Немаўляты адрозніваюць родную мову ад замежнай ужо ў сем месяцаў

Мозг немаўля наладжваецца на родную мову яшчэ да канца першага года жыцця.

Дзеці пачынаюць выдаваць правільныя гукі задоўга да таго, як яны гатовыя вымавіць свае першыя словы. Гэта высветлілі навукоўцы Вашынгтонскага універсітэта, піша Lenta.ru.

Магнітаэнцэфалаграфічнае абследаванне немаўлятаў і дарослых паказала, што менавіта паміж сёмым і адзінаццатым месяцам жыцця дзеці пачынаюць па-рознаму ўспрымаць гукі роднай і замежнай моваў. Акрамя таго, успрыманне прамовы заўсёды ўключае адначасова і слыхавую, і рухальную зоны кары галаўнога мозгу, гэта значыць нават немаўляты актыўна спрабуюць казаць, а не проста ўспрымаюць гаворку дарослых. Даследаванне прыведзена ў апошнім нумары часопіса Proceedings of the National Academy of Sciences, а коратка з ягоным зместам можна азнаёміцца на сайце ўніверсітэта.

Пра важнасць першага года жыцця для авалодання чалавечай мовай навуцы вядома даўно. Важным тут з'яўляецца шосты месяц: да гэтага часу немаўляты застаюцца «касмапалітамі», аднолькава добра адрозніваюцца галосныя і зычныя любой мовы Зямлі. Але затым канал успрымання звужаецца: кантрасты паміж гукамі роднай мовы адрозніваюцца ўсё лепш, а замежнай - усё горш. Аўтары даследавання паставілі сваёй мэтай вывучыць гэты працэс на ўзроўні мозгу.

Падчас двух эксперыментаў дзяцей сямі і 11 месяцаў ад роду (а таксама дарослых) змясцілі ў магнітаэнцэфалограф, а потым прайгравалі ім запісы складоў на дзвюх мовах, роднай і няроднай (у першым эксперыменце - ангельскай і іспанскай, у другім - фінскай і кітайскай).

Нават у немаўлятаў на гукі складоў рэагавала як слыхавая зона кары (верхняя скроневая звіліна), так і рухальная (цэнтр Брока, які адказвае за маторную арганізацыю прамовы, і мазжачок). Гэта значыць немаўляты спрабуюць узнавіць пачутыя гукі ў самым раннім узросце - і ў гэтым яны не адрозніваюцца ад старэйшых таварышаў.

Аднак у адзінацацімесячных і дарослых удзельнікаў эксперыменту на склады роднай мовы больш інтэнсіўна рэагуе слыхавая зона кары (што адлюстроўвае ўжо палепшаныя здольнасці іх адрозніваць), а замежнай - рухальная. Мабыць, так мозг спрабуе дапамагчы чалавеку лепш вымавіць нязвыклыя гукі.

У выніку, факт удзелу рухальнай зоны ў слуханні і маўленні можна лічыць даказаным. Больш за тое, аўтары даследавання вылучаюць гіпотэзу аб фарміраванні базавай аўдыяльна-артыкуляцыйнай карты ў немаўлятаў ужо да 12-20 тыдняў жыцця, як толькі ў немаўлятаў атрымліваецца «імітаваць» націск і галосныя гукі. Нават у такім раннім узросце яны здольныя ўзнаўляць гукі, якія яны ўспрымаюць як гаворку.

Акрамя таго, навукоўцы раяць бацькам узмацняць гэтыя здольнасці мозгу: гаварыць са сваімі дзецьмі з самага ранняга ўзросту, гледзячы ім у вочы, выразна і павольна вымаўляючы гукі. «Мову бацькоў дзіця адрознівае лепш за ўсё. Калі тата і мама гавораць з ім, мозг немаўля больш інтэнсіўна рыхтуе маўленчы апарат да размовы», - адзначае вядучы аўтар даследавання Патрыцыя Кул (Patricia Kuhl).