Народнае абурэнне дэкрэтам аб дармаедах зашкальвае

Некаторыя беспрацоўныя і без падатку на «дармаедства» ледзь зводзяць канцы з канцамі.

Беларускіх «дармаедаў» пакуль не будуць штрафаваць за нявыплату падатку, а сам дэкрэт «аб дармаедстве» да канца гэтага года будзе адкарэктаваны. Скасоўваць яго, нягледзячы на прапановы ўрада, Аляксандр Лукашэнка не дазволіў.

Нарада ў Лукашэнкі, на якой разглядаўся дэкрэт «Аб папярэджанні сацыяльнага ўтрыманства», адбылася два дні таму, а страсці ў грамадстве толькі разгараюцца. Учора подпісы супраць падатку на дармаедства «дэпутатам» «парламента» перадалі жыхары Магілёва. «Дэкрэт абсурдны, бо ў краіне элементарна недастаткова працоўных месцаў, – сцвярджаюць аўтары ліста. – Улада налічыла 400 тыс. беспрацоўных у краіне, а колькасць вакансіяў у цэнтрах занятасці не перавышае 20 тыс. Гэта значыць дзяржава можа забяспечыць толькі 5% беспрацоўных нізкакваліфікаванай працай». Ініцыятары збору подпісаў – прадстаўнікі апазіцыі – Аб'яднаная грамадзянская партыя, рух «За Свабоду!» і партыя «Беларускія хрысціянскія дэмакраты». Спыняцца на гэтым яны не маюць намер, піша «Незалежная газета».

Мясцовая грамадскасць, аналізуючы афіцыйную інфармацыю аб ходзе выканання дэкрэта, лічыла, што дакумент, які атрымаў у народзе назву «Аб дармаедстве», усё ж скасуюць. Як вынікала са сказанага Лукашэнкам, такога ж меркавання прытрымліваецца і ўрад. «Былі прапановы ледзь ці не адмовіцца ад гэтага дэкрэта: шмат крытыкі, цяжка адміністраваць і многія іншыя пытанні», – растлумачыў ён.

Сутнасць дакумента зводзіцца да таго, што ўсе грамадзяне Беларусі, якія афіцыйна нідзе не працуюць і не плацяць падаткі ў бюджэт, павінны да 15 лістапада заплаціць за гэта падатак 200 дал. Дэ-юрэ ён накіраваны супраць беспрацоўных. Дэ-факта ён распрацоўваўся для процідзеяння шэраму рынку. Менавіта гэта розначытанне стала прычынай таго, што спачатку ўладам было цяжка наогул знайсці механізм вылічэнні «дармаедаў». Затым, аднак, прыклаўшы немалыя намаганні, яны разаслалі 70 тыс. лістоў беспрацоўным беларусам. Як растлумачылі нядаўна ў Міністэрстве падаткаў і збораў, амаль чвэрць з тых, што атрымалі «лісты шчасця» здолелі давесці, што яны ніякія не дармаеды і не працуюць з уважлівых прычын (інваліды, асобы, якія даглядаюць інваліда, студэнты, якія пражываюць за мяжой).

Высветлілася, што так званыя «дармаеды» ў большасці сваёй – гэта людзі, якія не могуць знайсці працу і ім няма на што нават харчавацца, не тое, што плаціць за гэта даніну дзяржаве. Ужо цяпер фіскалы паведамілі, што караць тых, што не заплацілі падатак пакуль не будуць. «У сувязі з планаваным унясеннем змяненняў у дэкрэт фізічныя асобы, у якіх наступіў тэрмін выплаты 15 лістапада, часова не будуць прыцягвацца да адміністрацыйнай адказнасці да ўстанаўлення канкрэтных тэрмінаў выплаты», – паведаміла начальніца ўпраўлення Міністэрства падаткаў і збораў (МПЗ) Беларусі Марына Побаль.

Намесніца прэм'ер-міністра паведаміла, што да канца года ў дакумент унясуць змены. Дэкрэт «спусцяць» на ўзровень мясцовых уладаў, і там будуць вырашаць, вызваляць грамадзяніна ад выплаты падатку на «дармаедства» або не. З'явіцца вельмі цікавы, але вельмі суб'ектыўны, на думку экспэртаў, крытэр – ці сапраўды чалавек «апынуўся ў цяжкай жыццёвай сітуацыі».

Абурэнне дакументам у беларускім грамадстве проста зашкальвае. Ён парушае Канстытуцыю, у якой замацавана права на працу, а зусім не абавязак. Дэкрэт супярэчыць здароваму сэнсу і сусветнай практыцы, у якой беспрацоўныя атрымліваюць дапамогу ад дзяржавы, а не плацяць яму падатак за адсутнасць даходу. Не ўлічвае ён і цяперашнюю сітуацыю на рынку працы – прадпрыемствы працуюць няпоўны працоўны тыдзень, ідуць масавыя скарачэнні. Некаторыя беларусы кажуць, што гатовыя адседзець у турме замест выплаты падатку, бо грошай на яго няма.

На думку назіральнікаў, галоўная прычына таго, што падатак не збіраюцца скасоўваць, – няўменне Лукашэнка прызнаваць памылкі. Такі дакумент нарадзіўся, уласна, пад яго ціскам. Ідэя трансфармавалася некалькі разоў – спачатку прапаноўвалася пазбавіць беспрацоўных грамадзян бясплатнай медыцыны, адукацыі і выставіць ім бездатацыйны кошт за жыллёва-камунальныя паслугі, аднак выканаць гэта аказалася немагчыма. Паступова ўрад прыйшоў да ідэі пакарання «дармаедаў» падаткам.

Праўда, многія экспэрты мяркуюць, што дакумент аджыве, калі будзе спушчаны на мясцовы ўзровень, – гэта значыць папросту не будзе выконвацца. Затое дыктатару не давядзецца прызнаваць сваю памылку.