у 2010 годзе такога права ў яе не было).

Праз падзенне сусветнага кошту нафты Беларусь ў 2014 годзе знізіла валютны даход ад экспарту ўласнай нафты на $117 млн у параўнанні з 2013 годам. Летась краіна паставіла на экспарт 1,617 млн тон уласнай нафты на $1,124 млрд. Для параўнання: у 2013 годзе было пастаўлена 1,619 млн тон на $ 1,241 млрд, у 2012 годзе - на $ 1,288 млрд.

Зніжэнне валютнага даходу Беларусі тлумачыцца падзеннем сусветнага кошту нафты. Кошт нафты, якая экспартуецца з Беларусі, у 2014 годзе знізіўся больш чым на $70 за тону - з $766,6 да $695,1.

Церпіць ад гэтага і беларускі бюджэт. У 2013 годзе ён атрымаў $633,96 млн экспартных мыт на нафту (адрозна ад нафтапрадуктаў мыты пры экспарце беларускай нафты пералічваюцца ў бюджэт Беларусі), у 2014 годзе гэты паказчык крыху знізіўся, а ў 2015 годзе знізіцца яшчэ больш (не толькі праз кошт нафты, але і праз падатковы манэўр у РФ).

Самыя вялікія страты Беларусь нясе дзеля пагаршэння коштавай кан'юнктуры на рынку нафтапрадуктаў. З гэтай прычыны Беларусь страціла летась $193,8 млн валютнага даходу. Калі фізічны аб'ём экспарту нафтапрадуктаў у мінулым годзе фактычна не змяніўся - у 2014 годзе Беларусь паставіла на замежныя рынкі 13,784 млн тон нафтапрадуктаў супраць 13,563 млн тон у 2013-м, то валютны даход за 2014 год знізіўся да $ 9,961 млрд супраць $ 10,155 млрд у 2013 годзе.

Зноў жа, прычына - у падзенні сусветнага кошту нафты. Калі ў 2013 годзе экспартны кошт беларускіх нафтапрадуктаў склаў у сярэднім $748,7 за тону, то ў 2014 годзе - $722,7 за тону. Аднак раз кошт нафтапрадуктаў зніжаецца следам за коштам нафты з пэўным прамежкам, значна большы негатыўны эфект для беларускіх НПЗ, а такім чынам - і для ўсёй беларускай эканомікі, выявіцца ў найбліжэйшай будучыні.