Таджыцкая апазіцыя абвінавачвае ўлады ў фальсіфікацыі выбараў

Папярэднія вынікі парламенцкіх выбараў, якія прайшлі ў Таджыкістане 1 сакавіка, сталі поўнай нечаканасцю для апазіцыі.

Лідары некалькіх партый выказваюць сумневы ў дакладнасці вынікаў галасавання, паведамляе BBC.

Паводле звестак Цэнтрвыбаркама, перамогу на парламенцкіх выбарах атрымала кіроўная Народна-дэмакратычная партыя. Партыя ўлады, якую ўзначальвае прэзідэнт рэспублікі Эмамалі Рахмонам, набрала 65,2% галасоў.

"Вынікі цяперашніх парламенцкіх выбараў не адпавядаюць рэчаіснасці. Палітрада Ісламскай партыі вынесе пастанову аб нашых далейшых дзеяннях і аб адказе на вынікі галасавання, з якімі мы не згодныя", - сказаў лідар Ісламскай партыі Таджыкістана Мухідзін Кабіры.

"Вынік выбараў, агучаны ЦВК - гэта спецыяльная замова ўрада, якая цалкам скрыўляе і знішчае выбарчае права грамадзян. Права выбіраць. Гэты вынік не адпавядае волевыяўленню грамадзян краіны", - заявіў кіраўнік Сацыял-дэмакратычнай партыі Таджыкістана (СДПТ) Рахмаціла Заіраў.

ЦВК супраць АБСЕ

Упершыню за ўвесь час працы нацыянальнага парламента ў яго склад не ўвайшлі таджыцкія камуністы. Лідар камуністаў Шодзі Шабдолаў назваў выбары, якія прайшлі ў парламент фарсам.

"Мы ведаем, што за нас прагаласавала велізарная колькасць выбарцаў. Тыя, хто прымаў пастанову аб складзе цяперашняга парламента, зрабілі памылку з не вельмі добрымі наступствамі", - адзначыў Шабдолаў.

У адказ на крытыку ў ЦВК заявілі, што ніякіх парушэнняў за час падрыхтоўкі да выбараў у парламент краіны зафіксавана не было, і што ўсім партыям былі дадзеныя роўныя ўмовы.

Са слоў назіральнікаў АБСЕ, выбары прайшлі ў атмасферы палітычных абмежаванняў, а кандыдатам не была выдзеленая патрэбная пляцоўка для прапаганды сваіх праграм, таксама адзначаныя абмежаванні ў працы СМІ.

Сярод парушэнняў, зафіксаваных назіральнікамі АБСЕ, былі адзначаны: галасаванне аднаго чалавека за некалькіх асоб, фальсіфікацыя выбараў, грэбаванне правіламі падліку галасоў, што ставіць пад сумнеў дакладнасць вынікаў галасавання.

Крах ісламістаў

Паводле звестак ЦВК, удзел у выбарах узялі амаль 88% выбарцаў. Канчатковыя вынікі абвесцяць праз два тыдні.

Паводле вынікаў галасавання ў парламент Таджыкістана прайшлі чатыры палітычныя партыі: партыя ўлады, якая атрымала 16 дэпутацкіх месцаў, аграрыі - тры мандаты, партыя эканамічных рэформаў - два мандаты і сацыялісты атрымалі адное месца. Аднак апошнія тры партыі ў краіне мала каму вядомыя.

Усяго за дэпутацкія месцы ў нацыянальным парламенце змагаліся восем партый, у тым ліку Ісламская партыя Адраджэння Таджыкістана - адзіная афіцыйна прызнаная партыя ў Цэнтральнай Азіі, адкрыта дэкларуе сваю прыхільнасць ісламу.

Ісламская партыя - другая колькасцю і ўплывам у краіне – уважалася за галоўнага апанента партыі ўлады ў барацьбе за галасы выбарцаў.

Менавіта ўдзел Ісламскай партыі ў цяперашніх выбарах надаваў палітычнаму мерапрыемству нейкае падабенства інтрыгі.

Паводле неафіцыйных ацэнак, на мінулых выбарах ісламістаў падтрымалі больш за траціну выбарцаў (у выніку яны атрымалі два мандаты). Тады іх вынік стаў поўнай нечаканасцю для ўрада краіны.

Прадстаўнікі Ісламскай партыі таксама заяўляюць пра шматлікія парушэнні, дапушчаныя падчас галасавання.

"Мне тэлефануюць і тэлефануюць з самага рання выбарцы і нашыя назіральнікі, паведамляючы аб парушэннях. Сама стала сведкай, як адзін чалавек прагаласаваў за ўсіх сямейнікаў. Калі я паспрабавала ўмяшацца і паказала на парушэнне, ён адказаў, што ён дзяржаўны службоўца і яму ўсё можна. Назіральнікі ад нашай партыі адхіленыя ад назірання. Чальцы выбарчых камісій на месцах не спраўджваюць дакументы, самі галасуюць. І такія парушэнні сустракаюцца паўсюдна", - распавяла прадстаўніца Ісламскай партыі Таджыкістана Зарафама Рахманава.

Апатыя і праблемы мігрантаў

Нягледзячы на афіцыйныя звесткі аб колькасці выбарцаў, назіральнікі адзначаюць невысокі прыход тых, хто галасуе, тлумачачы гэта тым, што многія паставіліся да цяперашніх парламенцкіх выбараў, як да простай фармальнасці.

За межамі краіны былі адкрытыя 35 выбарчых участкаў, сярод якіх тры ў Расеі: у Маскве, Екацярынбургу і Уфе.

Многія таджыцкія мігранты не змаглі ўзяць удзел у галасаванні, бо не мелі магчымасці выехаць у гэтыя расейскія гарады.

"Я і многія мае землякі працуюць на поўначы Расеі. У нас не было магчымасці паехаць і прагаласаваць. Гэта дорага і няма часу, нам ніхто спецыяльна не дасць некалькі дзён выходных. Сотні тысяч таджыкаў у Расеі былі фактычна пазбаўленыя права голасу", - кажа рабочы мігрант Раўшан Сабіраў.

Паводле звестак экспэртаў, у Расеі працуе 20-25% таджыцкіх грамадзян, якія маюць права голасу.

У сярэднім выбарчы ўчастак разлічаны на 3000 выбарцаў, гэта значыць у кожным выпадку, многія з ахвотных мігрантаў (паводле афіцыйных звестак іх не больш за 300 тысяч, з неафіцыйных - не менш за мільён), не змаглі прагаласаваць.

"У Расеі працуюць, паводле нашых звестак, менш за мільён таджыкаў, з якіх пераважная большасць вяртаецца на зіму дадому. Для астатніх мігрантаў трох выбарчых участкаў дастаткова", - падкрэсліў кіраўнік апарата ЦВК Абдуманон Дадаеў.

Таджыцкая апазіцыя ўпэўненая, што гэта зроблена наўмысна, каб не даць магчымасці мігрантам, незадаволеным становішчам на радзіме, паўплываць на зыход галасавання.