На колькі абваліцца заробак беларусаў?

Ці адмовіцца ўрад ад папулісцкай палітыкі, каб утаймаваць інфляцыю?

У праграме дзеянняў новага ўрада прадугледжваецца пераход да ўзроўню інфляцыі ніжэй за 10%, заявіў у гутарцы з журналістамі першы намеснік міністра эканомікі Беларусі Аляксандр Забароўскі. Для дасягнення гэтай мэты ўлады плануюць заняцца антыманапольным рэгуляваннем, аслабіць адміністрацыйны кантроль, але пры гэтым захаваць «жорсткае рэгуляванне ў частцы выдаткаў з боку цэнавага рэгулявання і з пазіцыі рэгулявання попыту».

Наколькі рэальна знізіць інфляцыю такімі механізмамі, «Завтра твоей страны» распавялі незалежныя эксперты.

- Пераход да нізкай інфляцыі можа стымуляваць усе галіны эканомікі і прамысловасці, дзякуючы больш стабільнаму цэнаўтварэнню і магчымасці бізнэс-планавання, а таксама зніжэнню ставак на крэдыты, - мяркуе эксперт у эканоміцы Ліберальнага клуба Антон Балточка. - А больш даступнае крэдытаванне станоўча адаб'ецца на кошце прадукцыі, як на аптовым, так і на раздробленым рынках. Такія крокі, да таго ж, павысілі б узровень даверу да беларускага рубля.

Улады ўжо робяць крокі ў правядзенні жорсткай грашовай палітыкі, якая прадугледжвае падтрыманне адсоткавых ставак на такім узроўні, каб яны перавышалі інфляцыю. Ёсць меры ў стрымліванні прыросту крэдытных партфеляў банкаў. Прадэклараваныя, што заробак будзе расці выключна ў выпадку росту прадукцыйнасці працы.

Але некаторыя заяўленыя дзеянні ўжо парушаныя.

- Нацбанк паведамляў, што змяняе грашова-крэдытную палітыку, каб утрымаць сёлета інфляцыю на ўзроўні 16-20%. Пры гэтым адзначалася, што банкі будуць працаваць без дапамогі з боку Нацбанка, крэдытаванне будзе пашырацца ў меншай ступені, чым апошнія гады, - кажа Антон Балточка.

Але ўжо ў лютым Нацбанк падаваў банкам ліквіднасць пад 40%, пашыраючы крэдытаванне сістэмы і не выконваючы адну са сваіх умоў развіцця.

Трэба выбраць: ратаваць, якія тонуць, дзяржпрадпрыемствы або эканоміку

Каб знізіць узровень інфляцыі, на думку экспертаў, трэба пазбавіцца ад вялікай колькасці стратных прадпрыемстваў, якія штучна падтрымліваюцца на плыву.

Змяніць сітуацыю можна, калі развіваць прыватны сектар і рэструктурызаваць дзяржпрадпрыемствы, мяркуе фінансавы аналітык афіцыйнага партнёра Альпары ў Менску Вадзім Іосуб.

Празмернае крэдытаванне дзяржпраграм пад льготныя адсоткі паглынае велізарную колькасць рэсурсаў і ўскосна павышае стаўкі для прыватнага сектара.

На пасяджэнні Рады Міністраў прэм'ер-міністр Андрэй Кабякоў паведаміў, што ў гэтым годзе плануецца зніжэнне аб'ёму крэдытавання з дзяржпадтрымкай праграм і мерапрыемстваў на 25,5 трыльёнаў рублёў.

Але на самым высокім узроўні ўлада таксама заяўляе, што гэтая эканамічная мадэль не падлягае карэкціроўцы. Значыць, будуць падтрымлівацца мерапрыемствы, якія садзейнічаюць страце, тармозячы працэсы зніжэння інфляцыі, мяркуе Вадзім Іосуб. Змена працы дзяржсектара цягне масавыя скарачэнні. І ўлады бліжэйшым часам на такі крок не наважацца.

- Дзяржпрадпрыемствы будуць і далей падтрымлівацца, як пацыент на апараце штучнага дыхання, а значыць, бліжэйшай будучыні не варта чакаць зніжэння ўзроўню інфляцыі, - упэўнены Вадзім Іосуб.

Дзеля эканомікі давядзецца адмовіцца ад высокіх заробкаў

Уладам нішто не перашкаджае прывесці ў адпаведнасць заробкі і прадукцыйнасць працы, мяркуе намеснік дырэктара ў развіцці Беларускага інстытута рэформы і трансфармацыі публічнага адміністравання (BIPART) Уладзімір Кавалкін.

- Наша эканоміка не вытрымлівае рост сярэдняга заробку па краіне вышэй 350-370 даляраў. У гады, калі сярэднія даходы насельніцтва не перавышалі гэтыя сумы, у краіне выраўноўваўся плацежны баланс, курс валют пераставаў падаць, - кажа эксперт.

Наступным паспяховым крокам для зніжэння інфляцыі павінна стаць прывязка заробкаў да прадуктыўнасці працы, мяркуе ён.

Адпусціць кошты і дачакацца наступстваў дэвальвацыі

За апошнія пятнаццаць гадоў гадавая інфляцыя зніжалася ніжэй за 10% усяго тры разы, пратрымаўшыся на ўзроўні 6-8% у 2005 і 2006 гадах і 9,9% - у 2010 годзе.

Цяпер урад спрабуе стрымаць інфляцыю шляхам кантролю коштаў. Але ў выніку ён даможацца таго, што пасля скасавання кантролю, кошты ўзляцяць яшчэ вышэй.

- Сёлета стрымліваць інфляцыю практычна немагчыма. Гэта адаб'ецца на эканоміцы найгоршым чынам, таму што рост коштаў яшчэ не паспеў за дэвальвацыяй. Адкладзеныя эфекты падзення рубля будуць прыкметныя яшчэ цягам двух-трох месяцаў. За гэты час вырасце кошты на імпартныя тавары, - мяркуе Уладзімір Кавалкін.

Трэба дачакацца заканчэння наступстваў дэвальвацыі, мяркуе эксперт, і тады ўрад можа прымаць захады для стрымлівання інфляцыі.

Эксперт упэўнены: калі ў эканоміцы краіны нічога істотна не зменіцца, сёлета насельніцтву варта чакаць падзення рубля да 30%. Калі ж уладам пашанцуе атрымаць крэдыт у замежных партнёраў, адцягнуць дэвальвацыю атрымаецца яшчэ на некаторы перыяд.

Такім чынам, на думку экспертаў, калі пасля адмовы ад фінансавання неэфектыўных дзяржпраграм і льготнага крэдытавання дзяржпрадпрыемстваў, а таксама ўраўнаважвання заробкаў і прадукцыйнасці працы ў канцы гэтага - пачатку наступнага года ўрад адважыцца на структурныя рэформы, іх вынік будзе прыкметны цягам пяці-дзесяці гадоў. Аднак трэба быць гатовымі да падзення прамысловай вытворчасці, вяртання заробкаў на больш нізкі ўзровень, а як вынік і да сацыяльнай напружанасці, мяркуе Антон Балточка.

Фота: bymedia.net