Навошта Мінфін пастанавіў пазычыць $5 у кожнага беларуса

Залатаць «дзірку» ў бюджэце або дастаць валюту з-пад матрацаў - якія яшчэ ёсць варыянты?

Беларускі Мінфін не ўпершыню прапануе аблігацыі фізічным асобам. У 2007 годзе, напрыклад, каб падвысіць цікавасць беларусаў да каштоўных папер, установа паабяцала разыграць сярод трымальнікаў дзве кватэры. Розыгрыш так і не адбыўся, але галоўнае, што аблігацыі разляцеліся, нібы гарачыя піражкі, піша «Заўтра тваёй краіны».

Сёння Мінфін кватэр не абяцае, але аблігацыі працягвае выпускаць. Засталося толькі разабрацца, а навошта?

Спробы прыцягнуць грошы ад фізічных асоб Міністэрства фінансаў рабіла ўжо не раз. І яны былі паспяховымі. Са снежня 2012 года да лістападу 2013 беларусам прапанавалі шэсць выпускаў дзяржаўных аблігацый на агульную суму 150 млн даляраў. Усе яны рэалізоўваліся ў дакументарнай форме праз аддзяленні Беларусбанка і давалі фіксаваную даходнасць 7% гадавых.

Потым было даволі працяглае зацішша, і тут на табе - зноў аблігацыі! Фіксаваная адсоткавая стаўка зноў усталяваная на ўзроўні 7% гадавых. Нямала ў цяперашні час. Банкі на валютных укладах сёння прапануюць у сярэднім 5-6%, у найлепшым выпадку - 6,5%. Мабыць, пераплюнуць Мінфін у даходнасці змог бы толькі «Еўраопт» са сваімі аблігацыямі пад 10,5%, але яны былі цалкам распрададзеныя яшчэ ў траўні. З боку можа падацца, што Мінфін намерыўся скласці канкурэнцыю банкам, але здаровы сэнс падказвае, што яму гэта ўсё ж не трэба - не той профіль.

Ёсць і асаблівасць - аблігацыі бездакументарныя. Гэта азначае, што вы не атрымаеце на рукі самую каштоўную паперу. Факт пакупкі аблігацыі будзе зафіксаваны на спецыяльным рахунку ў банку. Гэта, з аднаго боку, зручна - аблігацыя не страціцца, не згарыць, не будзе скрадзеная. Аднак ёсць і нюанс - для таго каб набыць такую каштоўную паперу, у банку давядзецца абавязкова паказаць пашпарт. Хоць ранейшыя выпускі аблігацый Мінфіна, якія рэалізоўваліся ў 2012-2013 гадах, можна было купіць без пасведчання асобы, у тым выпадку, калі сума куплі не перасягала 1000 базавых велічынь (па тых часах - больш за 15 тысяч даляраў).

Яшчэ адзін цікавы момант - калі ў 2012 і 2013 гадах аблігацыі прадаваліся толькі праз Беларусбанк, то гэтым разам у спісе ўжо 11 банкаў і УП «АСБ Брокер». Хочаце аблігацыі - дабро запрашаем у банк за рогам. Усё для людзей.

З дапамогай гэтага выпуску аблігацый Мінфін плануе прыцягнуць 50 млн даляраў. Калі падзяліць гэтую суму на ўсіх грамадзян краіны, атрымаецца, што ў кожнага беларуса, пачынаючы ад грудных немаўлят заканчваючы старымі, установа хоча запазычыць крыху больш за 5 даляраў. І мабыць, хоча моцна: стаўка сапраўды прыемная, умовы камфортныя - тэрмін вяртання год, выплаты раз на квартал, купіць можна ў добрай палове банкаў. Застаецца толькі пытанне - а навошта гэта Мінфіну?

Версія першая: афіцыйная

Аблігацыі выпушчаныя «ў мэтах развіцця ўнутранага фінансавага рынку Рэспублікі Беларусь» і «у мэтах пашырэння пераліку інструментаў для інвеставання грамадзянамі ашчадкаў у замежнай валюце». Ну што ж, над развіццём фінансавага рынку ў Беларусі сапраўды працуюць - уводзяць ўклады, «якія ратуюць ад дэвальвацыі» (але не якія ратуюць ад 30% -адсоткавай камісіі на куплю валюты), робяць лізінг даступным для фізічных асоб, рэгулююць Форэкс, ну і аблігацыі вось эмітуюцца. Выбірай, беларус, інструмент на свой густ і налятай. Стаўка і напраўду добрая.

Версія другая: тэрмінова спатрэбілася залатаць нейкую «дзірку» ў бюджэце

І для гэтага трэба знайсці 50 млн даляраў. Дык чаму б не пазычыць гэтую суму ў беларусаў, якія пад матрацам хаваюць агулам значна больш сур'ёзныя грошы?

Версія трэцяя: грошы патрэбныя не на пэўную «дзірку», а проста іх зусім няма

Экспарт абрынуўся, замежныя крэдыторы не спяшаюцца раскрываць партманэты, інвестары ў краіну таксама не спяшаюцца. Даводзіцца збіраць з усіх па троху - 50 млн з аблігацый, яшчэ крыху з «дармаедаў», у найгоршым выпадку можна што-небудзь прыватызаваць, ну і «братэрская» Расея, дасць Бог, не кіне ў бядзе.

Версія чацвёртая: дастаць валюту з-пад матрацаў

Накіраваць у эканоміку, адначасна зафіксаваўшы пашпартныя звесткі тых, хто не вельмі хоча паказваць свае ашчадкі дзяржаве. Для таго і запатрабавалася высокая стаўка і бездакументарная форма.

Які з гэтых сцэнарыяў праўдзівы, невядома. Магчыма, у нейкай ступені працуюць усе пералічаныя чыннікі. Аднак калі вашы ашчадкі легальныя, а банкаўскія ўклады надакучылі - прапановай Мінфіна цалкам можна скарыстацца.

І напрыканцы - цікавы факт. У 2007 годзе Мінфін анансаваў атракцыён нябачанай шчодрасці - розыгрыш двух кватэр сярод трымальнікаў дзяржаблігацый аднаго з чарговых выпускаў. Разынка была ў тым, што выпуск размяшчаўся двума накладамі, а розыгрыш павінен быў прайсці пасля таго, як адбудуцца абодва наклады. Першы тыраж быў паспяхова размешчаны, трымальнікі паціралі рукі, прадчуваючы вялізны здабытак, толькі вось другі тыраж так і не пабачыў свет. Прайшло восем гадоў, Мінфін усе гэтак жа эмітуе аблігацыі, але ўжо іншых выпускаў і ў адпаведнасці з іншымі нарматыўна-прававымі актамі. Яны да таго выйгрышнага тыражу ніякага дачынення не маюць. Кватэры так і не разыгралі. Прайшоў час, усё паволі забылася. Але, як той казаў, астой застаўся.

Версія першая: афіцыйная

Аблігацыі выпушчаныя «ў мэтах развіцця ўнутранага фінансавага рынку Рэспублікі Беларусь» і «у мэтах пашырэння пераліку інструментаў для інвеставання грамадзянамі ашчадкаў у замежнай валюце». Ну што ж, над развіццём фінансавага рынку ў Беларусі сапраўды працуюць - уводзяць ўклады, «якія ратуюць ад дэвальвацыі» (але не якія ратуюць ад 30% -адсоткавай камісіі на куплю валюты), робяць лізінг даступным для фізічных асоб, рэгулююць Форэкс, ну і аблігацыі вось эмітуюцца. Выбірай, беларус, інструмент на свой густ і налятай. Стаўка і напраўду добрая.

Версія другая: тэрмінова спатрэбілася залатаць нейкую «дзірку» ў бюджэце

І для гэтага трэба знайсці 50 млн даляраў. Дык чаму б не пазычыць гэтую суму ў беларусаў, якія пад матрацам хаваюць агулам значна больш сур'ёзныя грошы?

Версія трэцяя: грошы патрэбныя не на пэўную «дзірку», а проста іх зусім няма

Экспарт абрынуўся, замежныя крэдыторы не спяшаюцца раскрываць партманэты, інвестары ў краіну таксама не спяшаюцца. Даводзіцца збіраць з усіх па троху - 50 млн з аблігацый, яшчэ крыху з «дармаедаў», у найгоршым выпадку можна што-небудзь прыватызаваць, ну і «братэрская» Расея, дасць Бог, не кіне ў бядзе.

Версія чацвёртая: дастаць валюту з-пад матрацаў

Накіраваць у эканоміку, адначасна зафіксаваўшы пашпартныя звесткі тых, хто не вельмі хоча паказваць свае ашчадкі дзяржаве. Для таго і запатрабавалася высокая стаўка і бездакументарная форма.