Ігар Эйдман: Часу і рэсурсаў для экспансіі ў Пуціна не так шмат

Абы непалоханае вайной кіраўніцтва РФ не паспела наламаць «ядзерных дроў».

Пра гэта піша расейскі сацыёлаг і палітолаг Ігар Эйдман на сваёй старонцы ў сацыяльнай сетцы «Фэйсбук» адзначае, што цяперашняе кіраўніцтва Расеі, як і ў часы СССР, уступіла ў «гонку за ўзбраенне» з Захадам. Аднак калі савецкія кіраўнікі імкнуліся такім чынам падтрымаць раўнавагу сіл, прэзідэнт Расеі Уладзімір Пуцін хоча новай экспансіі, што заведама вядзе яго да правалу, мяркуе ён.

«У пасляваенныя гады, як паціху адыходзілі ўдзельнікі вайны, смутак і страх у стаўленні да яе паступова замяніўся тупым самаздаволеннем і напышлівым гонарам за перамогу, - піша ён. - Успаміны аб страшнай вайне прымушалі тых, каму ўдалося яе перажыць, баяцца яе паўтарэння. Людзі былі гатовыя на ўсё, «абы не было вайны». Баяліся вайны, нягледзячы на сваё ідэалагічнае супрацьстаянне з «капіталістычным асяроддзем», і савецкія кіраўнікі таго часу. Магчыма, гэта стала галоўнай прычынай, што за апошнія семдзесят гадоў новая сусветная вайна так і не распачалася».

Ігар Эйдман адзначае, што Пуцін - першы кіраўнік Расеі, які нарадзіўся пасля заканчэння Вялікай Айчыннай.

«Хрушчова, Брэжнева, Андропава, Чарненка вайна заспела дарослымі людзьмі, - піша ён. - Першыя трое непасрэдна ўдзельнічалі ў ёй. Гарбачоў і Ельцын былі ў той час дзецьмі. Але і ў іх вайна пакінула незабыўныя ўспаміны пра сябе (Гарбачоў нават акупацыю паспеў запомніць). Для кожнага з іх вайна стала вялікай асабістай, сямейнай бядой, яны памяталі яе як трагедыю краіны. Магчыма, з гэтым звязана тое, што ранейшыя кіраўнікі СССР і Расеі, пры ўсіх сваіх недахопах, вельмі не хацелі новай вялікай вайны і імкнуліся яе прадухіліць. Брэжнеў на ўспаміны людзей, якія працавалі з ім, уважаў захаванне міру сваёй гістарычнай місіяй і галоўным сэнсам палітыкі, якую ён вёў (аб гэтым, напрыклад, пісаў у сваіх дзённіках высокапастаўлены супрацоўнік ЦК Анатоль Чарняеў, у мемуарах - Георгій Арбатаў і г.д.) . Брэжнеў і вайны ў Афганістане не хацеў (на сведчанне ягонага памочніка Аляксандрава-Агентава і інш.). Савецкае кіраўніцтва ўцягнулася ў яе толькі таму, што праз сваю фатальную некампетэнтнасць не змагло ацаніць наступствы ўводу войскаў. Яно шчыра спадзявалася, што спалохаўшыся савецкай вайсковай армады, праціўнікі хутка спыняць супраціў (гэтак жа потым памыліліся Ельцын з Гарбачовым ў Чачні).

Для Пуціна, ягонага атачэння, ды і для большасці простых расейцаў вайна ўжо не асабісты трагічны досвед, а фанфары і парады «Дня перамогі», выдатнае самаўсхваленне юбілейных урачыстасцяў. Такія асацыяцыі хутчэй вабяць, чым палохаюць. Магчыма, таму Пуцін уважае сваёй гістарычнай місіяй не падтрыманне міру, а рэванш у Халоднай вайне. Гэта значыць новыя перамогі любым коштам. Гэтым тлумачыцца ягоная авантурыстычнае анэксіянісцкая палітыка і падтрымка яе значнай часткай расейскага грамадства».

Палітолаг нагадвае, што постсталінскае кіраўніцтва СССР і Расеі не анэксавалі чужыя тэрыторыі, а наадварот, баяліся перагляду еўрапейскага статус-кво.

«Напрыклад, Брэжнеў адхіліў шматлікія просьбы Жыўкава далучыць Балгарыю да СССР, баючыся паквапіцца на прынцып непарушнасці пасляваенных межаў у Еўропе, - адзначае Эйдман. - Да Пуціна былі б немагчымыя не толькі анэксіі (тыпу захопу Крыма), але нават дробныя правакацыі супраць тэрытарыяльнай цэласнасці заходніх краін накшталт нелегальнай паездкі Рагозіна ў Шпіцбэрген.

Памяць пра мінулую вайну аказвала на палітыку савецкага кіраўніцтва дваякае ўздзеянне: яна дапамагала захаваць мір, але і усяляла ілжывыя страхі, якія спрыяюць гонцы ўзбраенняў. З аднаго боку, улады не хацелі вайны і імкнуліся яе прадухіліць, з другога - асцерагаліся таго, што краіна зноў можа апынуцца непадрыхтаванай да нечаканай вайны (як было са сталінскім СССР). Асцярогі гэтыя былі далёкія ад рэальнасці, але састарэлыя савецкія бонзы ўсур'ёз баяліся нападу «ідэалагічнага праціўніка» ў асобе ЗША і NATO. Таму яны спрабавалі ўгнацца за амерыканцамі ў гонцы ўзбраенняў, нягледзячы на вялікую эканамічную перавагу апошніх. У выніку СССР, спрабуючы ўзяць вагу не па сілах, з часам надарваўся і памёр.

СССР вёў палітыку на захаванне, але не пашырэнне зоны свайго ўплыву ў Еўропе

Пуцінскае кіраўніцтва з энтузіязмам стала на старыя савецкія граблі, аднавіўшы заведама асуджаную на ганебны правал «гонку ішака за паравозам». Праўда, прычыны для гонкі ўзбраенняў цяпер зусім іншыя, значна больш небяспечныя для свету. СССР вёў палітыку на ўтрыманне вынікаў Другой сусветнай вайны, захаванне, але не пашырэнне зоны свайго ўплыву ў Еўропе. Пуцінская Расея дамагаецца рэваншу у Халоднай вайне і вядзе наступальную анэксіянісцкую палітыку, у тым ліку агрэсіўную вайну супраць незалежнай еўрапейскай краіны (Украіны). Гонка за ўзбраеннем патрэбная Пуціну для экспансіі, падпарадкавання адколатых кавалкаў імперыі.

Матывы ўдзелу ў гэтай гонцы ў савецкіх і пуцінскіх уладаў розныя, але вынік можа быць толькі адзін - эканамічны крах рэжыму. Прычым расейская эканоміка яшчэ больш ўразлівая, бо яна на шмат больш залежыць ад Захаду. Так што часу і рэсурсаў для экспансіі ў Пуціна не так шмат. Абы непалоханае вайной пуцінскае кіраўніцтва (успомнілася «краіна непалоханых ідыётаў» Іллі Ільфа) не паспела за гэты час наламаць на сусветнай арэне ядзерных дроў».