Экспэрт: Лукашэнка лезе ў бутэльку

У нафтагазавай вайне з РФ у беларускага дыктатара ўсе козыры «бітыя».

Праз выходныя афіцыйнай рэакцыі на пастанову Беларусі падняць тарыфы транспартавання расейскай нафты пакуль няма, але экспэрты ўжо пачынаюць вяртацца з загарадных пікнікоў і выказвацца.

Як мяркуе Дзмітрый Балкунец, экспэрт аб Беларусі Вышэйшай школы эканомікі РФ, гэты захад у адказ беларускіх кіраўнікоў на нежаданне Расейскай Федэрацыі паменшыць тарыф і дараваць пазыку, якая складае каля 300 млн даляраў. «І гэты крок цяжка назваць мудрым, бо ў Расеі заўсёды застаецца магчымасць проста спыніць узаемадзеянне - і страты Беларусі будуць вельмі адчувальнымі», - заявіў экспэрт у каментары парталу «Эканоміка сёння».

- Лукашэнка намагае на карэкціроўцы коштаў газу, бо пасля падзення коштаў нафты не адбылося карэкціроўкі беларускага тарыфу. Кантракт паміж Масквой і Менскам падпісваўся некалькі гадоў таму, і там былі зафіксаваныя канкрэтныя параметры, якія і не задавальняюць Лукашэнку. Беларусь хоча адвязацца ад гэтага кантракту і знізіць кошт газу ледзь не ўдвая. І, так як Расея не гатовая ісці на такія жорсткія саступкі, беларускае кіраўніцтва прыняло пастанову ісці ва-банк і падняло кошты транзіту нафты.

Па вялікім рахунку, доля Беларусі ў транзіце нафты даволі неістотная, калі браць трубы. Труба «Дружба», па якой ідзе транзіт, была пабудаваная некалькі гадоў таму і ўжо прыкметна прадзіравілася, стала цячэ, яе затыкаюць чым-небудзь і называецца гэта труба «вожык». Трубы часта гніюць, іх трэба падтрымліваць, на іх проста робяць латкі, калі яна зусім ужо прадзіравіліся. Ніякага капітальнага рамонту не было, напэўна, з часоў СССР.

Па вялікім рахунку, вядома, пастанова падняць тарыф - гэта тупік. Яна ніякім чынам не дапаможа Менску рушыць наперад у перамовах. Можна ўспомніць заяву расейскага МЗС 2004 года, калі была абсалютна аналагічная сітуацыя наконт газу і нафты. Расейскае МЗС пасля скандальнага выступу Лукашэнкі абвінаваціла беларускага дыктатара ў правале эканамічнай палітыкі, якая праводзіцца ў рэспубліцы і паведаміла, што Лукашэнка такім чынам спрабуе перавесці ўдар на «хаўрусніка», цалкам пераклаўшы на яго віну за ўласны правал.

Гэтая гісторыя цалкам паўтараецца, можна зноў браць заяву МЗС і цытаваць. Нічога за 12 гадоў у Беларусі не змянілася. Ні ў дачыненні да Расеі, ні ў эканоміцы, якая па-ранейшаму крытычна залежная ад расейскіх вуглевадародаў і ад коштаў нафты і газу. Гэта сведчыць аб тым, што ўлады не змаглі правесці поўнамаштабных рэформаў, якія б пазбавілі яе ад нафтагазавай залежнасці.

Што тычыцца легітымнасці гэтай пастановы, то, фармальна, Беларусь па-свойму мае рацыю. Але, хутчэй за ўсё, гэта быў крок адчаю, спроба паказаць, што Лукашэнка можа атрымаць грошы не кіем дык палкай. Калі бакі наконт газу дамовяцца, то кошты транзіту, я ўпэўнены, хутка знізяцца. Нельга таксама цалкам выключыць і ўкраінскі варыянт, калі Расея зможа замясціць транзіт нафты праз рэспубліку. Але тады страты беларускай эканомікі могуць быць яшчэ больш сур'ёзнымі, чым украінскай. Таму што два беларускія нафтаперапрацоўчыя заводы прыносяць да 50% валютнага прыбытку ў бюджэт. Заводы працуюць цалкам на расейскай нафце.